Απρόθυμα και σχεδόν αναγκαστικά, οι εταιρίες εισαγωγής αερίου τόσο οι εγχώριες όσο και της Ευρώπης φαίνεται πως ακολουθούν το κάλεσμα των Βρυξελλών για τις κοινές προμήθειες φυσικού αερίου μέσω της ευρωπαϊκής πλατφόρμας. Χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστας Σκρέκας είχε συνάντηση με τους εκπροσώπους όλων των μεγάλων ελληνικών εταιριών εισαγωγής αερίου για το θέμα, καθώς η Ελλάδα όπως και όλες οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, πρέπει να διασφαλίσει ότι οι εγχώριες εταιρίες θα συμμετάσχουν στο εγχείρημα των κοινών προμηθειών αερίου.
Μάλιστα, οι εταιρίες κάθε χώρας πρέπει μέσω της ευρωπαϊκής πλατφόρμας να προμηθευτούν το 15% της ποσότητας αερίου που χρειάζεται για να γεμίσουν οι αποθηκευτικές εγκαταστάσεις στο 90% της δυναμικότητας τους ως τις αρχές της επόμενης περιόδου αερίου, δηλαδή ως τον Οκτώβριο του 2023.
Η ευρωπαϊκή πλατφόρμα, τη διαχείριση της οποίας η Κομισιόν ανέθεσε στην Prisma, θα αρχίσει να λειτουργεί τον Απρίλιο, οπότε και ξεκινά η σεζόν αναπλήρωσης των αποθεμάτων.
Οι Βρυξέλλες κατέφυγαν στη λύση της υποχρεωτικής συμμετοχής στις κοινές προμήθειες, αφού το 2022 οι όποιες απόπειρες έγιναν για συλλογικές προμήθειες ναυάγησαν, εξ αιτίας της έλλειψης ενδιαφέροντος από τις μεγάλες εταιρίες εισαγωγής αερίου.
Το βασικό επιχείρημα των εταιριών και τότε και τώρα είναι ότι δραστηριοποιύνται σε ένα έντονα ανταγωνιστικό κλάδο, ότι η κάθε μία έχει κάνει τις δικές της συμφωνίες προμήθειας τόσο για τις ποσότητες όσο και για τις τιμές και ότι το όλο εγχείρημα μπορεί στο τέλος να γυρίσει ¨μπούμερανγκ”, ενώ προς το παρόν - όπως δείχνουν τα επίπεδα εφοδιασμού της Ευρώπης- είναι και αχρείαστο.
Από την άλλη πλευρά όμως η ΕΕ ανησυχεί μήπως ο ανταγωνισμός των εταιριών για φορτία LNG από την ελεύθερη αγορά οδηγήσει σε εκτόξευση των τιμών, όπως συνέβη πέρυσι, ειδικά κατά την περίοδο του έντονου ανεφοδιασμού της Γερμανίας, από τον Αύγουστο και μετά αφού έκλεισαν τελείως οι στρόφιγγες του ρωσικού αερίου.
Στις 30 Ιανουαρίου τα ευρωπαϊκά αποθέματα αερίου κάλυπταν το 72,7% της δυναμικότητας των υπόγειων αποθηκών της ΕΕ και το 56% της δυναμικότητας των τερματικών υγροποιημένου αερίου (LNG), σύμφωνα με στοιχεία του οίκου Kyos. Στην Ελλάδα, το σχετικό ποσοστό είναι αισθητά χαμηλότερο, με τα αποθέματα LNG να βρίσκονται στο 43,4% του δυναμικού της Ρεβουθούσας και συγκεκριμένα στα 158.360 κυβικά μέτρα, έναντι ποσοστού πλήρωσης τον ίδιο μήνα του προηγούμενου έτους αερίου της τάξης του 68% που αντιστοιχούσε σε ποσότητα 152.890 κυβρικών μέτρων. Το γεγονός ότι η ποσότητα παραμένει σχεδόν η ίδια, ενώ το ποσοστό πληρότητας του δυναμικού εμφανίζεται μειωμένο, προφανώς οφείλεται στην προσθήκη της πλωτής δεξαμενής αποθήκευσης (FSU), που μίσθωσε ο ΔΕΣΦΑ το καλοκαίρι του 2022 για 12 μήνες. Το FSU σχεδόν διπλασίασε το δυναμικό της Ρεβυθούσας.
Aς σημειωθεί επίσης ότι η κατανάλωση αερίου στη χώρα μειώθηκε το 2022 κατά 17,7% σε σχέση με τα επίπεδα του 2021 και ότι ο Ιανουάριος έκλεισε επίσης με πτώση της τάξης του 17% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του προηγούμενου έτους.
Στη συνάντηση με τον υπουργό κ. Σκρέκα συμμετείχαν χθες οι εκπρόσωποι των εταιριών ΔΕΗ, ΔΕΠΑ Εμπορίας, Μυτιληναίος, Elpedison, Ηρων, Προμηθέας GAS, καθώς και της EBIKEN,τηςΈνωσης που εκπροσωπεί τις ενεργοβόρες βιομηχανίες. Ο κ. Σκρέκας υπενθύμισε ότι οι κοινές ευρωπαϊκές προμήθειες αερίου αποτελούν πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, τονίζοντας ότι στόχος της νέας πλατφόρμας είναι να ενισχύσει τη διαπραγματευτική ικανότητα της Ευρώπης, προκειμένου να προσελκύσει αξιόπιστους προμηθευτές αερίου με ελκυστικούς όρους, διασφαλίζοντας την ενεργειακή ασφάλεια για τον επόμενη χειμερινή περίοδο, 2023/2024.
Από την πλευρά των εταιριών όμως οι επιφυλάξεις παραμένουν. Στελέχη της αγοράς έλεγαν χαρακτηριστικά ότι οι προμήθειες αερίου δεν είναι ααν το εμβόλιο για τον Covid, αμφισβητώντας την απόδοση του μέτρου στην παρούσα φάση και επισημαίνοντας ότι, όταν πέρυσι για πρώτη φορά τέθηκε η ιδέα αυτή στο τραπέζι οι συνθήκες ήταν πολύ διαφορετικές, με το αιφνίδιο έλλειμμα προσφοράς. “Το αέριο είναι ένα ανταγωνιστικό προϊόν που μεταφράζεται επίσης σε ανταγωνιστική παραγωγή ενέργειας και βιομηχανική παραγωγή,” τόνισαν, επισημαίνοντας ακόμα τον προβληματικό χαρακτήρα της ανταλλαγής πληροφοριών με τους ανταγωνιστές, αλλά και την πιθανότητα σχηματισμού ενός καρτέλ αγοραστών σε μια εξαιρετικά ανταγωνιστική αγορά αλλά και τον κίνδυνο της τεχνητής διόγκωσης της ζήτησης, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών. Υπογράμμιζαν επίσης ότι αυτή την περίοδο οι τιμές έχουν μειωθεί - χθες το αέριο TTF για τις παραδόσεις Μαρτίου έκλεισε στα 58,20 ευρώ/MWh (1,479%)- και ότι τα αποθέματα της Ευρώπης παραμένουν σε υψηλά για την εποχή επίπεδα.
Ωστόσο, η Ευρώπη επιμένει στο σχέδιό της και η πλατφόρμα Prisma αναλαμβάνει άμεσα να καταγράψει τις ποσότητες που πρέπει να προμηθευτεί μέσω του νέου συστήματος κάθε χώρα. Η πλατφόρμα θα αναλάβει να ομαδοποιήσει τις ποσότητες, να τις δημοσιοποιήσει στις αρχές της άνοιξης ώστε να προσελκύσει προσφορές από τη διεθνή αγορά αερίου.
