Εξαιρετικά περιορισμένο ως ανύπαρκτο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί το ενδιαφέρον της χώρας αλλά και των ελληνικών εταιριών ΑΠΕ για  το νέο ευρωπαϊκό θεσμό, που αφορά στον Μηχανισμό Χρηματοδότησης ΑΠΕ για διασυνοριακές εγκαταστάσεις.

Πρόσφατα η Κομισιόν ενέκρινε τον  πρώτο διαγωνισμό για διασυνοριακή εγκατάσταση ΑΠΕ, στο πλαίσιο του μηχανισμού χρηματοδότησης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (RENEWFM). Το έργο προέκυψε από τη συνεργασία του Λουξεμβούργου με τη  Φινλανδία:  Το Λουξεμβούργο συνεισφέρει τα κεφάλαια με εθελοντική πληρωμή 40 εκατομμύρια ευρώ και η Φινλανδία θα φιλοξενήσει φωτοβολταϊκούς σταθμούς ως 400 MW. Τα στατιστικά οφέλη για την επίτευξη των εθνικών και ευρωπαϊκών στόχων διείσδυσης ΑΠΕ θα τα μοιραστούν οι δύο χώρες. ‘Οσο για τον διαγωνισμό, αφορά σε μία ανταγωνιστική δημοπρασία για την οικονομική στήριξη που θα λάβουν οι εταιρίες, οι οποίες θα εγκαταστήσουν και θα λειτουργήσουν τους Φ/Β σταθμούς στη Φινλανδία.

Η δημοπρασία/ διαγωνισμός διενεργήθηκε με  τη μορφή πρόσκλησης υποβολής προτάσεων,  από την Ευρωπαϊκή Εκτελεστική Υπηρεσία για την Κλιματική Υποδομή και το Περιβάλλον (CINEA). Ο φορέας αυτός θα εκταμιεύσει τις επιχορηγήσεις στους επενδυτές των φωτοβολταϊκών σταθμών. Επιλέξιμοι συμμετέχοντες ήταν  οι  εταιρείες που μπορούν να  κατασκευάσουν ένα νέο Φ/Β,  ισχύος από  5 και 100 MW, σύμφωνα με τους όρους του διαγωνισμού, που σχεδιάστηκε σε στενή συνεργασία με το Λουξεμβούργο και τη Φινλανδία.

Η  CINEA θα αξιολογήσει τις ανταγωνιστικές προσφορές και θα κατακυρώσει τα έργα με βάση τη χαμηλότερη τιμή προσφοράς, έως ότου εξαντληθεί ο προϋπολογισμός. Τα φωτοβολταϊκά θα πρέπει να εγκατασταθούν εντός 24 μηνών και να παράγουν μια ελάχιστη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας ΑΠΕ τα επόμενα χρόνια.

Με τον νέο Μηχανισμό, οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι οι χώρες μπορούν πιο εύκολα να επιτύχουν τους εθνικούς και συλλογικούς στόχους για τις ΑΠΕ, ενώ για τη χρηματοδότηση οι χώρες της ΕΕ μπορούν να χρησιμοποιήσουν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).

Το όλο σχήμα επιτρέπει σε δύο ή περισσότερες χώρες να υποστηρίξουν από κοινού νέα έργα ΑΠΕ,  παρέχοντας τη χρηματοδότηση και την περιοχή εγκατάστασης.

Οι χώρες που πληρώνουν και οι χώρες που φιλοξενούν

Σύμφωνα με το σχετικό   Κανονισμό (ΕΕ2020/1294), ο μηχανισμός συνδέει τις χώρες που πληρώνουν οικειοθελώς (συνεισφέρουσες χώρες) με τις χώρες όπου εγκαθίστανται τα νέα έργα  (χώρες υποδοχής). ‘Αμεση σύνδεση ή διαπραγμάτευση μεταξύ των χωρών που συνεισφέρουν και των χωρών υποδοχής δεν υπάρχει. Η Επιτροπή διευκολύνει τη συμφωνία μεταξύ των χωρών που συνεισφέρουν και των χωρών υποδοχής, όσον αφορά στους όρους και τα κριτήρια βάσει των οποίων θα χορηγηθεί η στήριξη στα έργα.

Στατιστικά οφέλη

‘Ολες οι χώρες που συμμετέχουν στο εγχείρημα αυτό θα μοιράζονται τα στατιστικά οφέλη της παραγόμενης ανανεώσιμης ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι η συνεισφέρουσα χώρα μπορεί να προσμετρήσει ένα τμήμα των στατιστικών στους εθνικούς της στόχους για τις ΑΠΕ και αντίστοιχα η χώρα υποδοχής να προσμετρήσει το υπόλοιπο τμήμα των στατιστικών.

Πλεονεκτήματα για τις  χώρες που συνεισφέρουν :  

-Mπορούν να χρηματοδοτήσουν έργα ΑΠΕ εκτός συνόρων, όπου δυνητικά η παραγόμενη ενέργεια είναι πιο οικονομική απ’ ότι αν παραγόταν στην επικράτειά τους

-Aποκτούν πρόσβαση στην παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας που απουσιάζει ή σπανίζει στην επικράτειά τους. Για παράδειγμα χώρες δίχως θάλασσα μπορούν να επωφεληθούν από υπεράκτια έργα ΑΠΕ

Τα πλεονεκτήματα για τις χώρες υποδοχής :

Πρόσθετες τοπικές επενδύσεις σε έργα AΠΕ, χωρίς επιβάρυνση του εθνικού προϋπολογισμού, οφέλη για την τοπική απασχόληση, εκσυγχρονισμό του ενεργειακού συστήματος και  μειωμένη εξάρτηση από τις εισαγωγές.

Οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις δεν ισχύουν για τον μηχανισμό, ούτε για τις χώρες που συνεισφέρουν ούτε για τις χώρες υποδοχής.

Διαγωνισμός και επιλογή έργων

Οι οικονομικές συνεισφορές που εντάσσονται στο σύστημα του μηχανισμού χρηματοδότησης κατανέμονται σε νέα έργα APE  μέσω ανταγωνιστικών διαγωνισμών για επιχορηγήσεις. Επιλέξιμα για συμμετοχή σε αυτούς τους διαγωνισμούς είναι έργα που βρίσκονται στην επικράτεια χωρών της ΕΕ, οι οποίες έχουν  συμφωνήσει να συμμετάσχουν ως χώρες υποδοχής.

Η  Επιτροπή θα δημοσιεύσει σύντομα νέα πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος για τις  χώρες της  ΕΕ και έως το τέλος του 2023, θα διεξάγει δεύτερο διαγωνισμό, που θα αντικατοπτρίζει τις προτιμήσεις των χωρών, που θα συμμετέχουν.

Οι επιχορηγήσεις καλύπτουν είτε την εγκατάσταση μονάδας παραγωγής ΑΠΕ με συγκεκριμένη δυναμικότητα (επενδυτική υποστήριξη) είτε την πραγματική παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας (λειτουργική υποστήριξη). Το ύψος της επιχορήγησης καθορίζεται από το αποτέλεσμα της διαγωνιστικής διαδικασίας, όπου μόνο τα πιο ανταγωνιστικά έργα θα επιλεγούν και θα λάβουν στήριξη. Σε ένα τυπικό σενάριο οι προσφορές με τη χαμηλότερη τιμή κατακυρώνονται πρώτες.

Ο μηχανισμός μπορεί να υποστηρίξει όλες τις τεχνολογίες που αναφέρονται ως ΑΠΕ σύμφωνα με την Οδηγία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΕΕ) 2018/2001 και ισχύουν για όλους τους τομείς της ηλεκτρικής ενέργειας, της θέρμανσης- ψύξης και των μεταφορών.

Ιδιωτικός Τομέας

Ο ιδιωτικός τομέας έχει 2 δυνατότητες συμμετοχής στον μηχανισμό:

Α) Ως ιδιώτης επενδυτής που πραγματοποιεί πληρωμή στον μηχανισμό. Αυτή η πληρωμή δεν συνδέεται με οικονομική απόδοση, αλλά μπορεί να αποτελέσει μέρος του χαρτοφυλακίου βιωσιμότητας και απαλλαγής από τις ανθρακούχες εκπομπές της εταιρείας που πληρώνει,  διαφοροποιώντας το επενδυτικό της πρόγραμμα. Αυτές οι οικονομικές συνεισφορές θα συνυπολογίζονται στον δεσμευτικό στόχο της ΕΕ για τις ΑΠΕ ως το 2030. Επιπλέον, με την επιφύλαξη των κανόνων της χώρας υποδοχής της ΕΕ, οι ιδιώτες συνεισφέροντες μπορούν να ζητήσουν τις εγγυήσεις προέλευσης για την παραγωγή ενέργειας που αντιστοιχεί στη συνεισφορά τους

Β) Ως ο επενδυτής που αναπτύσσει το έργο. Οι εταιρίες που θα επιλεγούν  θα συνάψουν συμφωνία επιχορήγησης για τα συγκεκριμένα έργα ΑΠΕ στην ΕΕ.