Η μεταρρύθμιση του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, η υπέρβαση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) ως μέτρο οικονομικής προόδου και η αντιμετώπιση των τεχνολογικών προκλήσεων είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη ενός πιο δίκαιου και ισότιμου μέλλοντος για όλους, δήλωσε τη Δευτέρα ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες.
Μιλώντας στα κεντρικά γραφεία του Οργανισμού στη Νέα Υόρκη, όπου παρουσίασε στα κράτη μέλη τρεις νέες ενημερωτικές εκθέσεις πολιτικής για αυτά τα θέματα, τόνισε μεταξύ άλλων, ότι: «Αγγίζουν μερικές από τις πιο σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε – προκλήσεις που μπορεί να καθορίσουν εάν είμαστε σε θέση να επιτύχουμε το όραμα της Ατζέντας 2030 και τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης ή αν θα συνεχίσουμε προς ένα μέλλον συνεχούς κοινωνικής, οικονομικής, πολιτικής και περιβαλλοντικής κατάρρευσης».
Δίκαιο χρηματοοικονομικό σύστημα
Ο Γκουτέρες έχει μιλήσει συχνά για την ανάγκη μεταρρύθμισης της διεθνούς χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής ώστε να γίνει πιο ανθεκτική, δίκαιη και προσβάσιμη σε όλους.
Το σημερινό σύστημα, που καθιερώθηκε με τη Συμφωνία του Μπρέτον Γουντς πριν από σχεδόν 80 χρόνια - «όταν πολλές από τις σημερινές αναπτυσσόμενες και αναδυόμενες οικονομίες ήταν υπό αποικιακή κυριαρχία» - υποτίθεται ότι αντιπροσωπεύει τον κόσμο αλλά δεν το κάνει, είπε.
Η πανδημία COVID-19 και τα επακόλουθά της αποκάλυψαν επίσης πώς το σύστημα «απέτυχε σε μεγάλο βαθμό» στην εκπλήρωση της βασικής του εντολής ως δίχτυ χρηματοοικονομικής ασφάλειας, με πολλές αναπτυσσόμενες χώρες να αντιμετωπίζουν τώρα βαθιά οικονομική κρίση και ελάφρυνση χρέους σε αδιέξοδο.
«Η Αφρική ξοδεύει τώρα περισσότερα για το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους παρά για την υγειονομική περίθαλψη», παρατήρησε.
Αντιμετώπιση ιστορικών αδικιών
Η σύνοψη πολιτικής παρουσιάζει προτάσεις για την αντιμετώπιση ιστορικών αδικιών και συστημικών μεροληψιών και καλύπτει έξι τομείς, συμπεριλαμβανομένης της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης, της ελάφρυνσης του χρέους και του κόστους του κρατικού δανεισμού και των διεθνών δημόσιων οικονομικών.
«Συνολικά, οι προτάσεις άμεσης στόχευσης οδηγούν στην απομάκρυνση από ένα σύστημα που ωφελεί τους πλούσιους και δίνει προτεραιότητα στα βραχυπρόθεσμα κέρδη, σε ένα σύστημα που είναι δίκαιο και επενδύει εκ των προτέρων στους ΣΒΑ, τη δράση για το κλίμα και τις μελλοντικές γενιές», ανέφερε ο Γκουτέρες.
Τα μέτρα που προτείνονται περιλαμβάνουν την επέκταση των διοικητικών συμβουλίων της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου «για την ενίσχυση της φωνής και της εκπροσώπησης των αναπτυσσόμενων χωρών».
Εποπτικό όργανο
Θα πρέπει επίσης να υπάρχει «ένα αντιπροσωπευτικό κορυφαίο όργανο» που θα επιβλέπει ολόκληρο το σύστημα, για να ενισχύσει τη συνοχή του και να ευθυγραμμίσει τις προτεραιότητές του με την Ατζέντα του 2030 , καθώς και ένας Μηχανισμός Αποπληρωμής Χρέους που θα συνδέει τη χρηματοδότηση ανάπτυξης με τους εμπορικούς πιστωτές.
Μια άλλη πρόταση εισηγείται «τη μαζική κλιμάκωση της χρηματοδότησης για την ανάπτυξη και το κλίμα, εν μέρει αλλάζοντας το επιχειρηματικό μοντέλο των πολυμερών αναπτυξιακών τραπεζών και μετασχηματίζοντας την προσέγγισή τους στον κίνδυνο, ώστε να αξιοποιήσουν μαζικά την ιδιωτική χρηματοδότηση με λογικό κόστος για τις αναπτυσσόμενες χώρες».
Αναφερόμενος στη δεύτερη συνοπτική έκθεση πολιτικής, ο κ. Γκουτέρες σημείωσε ότι, αν και το ΑΕΠ θα συνεχίσει να είναι μια σημαντική μέτρηση, πρέπει να συνοδεύεται από άλλους τρόπους μέτρησης της προόδου.
«Υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση ότι το ΑΕΠ παραβλέπει τις ανθρώπινες δραστηριότητες που συντηρούν τη ζωή και συμβάλλουν στην ευημερία , ενώ δίνουν δυσανάλογη αξία σε εκείνες που μας βλάπτουν και καταστρέφουν τον πλανήτη μας », είπε.
«Η ανθρώπινη πρόοδος εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, από τα επίπεδα της φτώχειας και της πείνας, μέχρι την ανισότητα και την κοινωνική συνοχή και την ευαλωτότητα στην κλιματική κατάρρευση και άλλα σοκ», εξήγησε.
Η σύνοψη πολιτικής προτείνει πρώτα ότι οι χώρες «να αναλάβουν πολιτική δέσμευση σε ένα εννοιολογικό πλαίσιο που εκτιμά με ακρίβεια ό,τι έχει σημασία για τους ανθρώπους, τον πλανήτη και το μέλλον ».
Ο στόχος θα είναι η επίτευξη τριών αποτελεσμάτων: εστίαση στην ευημερία και τη δράση, σεβασμός για τη ζωή και τον πλανήτη και μείωση των ανισοτήτων και ανάπτυξη σχετικών μετρήσεων.
Νέοι δείκτες προόδου
«Το ΑΕΠ είναι συνοπτικό. Συνοψίζει πληροφορίες με διαισθητικό τρόπο που λέει μια ιστορία. Αλλά η ευημερία, η ισότητα και η περιβαλλοντική βιωσιμότητα δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με ένα μόνο …στιγμιότυπο», είπε ο Γκουτέρες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για «ένα ευρύτερο σύνολο δεικτών για την παρακολούθηση και ανάλυση της προόδου και την αναγνώριση συμβιβασμού και συνεπειών».
Ζητείται περαιτέρω μια μαζική ενίσχυση της υποστήριξης για να βοηθηθούν οι χώρες να αναπτύξουν την ικανότητα δεδομένων που είναι απαραίτητη για να καταστήσουν λειτουργικές οποιεσδήποτε νέες μετρήσεις, οι οποίες θα βελτιώσουν επίσης την παρακολούθηση της προόδου προς την επίτευξη των ΣΒΑ.
Μεγαλύτερη ψηφιακή συνεργασία
Η τελευταία σύντομη έκθεση προτείνει ένα όραμα για ψηφιακή συνεργασία που εδράζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και προστατεύει από κινδύνους και βλάβες . Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για ένα Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο, μια από τις συστάσεις της έκθεσης της κοινής μας ατζέντας.
Η ενημέρωση του ΓΓ έρχεται σε μια εποχή «εκθετικής επιτάχυνσης» στην τεχνολογία - μεταξύ άλλων σε τομείς όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), τα βαθιά ψεύτικα και η βιομηχανική. Ταυτόχρονα, η πρόσβαση παραμένει άνιση, όπως τονίζεται από την πανδημία COVID-19.
Εν τω μεταξύ, ο έλεγχος των ψηφιακών τεχνολογιών έχει φέρει τεράστιο πλούτο σε λίγα επιλεγμένα άτομα και εταιρείες. Οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές αγωνίστηκαν να ανταποκριθούν, οδηγώντας σε έλλειψη εμπιστοσύνης στους ρυθμιστικούς θεσμούς.
Μετριάστε τους κινδύνους νέας τεχνολογίας
Ο Γενικός Γραμματέας επεσήμανε επίσης την πρόκληση που παρουσιάζει η αυξανόμενη και πλέον διαδεδομένη χρήση της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT , του οποίου ο μελλοντικός αντίκτυπος είναι ασαφής.
Είπε, αν και η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε δυνητικά να «υποτροφοδοτήσει την ανάπτυξη και την παραγωγικότητα», μεταξύ άλλων για την επίτευξη των ΣΒΑ, παρουσιάζει επίσης σοβαρές ηθικές προκλήσεις .
Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο
«Η προοπτική περαιτέρω τεχνολογικής προόδου τώρα συχνά εμπνέει φόβο παρά ελπίδα», συνέχισε.
«Υπάρχει επείγουσα ανάγκη οι κυβερνήσεις να ενωθούν σε ένα Παγκόσμιο Ψηφιακό Σύμφωνο, για να μετριάσουν τους κινδύνους των ψηφιακών τεχνολογιών και να εντοπίσουν τρόπους για να αξιοποιήσουν τα οφέλη τους για το καλό της ανθρωπότητας».
Το Σύμφωνο θα παρέχει ένα πλαίσιο για την ευθυγράμμιση των εθνικών, περιφερειακών και βιομηχανικών προσεγγίσεων γύρω από παγκόσμιες προτεραιότητες, αρχές και στόχους.
Η σύντομη έκθεση προσδιορίζει επίσης τομείς για επείγουσα παγκόσμια δράση , συμπεριλαμβανομένης της κλιμάκωσης της πρόσβασης, της δημιουργίας ψηφιακής δημόσιας υποδομής και της υποστήριξης των δημόσιων διοικήσεων για τη ρύθμιση της τεχνολογίας.
Τέλος, ο Γκουτέρες επανέλαβε την πρότασή του για ένα Συμβουλευτικό Όργανο Υψηλού Επιπέδου για την Τεχνητή Νοημοσύνη που θα επανεξετάσει τις ρυθμίσεις διακυβέρνησης της τεχνητής νοημοσύνης, ώστε να μπορούν να ευθυγραμμιστούν με τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου και το κοινό καλό.
