Με τις τιμές του φυσικού αερίου να διαψεύδουν μέχρι στιγμής τα  σενάρια περί σημαντικών αυξήσεων εν όψει του χειμώνα ή λόγω του πολέμου στη Μέση Ανατολή, το υπουργείο Περιβάλλοντος- Ενέργειας φαίνεται να προχωρεί με λιγότερη ανησυχία στον προγραμματισμό του για την “επιστροφή στην κανονικότητα”.

Μία “επιστροφή” που θα σηματοδοτηθεί από την άρση από 1/1/2024 των έκτακτων μέτρων και μηχανισμών για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, που είχαν ληφθεί το 2022. Μάλιστα, σήμερα ο υπουργός ΠΕΝ αναμένεται να ανακοινώσει σε συνέντευξη τύπου, τις αλλαγές στην αγορά λιανικής ηλεκτρισμού , μαζί με τους νέους τύπους τιμολογίων ρεύματος και τα μέτρα στήριξης για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού, που θα τεθούν σε εφαρμογή από την αρχή του επόμενου χρόνου.   

Βέβαια, οι τιμές του φυσικού αερίου όσο και της ηλεκτρικής ενέργειας στην εγχώρια αγορά μπορεί να έχουν αποκλιμακωθεί από τα υψηλά του 2022, παραμένουν όμως πολλαπλάσιες των επιπέδων του 2019, την τελευταία χρονιά “κανονικότητας”, πριν την πανδημία και τα lock down  που το 2020 βύθισαν τις τιμές, ειδικά του πετρελαίου και του αερίου, σε ιστορικά χαμηλά και πριν την ενεργειακή κρίση που τις εκτόξευσε σε πρωτοφανή ρεκόρ.

Πρός το παρόν στην εγχώρια χονδρική αγορά ηλεκτρισμού, οι τιμές δείχνουν να σταθεροποιούνται τις περισσότερες ημέρες σε ένα επίπεδο λίγο πάνω από τα 100 ευρώ/MWh. Διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι οι σποτ τιμές ηλεκτρισμού στην Ευρώπη κατά τη φετινή χειμερινή περίοδο τείνουν να είναι μειωμένες κατά 20-25% σε ετήσια βάση, τόσο στην περίπτωση που ο χειμώνας εξελιχθεί με τις κανονικές για την εποχή θερμοκρασίες όσο και αν είναι πιο ψυχρός, οπότε η μείωση σε ετήσια βάση μπορεί να περιοριστεί στο 15%

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός κ. Σκυλακάκης, μιλώντας προχθές στο Athens Investment Forum αναφέρθηκε στο ενδεχόμενο να έχουμε υποτιμήσει την προοπτική να μειωθούν οι τιμές και  τελικά να επιβεβαιωθεί το θετικό σενάριο. Σε ανάλογο πνεύμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις ειδικού συμβούλου του πρωθυπουργού σε θέματα ενέργειας Νίκου Τσάφου και του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΠΑ Κωνσταντίνου Ξιφαρά.

Η συγκράτηση όμως των τιμών δεν οφείλεται μόνον στο γεγονός ότι οι αποθήκες αερίου της Ευρώπης είναι γεμάτες περίπου στο 100%. Οφείλεται και στο ότι η ζήτηση αερίου έχει μειωθεί σημαντικά, όχι μόνον λόγω της υψηλής αποθεματοποίησης και των σχετικά ήπιων καιρικών συνθηκών ως τώρα, αλλά και επειδή περιορίστηκε η βιομηχανική κατανάλωση,  με ότι αρνητικές συνέπειες έχει αυτό για την ευρωπαϊκή βιομηχανία.

Μάλιστα τελευταία έχουν αρχίσει να κυκλοφορούν διάφορα αρνητικά σενάρια, ακόμα και για τις προοπτικές των υποδομών υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), ακριβώς επειδή πέφτει η ζήτηση και ταυτόχρονα αυξάνονται οι εναλλακτικές μορφές ενέργειας (ΑΠΕ κλπ)  Mάλιστα ορισμένοι αναλυτές προειδοποιούν για τον κίνδυνο η Ευρώπη να βρεθεί με υπερβάλλουσα δυναμικότητα τερματικών LNG, μετά το “μπουμ” στην ανάπτυξη νέων σταθμών LNG που λειτούργησαν, κατασκευάζονται ή σχεδιάζονται, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Συνολικά στην Ευρώπη προστέθηκε δυναμικό επαναεριοποίησης της τάξης των 30 δισ κ.μ./ετησίως προκειμένου να καλυφθεί το κενό από τη μείωση του ρωσικού αερίου αγωγών, στο χρονικό διάστημα από τον Φεβρουάριο του 2022 -όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία- ως σήμερα, σύμφωνα με την τελευταία τριμηνιαία έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (ΙΕΑ).

Ας σημειωθεί ότι στις αρχές του 2024 αναμένεται να λειτουργήσει στην Αλεξανδρούπολη ο πρώτος πλωτός σταθμός αποθήκευσης επανεριοποίησης (FSRU), ενώ σχεδιάζονται τέσσερις ακόμα πλωτοί σταθμοί, στο Θρακικό Πέλαγος, έξω από τους Αγίους Θεοδώρους, στη θάλασσα του Βόλου και της Θεσσαλονίκης.

Με βάση τις εκτιμήσεις της ΙΕΑ η ζήτηση αερίου στην Ευρώπη κατά το χρονικό διάστημα 2022-2026  θα μειωθεί κατά περισσότερο από 35 δισ.κμ ή κατά 8%, λόγω της μείωσης της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο και της επέκτασης των ΑΠΕ.

Παρομοίως η εταιρία συμβούλων Aurora Energy Research προβλέπει πτώση της συνολικής ζήτησης αερίου στην Ευρώπη κατά περίπου 10% ως το 2030, στα 390 δισ. κυβικά μέτρα συνολικά, αλλά και  μία μικρή αύξηση των εισαγωγών LNG  στα 150-160 δισ. κμ ως το τέλος της δεκαετίας, έναντι  πρόβλεψης για 140 δισ. κμ το 2023.

Ηδη τη φετινή χρονιά, στο διάστημα Ιανουαρίου -Σεπτεμβρίου ο βαθμός χρησιμοποίησης των ευρωπαϊκών τερματικών LNG  μειώθηκε στο 64% κατά μέσον όρο, έναντι 75% την αντίστοιχη περίοδο του 2022, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΙΕΑ.

Χθες η τιμή του του φυσικού αερίου  TTF έκλεισε στο συμβόλαιο Δεκεμβρίου στα 48,9 ευρώ/MWh (+1,862%), ενώ  η μέση τιμή ηλεκτρισμού στην εγχώρια Αγορά Επόμενης Ημερας διαμορφώθηκε για σήμερα στα 126,54 ευρώ/MWh (-1,6%), με τις τιμές στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες πάντως να κινούνται αισθητά κάτω από τα 100 ευρώ/MWh