Εμπόδια στις εισαγωγές ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), κυρίως μέσω της απαγόρευσης επανεξαγωγής LNG από ευρωπαϊκά λιμάνια, επιχειρεί να θέσει για πρώτη φορά η ΕΕ, καθώς το ρωσικό LNG έχει κατακλύσει την ευρωπαϊκή αγορά, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής, όπου το πρώτο τρίμηνο του 2024, οι εισαγωγές ρωσικού LNG αυξήθηκαν κατά 81,90% σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023, φθάνοντας συνολικά στις 1,91 TWh.
H Ρωσία κατέχει τη δεύτερη θέση στην προμήθεια της εγχώριας αγοράς με LNG, μετά τις ΗΠΑ , που προηγούνται με μεγάλη διαφορά, με τις εισαγωγές αμερικανικού υγροποιημένου αερίου το πρώτο τρίμηνο να φθάνουν στα 4,54 TWh, από 3,98 TWh την ίδια περίοδο πέρυσι.
Συνολικά πάντως το ρωσικό αέριο κυριαρχεί στην ελληνική αγορά, μετά την πολύ μεγάλη αύξηση των ποσοτήτων αερίου αγωγού που εισέρχονται από το Σιδηρόκαστρο. Κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι η ΔΕΠΑ Εμπορίας έχει αυξήσει την απορρόφηση ρωσικού αερίου, στο πλαίσιο της διένεξης με τη Gazprom για τη ρήτρα take or pay και της προσφυγής της ελληνικής κρατικής εταιρίας στη Διεθνή Διαιτησία. Σύμφωνα με το Reuters, ένα από τα επιχειρήματα της ΔΕΠΑ στη διαιτησία είναι ότι οι Ρώσοι πούλαγαν πιο φθηνά LNG, σε Ελληνες ανταγωνιστές της.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, με βάση τα στοιχεία του ΔΕΣΦΑ, οι εισαγωγές αερίου από το Σιδηρόκαστρο κατά το τρίμηνο Ιανουαρίου – Μαρτίου 2024, έφθασαν στις 7,25 TWh, καταγράφοντας αύξηση 113,86% και καλύπτοντας το 43,8% των συνολικών εισαγωγών. Μαζί με το LNG το ρωσικό αέριο κάλυψε το 55,34% του συνόλου των εισαγωγών, ύψους 16,55 TWh, ποσότητα πάντως που ήταν μειωμένη κατά 8,63% σε σχέση με τις 18,07 Twh της αντίστοιχης περιόδου του 2023. Πρόκειται για μία μείωση που οφείλεται αποκλειστικά στην κάθετη πτώση των εξαγωγών, κατά 94,89% στις 0,29 TWh από 5,68 TWh, καθώς η Βουλγαρία προμηθεύεται πλέον το αέριο μέσω Τουρκίας. Αντίθετα η εγχώρια ζήτηση αυξήθηκε σημαντικά, κατά 30,91%, αγγίζοντας τις 16,22 TWh από τις 12,39 TWh το πρώτο τρίμηνο του 2023.
Η ανοδική τάση των εισαγωγών ρωσικού LNG στη χώρα μας, έχει ξεκινήσει από το 2023, όταν, σύμφωνα με το Reuters, υπερτετραπλασιάστηκαν οι παραδόσεις ρωσικού LNG, αυξάνοντας τη συνολική συμμετοχή του ρωσικού αερίου στην εγχώρια αγορά στο 47% από 36% το 2022.
Δεδομένης ότι οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αυξήσει τις εισαγωγές ρωσικού LNG, παρά τη διακηρυγμένη θέση της ΕΕ για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, η Κομισιόν εξετάζει τώρα τη δυνατότητα να θέσει εμπόδια στην εισροή ρωσικού LNG, στο πλαίσιο του επικείμενου 14ου πακέτου κυρώσεων κατά της Μόσχας, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Από τις αρχές του έτους η Ρωσία εκτιμάται ότι έχει προμηθεύσει την Ευρώπη με 4,8 εκατομμύρια μετρικούς τόνους LNG, ποσότητα που ξεπερνά το 16% των συνολικών εισαγωγών της Ε.Ε. Η Γαλλία, η Ισπανία και το Βέλγιο εμφανίζονται ως οι μεγαλύτεροι εισαγωγείς ρωσικού υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Ευρώπη, με την Ισπανία να αναδεικνύεται σε κορυφαία επανεξαγωγέα ρωσικού αερίου διά θαλάσσης.
Ας σημειωθεί ότι μέχρι σήμερα οι ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας στον ενεργειακό τομέα αφορούν στο πετρέλαιο και όχι στο φυσικό αέριο, για το οποίο τα μέτρα που έχουν ληφθεί στοχεύουν κυρίως στη παρεμπόδιση της κατασκευής νέων υποδομών LNG στη Ρωσία. Τώρα, όμως οι κυρώσεις φαίνεται ότι θα στραφούν κατά της υφιστάμενη ρωσική παραγωγή LNG.
Σύμφωνα με διεθνή δημοσιεύματα, η πρόταση που συζητείται στις Βρυξέλλες είναι η απαγόρευση της μεταφόρτωσης και της επανεξαγωγής ρωσικού αερίου από τα ευρωπαϊκά λιμάνια. Οι χώρες - μέλη θα μπορούν να συνεχίσουν τις εισαγωγές ρωσικού LNG αλλά δεν θα μπορούν να το επανεξάγουν- τουλάχιστον από λιμάνια στον ευρωπαϊκό χώρο. Σήμερα υπολογίζεται ότι περίπου το 25-30% του ρωσικού LNG που εισέρχεται στην Ευρώπη επαναφορτώνεται και μεταφέρεται σε τρίτες χώρες εκτός ΕΕ. Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η πρόταση της Κομισιόν περιλαμβάνει και ειδικές “πρόνοιες” για τους σταθμούς και τις εταιρίες μεταφόρτωσης ρωσικού αερίου και πιο συγκεκριμένα τη δυνατότητα να επικαλεστούν “ανωτέρα βία”, προκειμένου να αποφύγουν τις ρήτρες που πιθανώς συνοδεύουν τα συμβόλαια που έχουν υπογράψει με τους Ρώσους για την προμήθεια του LNG.
Xωρίς τη δυνατότητα χρήσης των λιμανιών της Ευρώπης, οι Βρυξέλλες εκτιμούν ότι η Ρωσία θα αναγκαστεί να περιορίσει τις εξαγωγές LNG μόνον στα φορτία που θα μπορούν να μεταφορτωθούν από πλοία σε πλοίο στα διεθνή ύδατα.
