Στο προσκήνιο επανέρχεται ο “Κάθετος Διάδρομος” φυσικού αερίου, καθώς από τις αρχές Οκτωβρίου τίθεται σε λειτουργία το πλωτό τερματικό υγροποιημένου αερίου (FSRU) της Αλεξανδρούπολης, ενώ αλλάζουν τα δεδομένα στην Κεντρική Ευρώπη, με τη λήξη στο τέλος του 2024 της σύμβασης Ρωσίας - Ουκρανίας για την διέλευση ρωσικού αερίου.
Πρόκειται για μία συμφωνία που δεν πρόκειται να ανανεωθεί, όπως έχει ανακοινώσει το Κίεβο, πράγμα που υποχρεώνει τις χώρες που τροφοδοτούνται μέσω της εν λόγω γραμμής μεταφοράς, όπως η Αυστρία, η Σλοβακία κλπ, να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές.
Βέβαια οι χώρες της κεντρικής Ευρώπης, που πλήττονται από τη διακοπή της διέλευσης ρωσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, έχουν ήδη προετοιμαστεί για τη νέα κατάσταση. Ωστόσο ο “Κάθετος Διάδρομος”, δηλαδή η διασύνδεση των εθνικών συστημάτων αερίου στη νοητή “ευθεία” από την Ελλάδα, στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία, ακόμα και την Ουκρανία και την Αυστρία, δεν παύει να αποτελεί μία εναλλακτική, καθώς μπορεί να τροφοδοτείται με αέριο από διάφορες πηγές, μέσω της Ελλάδας.
Παρότι στα μάρκετ τεστ που έκανε ο ΔΕΣΦΑ για έργα που σχετίζονται με τον Κάθετο Διάδρομο δεν εκδηλώθηκε ικανοποιητικό ενδιαφέρον από τους εν δυνάμει χρήστες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δείχνει να διατηρεί το ενδιαφέρον της. Θα πρέπει βέβαια αυτό να επιβεβαιωθεί και από τη νέα σύνθεση της Κομισιόν, όταν οι Επίτροποι αναλάβουν καθήκοντα.
Οι διαχειριστές δικτύων φυσικού αερίου της Νοτιοανατολικής αλλά και Κεντρικής Ευρώπης (ΔΕΣΦΑ και Gastrade από την Ελλάδα, Bulgartransgaz και ICGB από τη Βουλγαρία, Transgaz από τη Ρουμανία, FGSZ από την Ουγγαρία, Eustream από την Σλοβακία, VMTG από την Μολδαβία και GTSOU από την Ουκρανία) εξακολουθούν να υποστηρίζουν τα έργα που είναι αναγκαία για τη σύνδεση των συστημάτων τους και τη δημιουργία του Κάθετου Διαδρόμου. Μάλιστα στελέχη του ΔΕΣΦΑ βρίσκονται σε στενή επαφή με τις Βρυξέλλες προκειμένου να εξασφαλίσουν χρηματοδότηση για την υλοποίηση των επιμέρους έργων.
Ας σημειωθεί ότι τα περισσότερα ευρωπαϊκά Ταμεία και το Repower EU δεν χρηματοδοτούν έργα φυσικού αερίου. Ωστόσο, η ανάγκη της Ευρώπης για την ασφάλεια εφοδιασμού μπορεί να δημιουργήσει ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Μία πληροφορία που είχε γραφτεί προ ημερών στο διεθνή τύπο, περί αντικατάστασης του ρωσικού αερίου στον ουκρανικό αγωγό με αέριο από το Αζερμπαϊτζάν διαψεύστηκε ως fake news. Mάλιστα όταν κυκλοφόρησε η “είδηση” προκάλεσε πτώση των τιμών του αερίου, οι οποίες ξανανέβηκαν, όταν μαθεύτηκε ότι δεν αληθεύει η πληροφορία. Παρότι τα αποθέματα αερίου στις υπόγειες αποθήκες της ΕΕ βρίσκονται σε πολύ υψηλό επίπεδο, περίπου στο 95% της δυναμικότητας των αποθηκών, η ανησυχία για τις επιπτώσεις τις διακοπής του εφοδιασμού μέσω Ουκρανίας σε συνδυασμό με τις προβλέψεις για ένα πιο κρύο χειμώνα στην Ευρώπη, σε σχέση με πέρυσι, ενισχύουν τις τιμές του αερίου. Χθες το συμβόλαιο TTF παράδοσης Οκτωβρίου έκλεισε στα 37, 585 ευρώ/MWh (+0, 713%), στο υψηλότερο επίπεδο των δύο τελευταίων εβδομάδων.
Στις Βρυξέλλες πραγματοποιήθηκε πρόσφατα προπαρασκευαστική συνάντηση για τον “Κάθετο Διάδρομο”, εν όψει της επόμενης Υπουργικής Διάσκεψης του CESEC (Central and South Eastern Europe Energy Connectivity), στην οποία θα συζητηθούν, μεταξύ άλλων, τρόποι για την πλήρη ανάπτυξη του Κάθετου Διαδρόμου. Η Διάσκεψη θα διεξαχθεί στη Βουδαπέστη στο τέλος Οκτωβρίου.
Πάντως ανεξάρτητα από το τι αποφασίσουν οι Βρυξέλλες, τόσο ο ΔΕΣΦΑ, όσο και οι Διαχειριστές της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, προωθούν έργα, που μπορούν να συσχετιστούν με τον Κάθετο Διάδρομο. Πέρα από το FSRU της Αλεξανδρούπολης, που μπορεί να τροφοδοτήσει με αέριο τις γειτονικές χώρες, ο ΔΕΣΦΑ προωθεί το τον αγωγό Καρπερή Κομοτηνή, που μεταξύ άλλων μπορεί να ενισχύσει τη λειτουργία του Κάθετου Διαδρόμου.
Ας σημειωθεί τέλος ότι το ελληνικό σύστημα δεν επηρεάζεται από τη διακοπή της διέλευσης ρωσικού αερίου από την Ουκρανία, καθώς τα τελευταία χρόνια το ρωσικό αέριο που φθάνει στο Σιδηρόκαστρο στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, εξάγεται μέσω του αγωγού TurkStream, o οποίος συνδέει τη Ρωσία με τα ευρωπαΙκά παράλια της Τουρκίας και επεκτείνεται στα σύνορα Τουρκίας-Βουλγαρίας.
