Ήδη, στην αγορά ψελίζονται φήμες ότι τα 60άρια τελειώνουν. Μετά τα capital controls, το πάγωμα των διαπραγματεύσεων μέχρι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος και τις ουρές στα ΑΤΜs για τα 60 ευρώ μάξιμουμ καθημερινώς, οι μνήμες ή μάλλον ο εφιάλτης της Κύπρου και το bail-in στις τράπεζες, έχει αρχίσει και συζητείται έντονα, με τους αναλυτές να έχουν ήδη αρχίσει τους... υπολογισμούς.

Αξίζει να σημειώσουμε πως η Ελλάδα όπως και όλες οι χώρες της ΕΕ έχουν υιοθετήσει την οδηγία για την ανάκαμψη και την εξυγίανση πιστωτικών ιδρυμάτων και επιχειρήσεων επενδύσεων (Bank Recovery Resolution Directive - BRRD) η οποία ουσιαστικά προβλέπει πως από το 2015 η διάσωση των τραπεζών γίνεται με ίδια μέσα (bail in) και όχι με χρήματα των φορολογουμένων (bail out). Η οδηγία προστατεύει μόνο τις εγγυημένες καταθέσεις, δηλαδή τις καταθέσεις κάτω από 100 χιλιάδες ευρώ. Αυτή η οδηγία ήρθε με αφορμή την κρίση στην Κύπρο το 2013.

Εκείνο που ανησυχεί την  πραγματική οικονομία είναι η ομολογία του υπουργού Επικρατείας και στενού φίλου του πρωθυπουργού κ. Ν. Παππά, ότι οι τράπεζες δεν θ' ανοίξουν την Τρίτη. Πότε θ' ανοίξουν; Όπως είπε μιλώντας στο Reuters, όταν θα υπάρξει συμφωνία. Πρόκειται για δήλωση, που λίγες μέρες πριν από το δημοψήφισμα απογειώνει την απαισιοδοξία και τον πανικό μεταξύ των Ελλήνων πολιτών. 

O υπουργός Επικρατείας επεσήμανε ότι οι διαπραγματεύσεις με τους δανειστές θα ξεκινήσουν αμέσως μόλις ολοκληρωθεί το δημοψήφισμα και ανεξάρτητα από το ποιο θα είναι το τελικό του αποτέλεσμα θα υπάρξει συμφωνία, ενώ όταν ρωτήθηκε για το πότε θα ανοίξουν ξανά οι τράπεζες, απάντησε ότι αυτό θα συμβεί αμέσως μόλις υπάρξει η τελική συμφωνία. Ο κ. Παππάς τόνισε επίσης ότι παρά τα capital controls, η ελληνική κυβέρνηση δεν συζητά και δεν σκέφτεται «κούρεμα» των καταθέσεων του ελληνικού λαού.

Ποιες είναι οι ημερομηνίες κλειδιά;

Τονίζεται, ότι η 30η Ιουνίου ήταν καθοριστική γιατί η Ελλάδα έπρεπε να αποπληρώσει το ΔΝΤ και έπρεπε να καταβάλει συντάξεις και μισούς. Η 5η Ιουλίου είναι μια άλλη ημερομηνία σταθμός, καθώς διενεργείται το δημοψήφισμα. Η 20η Ιουλίου είναι το μεγάλο deadline καθώς η Ελλάδα πρέπει να πληρώσει 3,5 δισ. Ευρώ στην ΕΚΤ για ομόλογο που ωριμάζει.

Θα ξεμείνει η Ελλάδα από μετρητά;

Οι τράπεζες, φαίνεται, πως είχαν αρκετά μετρητά στην αρχή της εβδομάδας για να πληρώσουν τους μισθούς και τις συντάξεις του Δημοσίου (2 δισ. ευρώ). Αυτό που είναι ασαφές είναι για πόσο ακόμη θα έχουν χρήματα να δίνουν στους καταθέτες τα 60 ευρώ που δικαιούται ο καθένας να σηκώνει από τα ΑΤΜ. Δεν υπάρχει επίσημη ενημέρωση.

Μπορεί η Ελλάδα να χρεοκοπήσει;

Μια χώρα δεν είναι σαν νοικοκυριό που δεν έχει να πληρώσει ένα δάνειο. Κανείς δεν θα έρθει και να της πάρει τα έπιπλα. Το χειρότερο που μπορεί να συμβεί είναι να στραφεί η χώρα σε ένα άλλο νόμισμα, σαφώς πιο υποτιμημένο σε σχέση με το ευρώ.

Τι γίνεται με τους πιστωτές;

Όπως σε ένα νοικοκυριό, η Ελλάδα μπορεί να επεξεργαστεί ένα σχέδιο διάσωσης από το χρέος, με το χρονοδιάγραμμα των πληρωμών να πάει πιο πίσω και με πιθανή περίοδο χάριτος 1-2 ετών, και ίσως να της δοθεί και ένα κούρεμα στο υπάρχον χρέος.

Είναι όλα τόσο απλά;

Δεν είναι. Κανείς δεν ξέρει πως θα εξελιχθούν τα πράγματα. Δεν υπάρχει άλλο παρόμοιο προηγούμενο, μια χώρα να χρεοκοπεί και η νομισματική ένωση στην οποία είναι ενταγμένη, να παραμένει... ανέγγιχτη. Η Ελλάδα μπορεί να βασιστεί στη θάλασσα των ευρώ που βρίσκονται στην οικονομία της και στο απόθεμα των κεφαλαίων που έχει το τραπεζικό της σύστημα για να κρατηθεί κάποιες εβδομάδες ειδικά εάν η ΕΚΤ διατηρήσει την «σχέση »της με τις ελληνικές τράπεζες.

Για πόσο καιρό μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση;

Αρκετούς μήνες, αν το επιθυμεί η ΕΚΤ. Πάρτε για παράδειγμα το Μαυροβούνιο: χρησιμοποιεί ευρώ, με τις ευλογίες της ΕΚΤ, αν και δεν είναι μέλος της ευρωζώνης. Το πρόβλημα είναι ότι η Ελλάδα έχει να πληρώσει την ΕΚΤ τα 3,5 δισεκατομμύρια ευρώ στις 20 Ιουλίου. Η ΕΚΤ έχει ήδη διαμηνύσει ότι μπορεί να προχωρήσει στην αύξηση του κουρέματος των ενεχύρων. Αν η Ελλάδα δεν πληρώσει, τότε η ΕΚΤ θα μπορούσε να απενεργοποιήσει την πρόσβαση της Ελλάδας σε ευρώ. Χωρίς αυτή την πρόσβαση, οι ελληνικές τράπεζες -ακόμη και αν ανοίξουν ξανά- θα αναγκαστούν να κλείσουν.

Γιατί η ΕΚΤ θα τραβήξει την πρίζα;

Αν η ΕΚΤ δει πως δεν υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους πιστωτές της, τότε θα μπορούσε να κρίνει πως η Ελλάδα είναι αφερέγγυα, επομένως οι ελληνικές τράπεζες δεν θα έχουν πρόσβαση σε χρήματα μέσω του ELA. Η Αθήνα θα αναγκαστεί να εκδώσει IOUs με τα οποία θα πληρώνει προμηθευτές και ενδεχομένως τους εργαζόμενους, και με τη ψήφιση ενός νόμου θα αναγκάσει τις επιχειρήσεις να αναγνωρίσουν τα IOUs ως νόμισμα. Τότε θα αρχίσει να τυπώνει δραχμές.

Fitch

Η άρση των περιορισμών στην κίνηση των τραπεζικών κεφαλαίων (capital controls) δεν θα είναι άμεση, εκτιμά ο οίκος αξιολόγησης Fitch, σε νέα του έκθεση για τις ελληνικές τράπεζες. Eιδικότερα, ο αμερικανικός οίκος επισημαίνει ότι η άρση των capital controls δεν θα συντελεστεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, ακόμη και εάν οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς έχουν αίσια έκβαση. Μάλιστα, παραπέμπει στην περίπτωση της Κύπρου, όπου τα capital controls ήρθησαν δύο χρόνια μετά την επιβολή τους.

Όπως εξηγεί χαρακτηριστικά, οι ελληνικές τράπεζες θα είχαν χρεοκοπήσει εάν δεν είχαν επιβληθεί οι περιορισμοί στην κίνηση των τραπεζικών κεφαλαίων. Όμως και πάλι, προσθέτει η Fitch, η αξιοπιστία και η ρευστότητα παραμένουν αδύναμες, καθιστώντας πιθανή την επιλογή της εκκαθάρισης (resolution) για ορισμένες εξ αυτών. «Η εκκαθάριση των ελληνικών τραπεζών, εάν απαιτηθεί, δεν πρόκειται να πραγματοποιηθεί με το γνώριμο τρόπο» επισημαίνει ο οίκος αξιολόγησης. Η μετάθεση των απωλειών στους καταθέτες, αναλύει, δεν θα γίνει πολιτικά αποδεκτή και έτσι θα αναζητηθεί ένας εναλλακτικός δρόμος, παραβιάζοντας εν μέρει την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

To σενάριο των "Νέων"

Με την Ελλάδα να ζει τον εφιάλτη του κλεισίματος των τραπεζών και των capital controls και τη χρεοκοπία να πλανάται από πάνω της, αναλυτές εξηγούν πως το επόμενο βήμα θα είναι το κούρεμα των καταθέσεων. Τα σενάρια που κυκλοφορούν είναι εφιαλτικά. Την ώρα που η κατάσταση στις τράπεζες περιγράφεται ως οριακή, η ρευστότητα δείχνει να επαρκεί μέχρι τις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας και η μη ύπαρξη προγράμματος για την Ελλάδα σημαίνει στάση της βοήθειας από την ΕΚΤ προς τις τράπεζες μέσω ELA και -ακόμη χειρότερα- απαίτηση των δανείων.

Οπως γράφουν τα «Νέα», που επικαλούνται το Bloomberg, στην περίπτωση τακτικής χρεοκοπίας το κούρεμα των ενεχύρων του ELA θα μπορούσε να φτάσει το 75% ή το 90% και στην περίπτωση αυτή οι τράπεζες θα ήταν υποχρεωμένες να κουρέψουν καταθέσεις αντίστοιχες με 33 ή 67 δισ. ευρώ από τα 120 δισ. ευρώ που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στις τράπεζες. Δηλαδή σε περίπτωση τακτικής χρεοκοπίας θα επηρεαστούν από το 27% ως το 55% των καταθέσεων. Πάντως έως σήμερα το κούρεμα των ενέχυρων είναι περίπου 23% και, σύμφωνα με το Bloomberg, ανάγκη κουρέματος προκύπτει μόνο αν ξεπεραστεί το 60%.