Έτος ανακοπής της φθίνουσας πορείας των ελληνικών επιχειρήσεων χαρακτηρίζει το 2014 η ICAP Group, με βάση τις επιδόσεις ενός δείγματος 14.223 επιχειρήσεων (εξαιρουμένων τραπεζών και ασφαλειών), με δημοσιευμένους ισολογισμούς των δύο τελευταίων ετών, αριθμός που καλύπτει σχεδόν το 50% των εταιριών που δημοσιεύουν ισολογισμούς.

Σύμφωνα με τα αρχεία της ICAP Databank, από τις εταιρείες αυτές οι 2.923 είναι βιομηχανικές, οι 4.160 εμπορικές, οι 4.462 εταιρείες παροχής υπηρεσιών, ενώ 1.494 και 1.184 εταιρείες αντίστοιχα προέρχονται από τον τουριστικό κλάδο και τον κατασκευαστικό κλάδο. Τα μεγέθη των επιχειρήσεων αυτών για το 2014 συγκρίνονται με τα αντίστοιχα μεγέθη των ίδιων ακριβώς επιχειρήσεων για το 2013.

Εξετάζοντας λοιπόν τα μεγέθη που περιλαμβάνονται στους ισολογισμούς και τα οικονομικά αποτελέσματα όλων των επιχειρήσεων του δείγματος, η ICAP Group επισημαίνει πως το 2014 φαίνεται να αποτέλεσε έτος ανακοπής της φθίνουσας πορείας που επικρατούσε επί σειράν ετών, παρά τις σημαντικές διαφορές που εμφανίζουν οι επιμέρους τομείς δραστηριότητας.

Ειδικότερα, με βάση τις οικονομικές καταστάσεις των επιχειρήσεων του δείγματος (εκτός τραπεζών-ασφαλειών), το τελευταίο έτος καταγράφηκε όχι μόνο ανακοπή της πτώσης, αλλά και μικρή αύξηση των πωλήσεων. Παράλληλα, σημειώθηκε εντυπωσιακή βελτίωση των λειτουργικών αποτελεσμάτων των ελληνικών επιχειρήσεων. Παρ' όλα αυτά, το συνολικό καθαρό αποτέλεσμα ήταν ζημιογόνο για άλλη μία χρονιά, όμως οι ζημίες περιορίστηκαν σημαντικά κατά την τελευταία χρήση, ενώ οι μόνοι κερδοφόροι κλάδοι για το 2014 ήταν το εμπόριο και ο τουρισμός.

Συγκεκριμένα, από τα ενοποιημένα αποτελέσματα χρήσεως του συνόλου των επιχειρήσεων (ανεξαρτήτως κλάδου δραστηριότητας), το τελευταίο έτος υπήρξεαύξηση του συνολικού κύκλου εργασιών κατά 2,4%, φαινόμενο σαφώς ενθαρρυντικό συγκριτικά με τις συνθήκες συνεχούς υποχώρησης που επικρατούσαν τα προηγούμενα χρόνια, με τις συνολικές πωλήσεις να ανέρχονται σε 129,9 δισ. ευρώ το 2014.

Παράλληλα, οι προσπάθειες συγκράτησης του κόστους πωλήσεων φαίνεται ότι απέδωσαν, γεγονός που οδήγησε σε αισθητή αύξηση των μικτών κερδών, κατά 5,3%. Η εξέλιξη αυτή συνοδεύτηκε και από την έντονη μείωση (κατά 15,5%) των χρηματοοικονομικών δαπανών στη διάρκεια του έτους, γεγονός που οδήγησε σε θεαματική βελτίωση του λειτουργικού αποτελέσματος, το οποίο ανήλθε σε 1,89 δισ. ευρώ το 2014, από 287 εκατ. ευρώ το προηγούμενο έτος.

Όπως προαναφέρθηκε όμως, το τελικό καθαρό αποτέλεσμα παρέμεινε ζημιογόνο εξαιτίας κυρίως της δραστικής αύξησης των μη λειτουργικών εξόδων που επιβάρυναν τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, επισημαίνει το γεγονός ότι οι ζημίες συρρικνώθηκαν κατά την τελευταία χρήση (-55,3%),περιοριζόμενες σε 642,4 εκατ. ευρώ το 2014, από 1,43 δισ. ευρώ το 2013. Τέλος, τα κέρδη EBITDA αυξήθηκαν κατά 19% περίπου, ανερχόμενα σε 9,7 δισ. ευρώ.

Όσον αφορά στα στοιχεία Ενεργητικού και Παθητικού των εταιρειών, το σύνολο του ενεργητικού τους αυξήθηκε μόλις κατά 0,7% το 2014/2013, ανερχόμενο σε 218,8 δισ. ευρώ. Οριακές ήταν οι μεταβολές όλων σχεδόν των στοιχείων του ενεργητικού, εξαιρουμένων των διαθεσίμων τα οποία κατέγραψαν έντονη διεύρυνση.

Από την άλλη πλευρά, τα ίδια κεφάλαια μειώθηκαν οριακά, ενώ μικρές ποσοστιαίες αυξήσεις κατέγραψαν οι υποχρεώσεις τόσο οι μεσομακροπρόθεσμες, όσο και οι βραχυπρόθεσμες. Στο σημείο αυτό η ICAP υπενθυμίζει ότι ήδη από την χρήση του 2013 είχε καταγραφεί τάση «αναδιάταξης» των υποχρεώσεων των εταιρειών προς τον τραπεζικό τομέα (φαινόμενο που ενδεχομένως παραπέμπει σε διαδικασίες ρυθμίσεων δανείων, ή αντικατάστασης βραχυπρόθεσμων με μακροπρόθεσμα).

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες, σύμφωνα με την ICAP, αξίζει να επισημανθεί η (έστω και μικρή) βελτίωση του περιθωρίου μικτού κέρδους, από 17,94% το 2013 σε 18,45% το 2014. Περαιτέρω, τόσο η αποδοτικότητα ιδίων κεφαλαίων όσο και το περιθώριο καθαρού κέρδους εξακολουθούν να διατηρούν το αρνητικό πρόσημο, ωστόσο διαφαίνεται τάση βελτίωσης εξαιτίας της περικοπής των ζημιών, ενώ οι δείκτες ρευστότητας δεν εμφάνισαν αξιόλογη μεταβολή το τελευταίο έτος.

Όσον αφορά τη διάκριση σε κερδοφόρες - ζημιογόνες εταιρείες, από το συνολικό δείγμα των 14.223 εταιρειών προκύπτουν τα εξής:

- 8.431 εταιρείες (59,3%) ήταν κερδοφόρες, με κέρδη 6.065 εκατ. ευρώ περίπου,
- 5.792 εταιρείες (40,7%) ήταν ζημιογόνες, με ζημίες ύψους 6.707 εκατ. ευρώ περίπου.

Βιομηχανία

Ο τομέας της Βιομηχανίας, σύμφωνα με τα στοιχεία της ICAP Group, χαρακτηρίστηκε από στασιμότητα το 2014, ήταν δε ο μόνος στον οποίο δεν καταγράφηκε αύξηση κύκλου εργασιών το 2014/2013.

Από τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα των 2.923 βιομηχανικών/μεταποιητικών εταιρειών του δείγματος, προκύπτει ότι οι συνολικές πωλήσεις τους παρέμειναν ουσιαστικά σταθερές την τελευταία διετία, ανερχόμενες σε 45,1 δισ. ευρώ περίπου.

Σε επίπεδο μικτών κερδών εντοπίζεται αισθητή βελτίωση (+4,5%), ωστόσο η επιβάρυνση των αποτελεσμάτων από πολύ υψηλά «λοιπά λειτουργικά έξοδα» οδήγησε και πάλι σε καταγραφή αρνητικού λειτουργικού αποτελέσματος, ενώ παρέμεινε ζημιογόνο το τελικό καθαρό αποτέλεσμα. Βέβαια, πρέπει να επισημανθεί η (θετική) εξέλιξη του περιορισμού των απωλειών, εφόσον καταγράφηκε δραστική περικοπή των ζημιών, κατά 60,7%, το 2014/2013, οι δε ζημίες περιορίστηκαν σε 287 εκατ. ευρώ περίπου.

Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό ήταν, σύμφωνα με την ICAP, το γεγονός της βελτίωσης των κερδών EBITDA του τομέα, τα οποία ήταν αυξημένα κατά 23,3% το 2014 έναντι του προηγουμένου έτους.

Επιπλέον, επισημαίνεται ότι το (συνολικό) ζημιογόνο αποτέλεσμα του τομέα οφείλεται σε πολύ μεγάλο βαθμό σε συγκεκριμένη βιομηχανία με υψηλές ζημίες. Εάν η εν λόγω εταιρεία και μόνο εξαιρεθεί από το δείγμα, τότε το τελικό αποτέλεσμα του τομέα μετατρέπεται σε θετικό στην τελευταία χρήση.

Όσον αφορά την εξέλιξη ορισμένων βασικών μεγεθών του ισολογισμού, παρατηρείται οριακή μόνο αύξηση (0,8%) της αξίας του συνόλου ενεργητικού το 2014, προερχόμενη αποκλειστικά από την διεύρυνση των διαθεσίμων, ενώ όλα τα λοιπά στοιχεία του ενεργητικού σημείωσαν υποχώρηση. Στα στοιχεία του Παθητικού, διαπιστώνεται αισθητή μείωση των ιδίων κεφαλαίων, κατά 4,4%.

Αναφορικά με τις υποχρεώσεις, οι μεν μεσομακροπρόθεσμες ήταν αυξημένες κατά 4% περίπου, ενώ και οι συνολικές βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις διευρύνθηκαν κατά 3,8% το 2014/2013.

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες του τομέα της βιομηχανίας, οι δείκτες της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και του περιθωρίου καθαρού κέρδους παρέμειναν αρνητικοί το 2014, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους διαμορφώθηκε σε 13,91%.

Εμπόριο

Αντίρροπες ήταν μάλλον οι εξελίξεις κατά το 2014 στον τομέα του εμπορίου, όπου υπήρξε μεν αισθητή αύξηση του κύκλου εργασιών, γεγονός ενδεικτικό της τάσης για σταδιακή ανάκαμψη της ζήτησης στην εγχώρια αγορά, παράλληλα όμως τα κέρδη προ φόρου κατέγραψαν έντονη επιδείνωση συγκριτικά με το προηγούμενο έτος, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ICAP Group.

Βάσει των αποτελεσμάτων του δείγματος των 4.160 εμπορικών επιχειρήσεων, οι συνολικές πωλήσεις ανήλθαν σε 43,7 δισ. ευρώ, διευρυμένες κατά 2,6% το 2014/2013, ενώ εντονότερη αύξηση, κατά 4,2% εμφάνισαν τα μικτά κέρδη.

Ωστόσο, η πτώση των «προμηθειών & λοιπών λειτουργικών εσόδων» ήταν ο παράγοντας που οδήγησε σε μείωση (-16,9%) το λειτουργικό αποτέλεσμα του τομέα. Οι εξελίξεις αυτές οδήγησαν τελικά σε μεγάλη επιδείνωση της κερδοφορίας του τομέα, με τα κέρδη προ φόρου να καταγράφουν πτώση κατά 41,7% το 2014/2013, περιοριζόμενα σε 600,9 εκατ. ευρώ. Τέλος, τα κέρδη EBITDA σημείωσαν αύξηση κατά 11,1% στην τελευταία χρήση.

Η ICAP Group τονίζει ωστόσο ότι η σύγκριση «αδικεί» τις επιδόσεις των επιχειρήσεων κατά το τελευταίο έτος, δεδομένου ότι η εμφανιζόμενη υψηλή κερδοφορία των εμπορικών επιχειρήσεων του δείγματος κατά το 2013 οφειλόταν ουσιαστικά σε μεμονωμένη εταιρεία, η οποία κατέγραψε πολύ υψηλά κέρδη στη χρήση αυτή λόγω έκτακτων γεγονότων.

Όσον αφορά στα στοιχεία του Ενεργητικού, και σε αυτόν τον τομέα υπήρξε οριακή μόνο αύξηση των συνολικών κεφαλαίων (0,7%) το 2014, οφειλόμενη στην αντίστοιχη διεύρυνση των αποθεμάτων και των διαθεσίμων. Σχετικά με τα στοιχεία του Παθητικού, σημαντική ήταν η αύξηση (7,1%) των μεσομακροπροθέσμων υποχρεώσεων, με ταυτόχρονη περικοπή (-7,8%) των βραχυπρόθεσμων οφειλών προς τράπεζες. Παράλληλα, τα ίδια κεφάλαια σημείωσαν μικρή υποχώρηση.

Σχετικά με τους χρηματοοικονομικούς δείκτες του τομέα, επισημαίνεται η έντονη επιδείνωση της αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων και του περιθωρίου καθαρού κέρδους, ενώ το περιθώριο μικτού κέρδους διαμορφώθηκε σε 19,41% το 2014, από 19,1% το 2013.

Υπηρεσίες

Στον τομέα των εταιρειών παροχής υπηρεσιών (εκτός τεχνικών εταιρειών), με βάση τα συγκεντρωτικά μεγέθη των 4.462 επιχειρήσεων, φαίνεται ότι ο τομέας είχε και πάλι ζημιογόνα αποτελέσματα.

Ειδικότερα, ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε μόλις κατά 1,8% το 2014/2013, ενώ βελτίωση (3,2%) σημειώθηκε και σε επίπεδο μικτών κερδών. Περαιτέρω, η μεγάλη μείωση των χρηματοοικονομικών δαπανών (-22,9%), είχε σαν συνέπεια την «εκτόξευση» του λειτουργικού αποτελέσματος, σε επίπεδα της τάξης του 1 δισ. ευρώ το 2014, από σχεδόν 190 εκατ. ευρώ το 2013.

Το τελικό αποτέλεσμα παρέμεινε ζημιογόνο, εν τούτοις οι ζημίες χρήσεως κατέγραψαν πτώση (-29,6%), ανερχόμενες σε 855,8 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι ζημιών 1.214,8 εκατ. ευρώ της προηγουμένης χρήσεως. Σε επίπεδο κερδών EBITDA σημειώθηκε αύξηση της τάξης του 11,5%.

Το σύνολο ενεργητικού των εταιρειών του τομέα δεν εμφάνισε αξιόλογη μεταβολή το τελευταίο έτος. Σχετικά με τα στοιχεία του Παθητικού, τα ίδια κεφάλαια σημείωσαν μικρή μόνο αύξηση (0,9%), ενώ οριακές μειώσεις εμφάνισαν οι υποχρεώσεις.

Τουρισμός

Από την επεξεργασία των στοιχείων των 1.494 τουριστικών εταιρειών φαίνεται ότι η άνοδος των τουριστικών αφίξεων το 2014 επέφερε την εντυπωσιακή βελτίωση των αποτελεσμάτων στον τομέα του τουρισμού.

Σύμφωνα με την ICAP Group, οι πωλήσεις των επιχειρήσεων αυτών αυξήθηκαν κατά 13,2%, ενώ υπήρξε και σημαντική συγκράτηση στο κόστος πωλήσεων, με συνέπεια να προκύψει αύξηση των μικτών κερδών της τάξης του 30% περίπου, με συνέπεια τη δραστική αύξηση του λειτουργικού αποτελέσματος το 2014. Οι θετικές αυτές μεταβολές είχαν καθοριστική συμβολή στη διαμόρφωση των αποτελεσμάτων και στην (εντυπωσιακή) επιστροφή του τομέα στην κερδοφορία, με την καταγραφή κερδών προ φόρου ύψους 151,6 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι ζημιών σχεδόν 31 εκατ. ευρώ της προηγούμενης χρήσης.

Τέλος, τα κέρδη EBITDA σημείωσαν αύξηση σχεδόν 26% το τελευταίο έτος και διαμορφώθηκαν σε 807 εκατ. ευρώ το 2014.

Τεχνικές Εταιρείες

Στον τομέα των τεχνικών εταιρειών το δείγμα της ICAP αποτελείται από 1.184 επιχειρήσεις. Οι επιδόσεις τους κατά το 2014 ήταν οπωσδήποτε θετικές, με χαρακτηριστικό την έντονη αύξηση του συνολικού κύκλου εργασιών και την περικοπή των ζημιών του τομέα.

Βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, προκύπτει αύξηση των πωλήσεων κατά 28% το 2014/2013, παράλληλα δε υπήρξε και δραστική βελτίωση στα αντίστοιχα μικτά κέρδη (54%). Ωστόσο, το λειτουργικό αποτέλεσμα παρέμεινε αρνητικό και το 2014. Τελικά, οι ζημίες του τομέα συρρικνώθηκαν και διαμορφώθηκαν σε 252,2 εκατ. ευρώ το 2014, έναντι ζημιών 491 εκατ. ευρώ του προηγουμένου έτους. Επιπλέον, τα κέρδη EBITDA τετραπλασιάστηκαν στην τελευταία χρήση.

Ο κ. Νικήτας Κωνσταντέλλος, διευθύνων σύμβουλος του ομίλου ICAP δήλωσε σχετικά: «Το έτος 2014 αποτέλεσε έτος ορόσημο για την ελληνική οικονομία, δεδομένου ότι υπήρξε ανακοπή της υφεσιακής πορείας και καταγραφή θετικού ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ, μετά από μία εξαετία βαθιάς ύφεσης. Η βελτίωση στα μακροοικονομικά μεγέθη της χώρας αποτυπώθηκε και στις επιδόσεις των επιχειρήσεων κατά το 2014. Πράγματι, από τους μέχρι τώρα δημοσιευμένους ισολογισμούς 14.223 εταιρειών, προκύπτει ότι το τελευταίο έτος σημειώθηκε όχι μόνο ανακοπή της συνεχούς πτώσης, αλλά και μικρή αύξηση των πωλήσεων κατά 2,4%. Το εντυπωσιακό όμως ήταν ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης των λειτουργικών αποτελεσμάτων των ελληνικών επιχειρήσεων, που συνοδεύτηκε από σημαντική αύξηση των κερδών EBITDA κατά 19%. Οι θετικές αυτές εξελίξεις όμως δεν ήταν αρκετές, ώστε να αποτρέψουν την καταγραφή ζημιογόνου αποτελέσματος, ωστόσο πρέπει να επισημάνουμε το γεγονός ότι οι ζημίες συρρικνώθηκαν κατά 55%, στοιχείο που παραπέμπει σε τάση ανάκαμψης. Η πλειοψηφία των κλάδων παρέμειναν ζημιογόνοι, ενώ οι μόνοι κερδοφόροι το 2014 ήταν το Εμπόριο και ο Τουρισμός».

Σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του 2015, ο κ. Κωνσταντέλλος πρόσθεσε: «Όσον αφορά το 2015, από τα εξαμηνιαία αποτελέσματα που δημοσίευσαν 198 εισηγμένες πλην τραπεζών, προκύπτει μια αύξηση των κερδών EBITDA κατά 14% παρ' όλο που ο τζίρος υποχώρησε κατά 2,3%. Η βελτίωση της κερδοφορίας οφείλεται κυρίως στις σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές ορισμένων μεγάλων ελληνικών εταιρειών, όπως και σε άλλους ειδικούς παράγοντες όπως η μείωση του ενεργειακού κόστους. Παρ' όλο όμως που μέχρι και το α΄ εξάμηνο του τρέχοντος έτους, τα σημάδια ανάκαμψης ήταν ορατά, οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα δοκιμάζονται σκληρά, αφενός από την επιβολή των capital controls που "στράγγισαν" τη ρευστότητα στην αγορά, αφετέρου από την είσοδο της χώρας εκ νέου σε προεκλογική περίοδο. Παραμένει, λοιπόν, θέμα ύψιστης προτεραιότητας η αποκατάσταση ομαλών συνθηκών λειτουργίας της αγοράς, η εδραίωση πολιτικής σταθερότητας προκειμένου να εξαλειφθεί η αβεβαιότητα, καθώς και η ουσιαστική αποκατάσταση της ρευστότητας στην αγορά, για την οποία προϋπόθεση θα είναι η ομαλή ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών».