Για την εμφάνιση επενδυτικών σχημάτων που στερούνται σχετικής άδειας προειδοποιεί η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, σημειώνοντας ότι πρόκειται για funds, τα οποία επενδύουν σε περίπλοκα επενδυτικά προϊόντα, τα οποία είναι ακατάλληλα για ιδιώτες επενδυτές. Συγκεκριμένα, η Επ. Κεφαλαιαγοράς σημειώνει ότι τα συγκεκριμένα funds εστιάζουν σε Traded Life Policies, γνωστά και ως «ομόλογα του θανάτου», τα οποία αφορούν σε ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής. Οι επενδυτές προσδοκούν κέρδη από την αγορά του δικαιώματος στις ασφαλιστικές καταβολές που θα ενεργοποιηθούν με το θάνατο του ασφαλισμένου.
Όπως σημειώνεται, οι σχετικές επενδύσεις συνήθως προωθούνται ως επενδύσεις με μεγάλη απόδοση, που δεν επηρεάζονται από τις αποδόσεις των χρηματιστηριακών αγορών. Στην πραγματικότητα, τα Traded Life Policies είναι επενδύσεις υψηλού κινδύνου για τους κατωτέρω λόγους:
Χρησιμοποιούν περίπλοκες επενδυτικές στρατηγικές που εμπεριέχουν υπολογισμούς σχετικά με τη διάρκεια ζωής των ανθρώπων. Οι υπολογισμοί και οι προβλέψεις μπορεί να αποδειχθούν εσφαλμένοι με αποτέλεσμα οι αποδόσεις να είναι μικρότερες των προβλεπομένων.
Τα συγκεκριμένα επενδυτικά σχήματα πρέπει να διατηρούν μεγάλα αποθέματα διαθεσίμων για να συντηρούνται οι επενδύσεις σε Traded Life Policies. Εάν ο διαχειριστής του επενδυτικού σχήματος χρειαστεί χρηματοδότηση και επιχειρήσει να πουλήσει μέρος των επενδύσεων σε Traded Life Policies, ενδέχεται να μη βρει αγοραστή ή να αναγκαστεί να πουλήσει με ζημιά. Εάν αυτό γίνει σε μεγάλη έκταση δημιουργείται πρόβλημα ρευστότητας το οποίο μπορεί να δυσχεράνει την εξαγορά μεριδίων εκ μέρους των επενδυτών ή και να μειώσει σημαντικά την αξία των επενδύσεών τους.
Συχνά οι εν λόγω επενδύσεις αφορούν πολλές εταιρίες σε διαφορετικές χώρες. Αυτό δημιουργεί δυσκολία στη διαχείριση των επενδύσεων κατά τρόπο που να διασφαλίζει τη δίκαιη μεταχείριση των επενδυτών. Είναι εν γένει δύσκολο για τους επενδυτές αλλά και τους διανομείς των προϊόντων να αντιληφθούν πλήρως τον τρόπο λειτουργίας τους και τους κινδύνους που εμπεριέχουν.
Τι είναι τα ομόλογα θανάτου
Τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν σχεδιαστεί με την τεχνογνωσία των ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων που πυροδότησαν τη χρηματοπιστωτική κρίση των ΗΠΑ το 2007. Ο εκδότης τους (μια ασφαλιστική εταιρεία) τιτλοποιεί τα ασφάλιστρα ζωής των πελατών της προκειμένου να μειώσει το κόστος που προκύπτει από την καταβολή σύνταξης. Για παράδειγμα, η ολλανδική ασφαλιστική Aegon είχε υπολογίσει το κόστος της αύξησης της διάρκειας ζωής των πελατών της.
Για κάθε χρόνο επιπλέον που ζουν οι συνταξιοδοτούμενοι βάσει συμβολαίων ζωής η εταιρεία καταβάλλει 4% μεγαλύτερη σύνταξη. Μάλιστα η ίδια εταιρεία δήλωνε από το 2011 ότι τα κέρδη της μειώθηκαν κατά 12% το πρώτο τρίμηνο του συγκεκριμένου έτους λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής στην Ολλανδία.
Έτσι τα συνδεδεμένα με τα ασφάλιστρα ζωής προϊόντα («παράγωγα θανάτου») καλύπτουν τους εκδότες τους (ασφαλιστικές εταιρείες) από το κόστος που θα αναλαμβάνουν οι αγοραστές τους (τράπεζες, επενδυτικά κεφάλαια ή ιδιώτες). Πρακτικά οι αγοραστές των προϊόντων «ποντάρουν» στον πρώιμο θάνατο των ασφαλισμένων (πριν από την καταβολή σύνταξης) προκειμένου να αποκομίσουν το υψηλότερο δυνατό κέρδος.
Αντιστοίχως, οι ασφαλιστικές εταιρείες βγαίνουν κερδισμένες όσο περισσότερο ζουν οι ασφαλισμένοι καθώς αυτό επιβαρύνει επιπλέον τους επενδυτές.
Με δεδομένη τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και την αύξηση του προσδόκιμου ζωής στο δυτικό κόσμο ποιος ο λόγος να αγοράσουν τέτοια προϊόντα οι ανά τον κόσμο επενδυτές; Πρώην στέλεχος της JPMorgan, ο Αμερικανός οικονομολόγος Ντέιβιντ Μπλέικ, εξηγούσε στην εφημερίδα "Το Βήμα" πως ο λόγος είναι ότι «οι αποδόσεις αυτών των προϊόντων δεν θα σχετίζονται με τις τάσεις της αγοράς και συνεπώς δεν θα ελέγχονται από κερδοσκοπικές κινήσεις».
Διότι όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό ο αγοραστής του «τιτλοποιημένου θανάτου» θα βγαίνει εύκολα και άκοπα κερδισμένος από ένα γεγονός τόσο απρόβλεπτο (και πιθανό) όσο ο αιφνίδιος θάνατος του ασφαλισμένου από καρδιακό επεισόδιο ή αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Τα προϊόντα αυτά αποτελούν την επιτομή του αμοραλισμού των διεθνών χρηματαγορών.
