Ερευνα της Pricewater-houseCoopers (PwC) για τις τάσεις των ευρωπαϊκών ακινήτων το 2016 («Emerging Trends in Real Estate 2016») δείχνει ότι η Ελλάδα έχασε μια μεγάλη ευκαιρία για οριστική ανάκαμψη στην αγορά ακινήτων και για επενδύσεις που θα μπορούσαν να αλλάξουν και την πορεία της οικονομίας.

Στη λίστα με τις χώρες που εμφανίζουν τις καλύτερες προοπτικές ανάπτυξης του real estate για φέτος η Ελλάδα καταλαμβάνει την 27η θέση, προτελευταία δηλαδή, ξεπερνώντας μόνο τη Μόσχα, η οποία έχει «καταρρεύσει» τον τελευταίο καιρό εξαιτίας του εμπάργκο από την Ευρώπη και της πολιτικής έντασης που επικρατεί μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.

Η ελληνική κτηματαγορά πέρυσι έκανε την έκπληξη, καθώς οι προσδοκίες είχαν ανέβει στα ύψη. Η βελτίωση των προσδοκιών ήταν εμφανής, καθώς είχε φτάσει στην πέμπτη θέση, αλλά το χάος των επόμενων μηνών έφερε την κατάρρευση και την υποχώρηση κατά 22 θέσεις. Ειδικά μετά το κλείσιμο των τραπεζών και την επιβολή των capital controls, οι προσδοκίες για νέες επενδύσεις στα ακίνητα ουσιαστικά είναι ανύπαρκτες.

Ενας χρόνος χάους 

Σύμφωνα με τους αναλυτές της PwC, «η αισιοδοξία που έφερε στην πέμπτη θέση την Ελλάδα το 2015 εξαερώθηκε πλήρως ύστερα από ένα χρόνο πολιτικού και οικονομικού χάους, κατά το οποίο την έξοδο από το ευρώ απέτρεψαν οι φρενήρεις διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής. Στην έρευνα της περασμένης χρόνιας μάς προκάλεσε έκπληξη ο αριθμός των ανθρώπων που δήλωναν ότι η Ελλάδα αποτελεί κορυφαίο προορισμό. Δεν το πιστεύαμε ούτε τότε ούτε τώρα».

«Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα είναι υπερβολικό. Η κατάρρευση είναι τόσο μεγάλη και έχει διαρκέσει τόσο πολύ, με αποτέλεσμα να έχει αποδιοργανωθεί πλήρως ο κλάδος των ακινήτων», αναφέρει Ελληνας επενδυτής, που απάντησε στις ερωτήσεις της έρευνας. Πλέον οι προοπτικές για το ελληνικό real estate χαρακτηρίζονται ως «φτωχές», ενώ τονίζεται ότι πέρυσι οι επενδυτές αξιολογούσαν το outlook των ελληνικών ακινήτων ως εύλογο (fair) και οριακά καλό.

«Το τέλος της ύφεσης είναι μακριά. Η Ελλάδα θα μονοπωλούσε ακόμη τους τίτλους των ειδήσεων, εάν δεν ήταν το προσφυγικό πρόβλημα», τονίζεται. Και συνεχίζει η ανάλυση: «Τα χειρότερα για την ελληνική οικονομία βρίσκονται μπροστά. Το πρόγραμμα λιτότητας που συμφώνησε η Ελλάδα με τους πιστωτές της θα συρρικνώσει την οικονομία, την ίδια στιγμή που οι φόροι αυξάνονται, σε μία προσπάθεια να ισοσκελιστούν τα έσοδα με τα έξοδα. Η καταναλωτική δαπάνη θα επιδεινωθεί και η επιχειρηματική εμπιστοσύνη βρίσκεται στο ναδίρ. Οι ξένοι επενδυτές ενδεχομένως να εντοπίσουν ευκαιρίες, ενώ υπάρχει ακόμη αριθμός επενδυτών που «βλέπει» Ελλάδα, αλλά όχι με την ίδια ένταση, συγκριτικά με αυτήν πριν από 12 μήνες. Μέχρι το τέλος του 2016, η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει ενδιαφέρουσα», δηλώνει fund manager. Ομως, μόνον όσοι αναγκάζονται να πωλήσουν είναι πιθανόν να βάλουν «πωλείται», σε μία αγορά όπου οι αξίες έχουν υποχωρήσει από 60% έως 80%, αναλόγως του είδους του ακινήτου, όπως αναφέρει Έλληνας επενδυτής στην έρευνα.

Πέρυσι 

Αξίζει να σημειωθεί ότι πέρυσι η Ελλάδα είχε βρεθεί στην πέμπτη υψηλότερη θέση με βάση τις προοπτικές για επενδύσεις στην αγορά ακινήτων για το 2015. Πεντακόσιοι επαγγελματίες του κλάδου των ακινήτων, όπως θεσμικοί επενδυτές, διαχειριστές κεφαλαίων, στελέχη εταιρειών ανάπτυξης ακινήτων και τραπεζικών στελεχών ψήφισαν και οδήγησαν την Αθήνα σε άλμα 23 θέσεων έναντι της 28ης θέσης το 2014.

Με βάση μια κλίμακα βαθμολόγησης από το 1 έως το 5 (5 = άριστα), η αγορά ακινήτων της Αθήνας βαθμολογείται με 3,71 αναφορικά με την ελκυστικότητα που προσφέρει ως προορισμός για απόκτηση ακινήτων και με 3,07 βαθμούς με βάση την ελκυστικότητά της για την ανάπτυξη ακινήτων. Στην κορυφή της σχετικής λίστας βρίσκεται φέτος το Βερολίνο, ενώ ακολουθούν κατά σειρά το Δουβλίνο, η Μαδρίτη και το Αμβούργο.

Αρνητική εικόνα

Φέτος, η εικόνα αντιστράφηκε πλήρως. Η βαθμολογία που παίρνει η Αθήνα είναι μόλις 2,76 σε ό,τι αφορά την ελκυστικότητα ως προς τις επενδύσεις και μόλις 1,76 αναφορικά με τις αναπτύξεις ακινήτων.

Οπως φαίνεται και από τα σχετικά γραφήματα, η Αθήνα έφτασε την περίοδο 2012-2013 στη χειρότερη θέση, έκανε το άλμα το 2014 και πέρυσι, για να «ξαναβουτήξει» το 2016.

Το Βερολίνο θεωρείται για τα στελέχη του real estate o πιο ελκυστικός προορισμός στην Ευρώπη για επενδύσεις σε ακίνητα. Η γερμανική πρωτεύουσα συγκεντρώνει τις προτιμήσεις των επενδυτών, καθώς θεωρείται ασφαλής προορισμός, ενώ στη δεύτερη θέση βρίσκεται με ακόμη γερμανική πόλη, το Αμβούργο, και ακολουθεί το Δουβλίνο, η Μαδρίτη και η Κοπεγχάγη στην πέμπτη θέση.