Η τελευταία «διαπίστωση» του ΣΕΒ για την αδυναμία αποταμίευσης των νοικοκυριών μόνο απορία προκαλεί. Κυρίως, σε ότι αφορά την μονομερή θεώρηση της αιτίας του κακού, δηλαδή την υπερφορολόγηση. Ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα, λοιπόν, στον τόπο μας είναι η άρνηση της πραγματικότητας και η “αξιωματική” τοποθέτηση -από επίσημους φορείς, μάλιστα- σε μεγάλα ζητήματα εν είδη …μυθοπλασίας. Σαν να μην βλέπουμε τι συμβαίνει γύρω μας!  

Ο ΣΕΒ καταγράφει, συγκεκριμένα, πως από το 2012, η αποταμίευση των νοικοκυριών έχει γίνει αρνητική, ενώ, επιδεινώνεται συν τω χρόνω. Το 2017, το ποσοστό αποταμίευσης διαμορφώθηκε, μάλιστα, στο χαμηλότερο επίπεδο της σύγχρονης οικονομικής ιστορίας της χώρας (-7,3% του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος), με τους φόρους και εισφορές να έχουν αυξηθεί, ως ποσοστό του εισοδήματος των μισθωτών, των ελεύθερων επαγγελματιών και των συνταξιούχων, από 28,3% το 2014 σε 30% το 2017. Εκτιμάται, λοιπόν, ότι η αδυναμία αποταμίευσης σήμερα έχει συνέπειες για την ευημερία των νοικοκυριών διαχρονικά, καθώς, σε συνδυασμό με την απουσία τραπεζικής χρηματοδότησης, περιορίζει το ύψος των επενδύσεων των νοικοκυριών (αγορά κατοικίας, επιχειρηματική δραστηριότητα ελεύθερων επαγγελματιών, κ.ο.κ.), καθώς τα νοικοκυριά προσπαθούν σήμερα να συντηρήσουν ένα επίπεδο κατανάλωσης μεγαλύτερο από αυτό που στηρίζει το τρέχον εισόδημα τους. Αξιοσημείωτο, λέει, είναι ότι οι άνθρωποι που δεν αποταμιεύουν σήμερα είναι εκείνοι στις πιο παραγωγικές ηλικίες των 35-54 ετών που, πριν την κρίση, και αποταμίευαν και αποπλήρωναν τα δάνειά τους και έβαζαν κάτι στην άκρη για αργότερα. Μάλιστα, τα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας 35-44 ετών είναι τα πλέον επιβαρυμένα. Ενώ στην αρχή της κρίσης (2010) αποταμίευαν το 2,3% των εισοδημάτων τους, σήμερα (2016) η αποταμίευση τους είχε γίνει βαθιά αρνητική (-13,3%). Όταν οι άνθρωποι αυτοί γίνουν συνταξιούχοι, τότε οι συσσωρευμένες αποταμιεύσεις τους θα είναι χαμηλές, ενώ και οι συντάξεις τους θα είναι μειωμένες, λόγω της ανυπαρξίας συνταξιοδοτικής αποταμίευσης, αλλά και της προϊούσας γήρανσης του πληθυσμού. Έτσι, η κατανάλωσή τους θα συμπιέζεται και από τις δύο πλευρές. Τέλος, τα νοικοκυριά, με αρχηγό οικογένειας σε ηλικία έως 34 ετών, υπό κανονικές συνθήκες, έχουν αρνητική αποταμίευση, καθώς η κατανάλωσή τους στηρίζεται με δανεικά από τις τράπεζες ή με «χορηγίες» γονέων. Με την κρίση, όμως, οι τράπεζες παραμένουν επιφυλακτικές στη χορήγηση νέων δανείων προς τα νοικοκυριά. Ταυτόχρονα, έχει μειωθεί κατακόρυφα η κατανάλωσή τους αλλά πολύ λιγότερο από το εισόδημά τους, με την αρνητική τους αποταμίευση να έχει εκτοξευθεί στα ύψη, καθώς οι «χορηγίες» γονέων συνεχίζονται. Σημειώνεται ότι η αποταμίευση στα νοικοκυριά με αρχηγό οικογένειας ηλικίας άνω των 65 ετών (κυρίως συνταξιούχοι) ήταν πριν την κρίση, αλλά και είναι και σήμερα, θετική, αν και έχει μειωθεί κατά τι λόγω της ύφεσης. Το εύρημα αυτό έρχεται σε αντίθεση, όπως υποστηρίζουν στον ΣΕΒ, με την θεωρία που θέλει τους ηλικιωμένους να έχουν αρνητική αποταμίευση, καθώς, στηρίζουν ένα επίπεδο κατανάλωσης υψηλότερο του εισοδήματος τους, χρησιμοποιώντας την αποταμίευσή τους. Προφανώς, στην Ελλάδα οι αποταμιεύσεις των ηλικιωμένων τείνουν να στηρίζουν κυρίως τα παιδιά τους, είτε ενισχύοντας το εισόδημά τους, εν ζωή, είτε τον πλούτο τους, μετά θάνατον. Παρόλα αυτά, πολλοί νέοι άνθρωποι φεύγουν από την Ελλάδα σε αναζήτηση επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ όσοι σπούδασαν στο εξωτερικό, δεν επιστρέφουν πίσω στην πατρίδα. Και αυτό συμβαίνει διότι αξιώνουν την απλή κανονικότητα που τους στέρησε η χώρα στην οποία γεννήθηκαν, δηλαδή να αγοράσουν ένα σπίτι, να ανοίξουν μια επιχείρηση και να φτιάξουν οικογένεια.

Δεν είναι τυχαίο, πάντως, σύμφωνα με τον ΣΕΒ, το ότι η ελληνική κοινωνία «άντεξε» την μεγαλύτερη κρίση στην μεταπολεμική της ιστορία, καθώς οι συντάξεις έπαιξαν τον ρόλο της μητέρας όλων των οικονομικών σταθεροποιητών, στηρίζοντας την κατανάλωση ακόμη και των πιο παραγωγικών ηλικιών που υπερφορολογούνται για να πληρωθούν οι συντάξεις, σε ένα φαύλο κύκλο που δεν αφήνει την οικονομία να σταθεί στα πόδια της…

Άρα, για όλα φταίει μόνο η υπερφορολόγηση ή η «υπερκατανάλωση», οι λάθος επιλογές του τρόπου ζωής ενός ολόκληρου λαού... Οι αναλυτές κάνουν σαν να μην παίζουν κανένα ρόλο τα εργασιακά.  Η κατακρήμνιση μισθών και ημερομισθίων, η καταβύθιση των συντάξεων, τα τελευταία χρόνια, η διατήρηση της ανεργίας σε πολύ υψηλά επίπεδα δεν έχουν παίξει αποτρεπτικό ρόλο στην ικανότητα των νοικοκυριών να βάζουν χρήματα στην άκρη; Ποιος έχει ταχθεί κατά της σταθεροποίησης των συμβάσεων εργασίας σε επίπεδα που θα εξασφάλιζαν τα εισοδήματα αναφορικά με το δεδομένα υψηλό κόστος διαβίωσης στη χώρα; Ο ΣΕΒ! Οι πολιτικές "σοκ" που εφαρμόστηκαν στην ελληνική αγορά εργασίας επέφεραν βαθιές απορρυθμίσεις, οι οποίες εκφράστηκαν με εντονότερες ανισότητες στη διανομή του προϊόντος, κλείσιμο μικρών επιχειρήσεων και υψηλά ποσοστά ανεργίας. Μα, οι μισθοί δεν ισοδυναμούν με αγοραστική δύναμη, με κατανάλωση, άρα και με αποταμίευση; Οι ασφαλείς και σταθερές θέσεις εργασίας δεν δημιουργούν πιο παραγωγικούς εργαζόμενους; Και οι παραγωγικοί εργαζόμενοι νιώθουν ότι «ζουν» όταν οι μισθοί είναι αξιοπρεπείς κατά τρόπο ώστε να μένει κάτι στο τέλος της ημέρας για αποταμίευση. Όταν οι μισθοί δεν είναι κατά το κοινώς λεγόμενο «της πλάκας», όταν οι επιχειρήσεις δεν καθυστερούν τις πληρωμές προς τους εργαζόμενους, όταν οι άνεργοι βρίσκουν ξανά δουλειά, όταν οι απολυόμενοι παίρνουν αποζημιώσεις τέτοιες που να τους βοηθούν να αντέχουν οικονομικά μέχρι να ξαναμπούν στην εργασία, τότε, ναι, θα βάλουν κάτι στην άκρη. Όλα τα άλλα είναι εκτός πραγματικότητας!