Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τη διαχρονική σχέση εκπαίδευσης-εργασίας στην Ελλάδα καταγράφει η σχετική έρευνα του ΙΟΒΕ. Ασφαλώς, προβληματίζουν οι δυσμενείς διαπιστώσεις κατά την  περίοδο της κρίσης. Είναι σαφές, όμως, πως, κατά την περίοδο πριν την έναρξη της κρίσης, στη διαχρονικά προβληματική σύνδεση της μέσης εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας προστέθηκαν σταδιακά οι επιπτώσεις της πολιτικής της διεύρυνσης της ανώτατης εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα την αύξηση και του μεριδίου των πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης μεταξύ των ανέργων, μεγεθύνοντας σταδιακά την αναντιστοιχία εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας και σε αυτό το επίπεδο. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η εξέλιξη αυτή συνέβαλε σημαντικά και στην τάση φυγής πτυχιούχων στο εξωτερικό, την περίοδο αυτή. Μια αναντιστοιχία που, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, θα ήταν πολύ μεγαλύτερη αν δεν λειτουργούσε «διορθωτικά» το κράτος ως εργοδότης του αυξανόμενου αριθμού πτυχιούχων ανώτατης εκπαίδευσης και κατόχων μεταπτυχιακών ή διδακτορικών σπουδών…

Και μετά …ήρθε η κρίση, την έναρξη της οποίας μαζί με τη δημοσιονομική προσαρμογή ακολούθησαν σημαντικές επιπτώσεις στη σύνδεση εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας. Ειδικότερα, η μεγάλη μείωση της απασχόλησης και η αύξηση της ανεργίας που σημειώθηκαν, προκάλεσαν βαθιά ρήξη στην, ήδη, προβληματική σχέση μεταξύ εκπαίδευσης και αγοράς εργασίας που είχε διαμορφωθεί και ενισχυθεί πριν την κρίση. Το ποσοστό απασχόλησης μειώθηκε σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, με αποτέλεσμα να είναι το χαμηλότερο μεταξύ των χωρών της ΕΕ-28 για τη μέση και την ανώτατη εκπαίδευση, και κάτω από το μέσο όρο της ΕΕ-28 για τους αποφοίτους χαμηλής εκπαίδευσης. 

Την ίδια χρονική περίοδο, ο μισθός των εργαζομένων, παρότι είναι μειωμένος το 2016 σε σχέση με το 2008,  έχει θετική συσχέτιση με το  επίπεδο εκπαίδευσης. Η επίδραση του επιπέδου εκπαίδευσης στις αποδοχές από την εργασία διατηρείται, στη διάρκεια της κρίσης, αλλά με μικρότερη ένταση μεταξύ των βαθμίδων εκπαίδευσης. Βεβαίως, οι επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα είναι εκείνες που αμείβουν τους εργαζόμενους με μισθό χαμηλότερο από ότι ο στενός ή ευρύτερος δημόσιος τομέας, και το επίπεδο εκπαίδευσης, ως προσδιοριστικός παράγοντας των αποδοχών, έχει μικρότερη επίδραση στον ιδιωτικό σε σχέση με το δημόσιο τομέα. Δηλαδή, δεν αξιολογούνται οι εργαζόμενοι με βάση τις ικανότητές τους, αλλά, με βάση την ψυχρή λογιστική του κέρδους κατά το δοκούν. Αυτό είναι υγιές, αλήθεια, για μια οικονομία σε κρίση, που υποτίθεται ότι πρέπει να συμβάλουν όλοι για να αναταχθεί;  Και, εν πάση περιπτώσει αν θέλουμε να οικοδομήσουμε ένα νέο παραγωγικό πρότυπο, διεθνώς ανταγωνιστικό, με εξαγωγικό προσανατολισμό ειδικότερα σε συνθήκες έντονων τεχνολογικών μετασχηματισμών, με ριζικές αλλαγές και στο εκπαιδευτικό σύστημα, όπως εισηγείται το ΙΟΒΕ, στην μεριά δηλαδή της προσφοράς δεξιοτήτων στην αγορά εργασίας, πoιο θα είναι το κίνητρο για τους απασχολούμενους;