Η επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα κτυπήθηκε ανελέητα στα χρόνια των μνημονίων. Κυρίως, η μικρή και μεσαία, παράλληλα με το κλείσιμο, βεβαίως, πολύ μεγάλων ομίλων. Τα φαινόμενα ήταν πολύ έντονα, ειδικότερα την πρώτη διετία. Βάσει των καταγραφών της ΓΣΕΒΕΕ, περισσότερες από 100.000 επιχειρήσεις έκλεισαν μεταξύ 2010-2012, οπότε χάθηκαν 500.000 θέσεις απασχόλησης, ενώ το δίχτυ κοινωνικής προστασίας ήταν ανύπαρκτο με αποτέλεσμα η οικονομική κρίση να αρχίσει να μετατρέπεται, πια και σε κρίση ανθρωπιστική…
Προκειμένου να γίνει αντιληπτή η έκταση του χτυπήματος που δέχθηκε ο ιδιωτικός τομέας κατά τη διάρκεια της γενικευμένης ύφεσης -συμπεριλαμβανομένου, δηλαδή και του «προοιμίου» της επιβολής των μνημονίων-, αξίζει να σημειωθεί πως από το 2008 έως το 2016 είχαν χαθεί 244.714 επιχειρήσεις. Από 858.685 που καταμετρήθηκαν το 2008, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είχαν μειωθεί στις 613.973 στα τέλη του 2015. Μαζί τους χάθηκαν και 842.670 χιλιάδες θέσεις, ενώ σε όρους προστιθέμενης αξίας η εξαφάνιση μεγάλων εταιρειών αφαίρεσε και 30,31 δισεκατομμύρια ευρώ προϊόντος.
Εντυπωσιακό, δε, είναι το ότι μετά το καθοριστικό σφυροκόπημα του εισαγωγικού μνημονίου, ακολούθησαν και άλλα μικρότερα, συμβάλλοντας σταθερά στη συρρίκνωση της αγοράς, που, σε ετήσια βάση, αποκτούσε, κατά περίπτωση, διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά, πέραν των ψυχρών αριθμών. Για παράδειγμα, περισσότερες από 16.000 επιχειρήσεις απουσίαζαν, μόνο από την καταμέτρηση των επιχειρήσεων στην Ελλάδα το 2015 σε σύγκριση με το 2014, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπολογίστηκε πως αυτό ερμηνευόταν σε 45.000 λιγότερες θέσεις εργασίας, αλλά και σημαντικά μειωμένη προστιθέμενη αξία για την οικονομία. Επί της ουσίας, μάλιστα, ο αριθμός των επιχειρήσεων που έκλεισαν το 2015 ήταν πολύ μεγαλύτερος, καθόσον τα στοιχεία αυτά περιλάμβαναν και τις νέες επιχειρήσεις που ξεκίνησαν τη λειτουργία τους το 2015, χωρίς βέβαια να θεωρείτο, τότε, διασφαλισμένη και η μακροημέρευση αυτών…
Συνολικά, τα χιλιάδες λουκέτα που έβαλαν επιχειρήσεις στα χρόνια της κρίσης επιβεβαίωσαν, στην πορεία, τα στοιχεία του ΓΕΜΗ. Σύμφωνα με αυτά από το 2011 έως τον Αύγουστο του 2017 από το Γενικό Εμπορικό Μητρώο διαγράφησαν 299.842 επιχειρήσεις. Την ίδια ώρα συστάθηκαν 236.265 επιχειρήσεις με το ισοζύγιο να είναι αρνητικό κατά 63.477 επιχειρήσεις. Πιο αναλυτικά, βάσει των καταγραφών του υπουργείου Οικονομίας, από τον Ιανούαριο του 2015 έως τον Αύγουστο του 2017 συστάθηκαν 80.745 επιχειρήσεις ενώ διαγράφηκαν 79.596, δημιουργώντας ένα θετικό ισοζύγιο 1.149 νέων επιχειρήσεων, ήδη, με την ολοκλήρωση του οκταμήνου του 2017. Αντίστοιχα, για την πλήρη τριετία 2011-2013 το συνολικό άθροισμα των διαγραφών επιχειρήσεων ήταν 185.827 έναντι 121.109 συστάσεων, ενώ ο τελικός απολογισμός των κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ για την περίοδο 2011 - 2014 ήταν 222.435 διαγραφές επιχειρήσεων έναντι 175.132 συστάσεων, καταγράφοντας συνολικά αρνητικό ισοζύγιο 64.113 επιχειρήσεων για την περίοδο αναφοράς.
Ακόμη ένα ειδικό χαρακτηριστικό της αρνητικής επίδρασης της μνημονιακής πολιτικής στο «επιχερείν» αποκαλύφθηκε, μόλις, τον περασμένο Μάϊο. Βάσει των στοιχείων έρευνας του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) για τη δημογραφία των επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας την περίοδο 2011-2016, προέκυψε ότι, στη διάρκεια της συγκεκριμένης εξαετίας, η χώρα απώλεσε 36.000 επιχειρήσεις υψηλής τεχνολογίας στους τομείς της μεταποίησης και των υπηρεσιών, ενώ το ίδιο διάστημα συστάθηκαν μόλις 30.700 επιχειρήσεις ανάλογης δραστηριότητας. Η απόκλιση μπορεί να μη φαίνεται μεγάλη, δεδομένης της γενικότερα δραματικής υποχώρησης της επιχειρηματικότητας κατά την εξεταζόμενη εξαετία, καθώς την κατάσταση βελτίωναν τα στατιστικά του 2011, όταν οι συστάσεις υπερέβησαν αισθητά τις διαγραφές και του 2013, οπότε το ισοζύγιο ήταν οριακά θετικό. Από το 2014 έως και το 2016, όμως, οι διαγραφές υποσκέλιζαν όλο και περισσότερο τις εγγραφές, με αποκορύφωμα το 2016, όταν καταγράφηκαν 3.999 νέες συστάσεις, αλλά και 6.554 διαγραφές!
Τέλος, σε ότι αφορά το φετινό πρώτο εξάμηνο, αυξημένες κατά 4% ήταν οι εγγραφές επιχειρήσεων, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2017. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τη βάση δεδομένων του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (ΓΕΜΗ), από την 1/1/2018 έως τις 30/6/2018 συστάθηκαν 17.018 επιχειρήσεις, έναντι 16.353 που είχαν συσταθεί την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους. Παρότι η αύξηση των συστάσεων μπορεί να χαρακτηριστεί χαμηλή, καθώς σε απόλυτο αριθμό αντιστοιχεί σε 665 επιχειρήσεις, δεν ισχύει το ίδιο με τις διαγραφές, οι οποίες στο εξεταζόμενο διάστημα περιορίστηκαν κατά 37%. Συγκεκριμένα, από τις 14.558 επιχειρήσεις που διέκοψαν τη δραστηριότητά τους το πρώτο εξάμηνο του 2017, φέτος διαγράφηκαν από τα μητρώα του ΓΕΜΗ 9.157 επιχειρήσεις, δηλαδή 5.401 λιγότερες. Η μείωση των διαγραφών, ασφαλώς, καταγράφεται ως θετική εξέλιξη, αφού μειώνεται η «αιμορραγία» της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Θα ήταν, όμως, ακόμη καλύτερα εάν υπήρχε και μεγαλύτερη αύξηση των ενάρξεων. Οι ενάρξεις για το σύνολο του 2017 αυξήθηκαν κατά 5,7% σε σχέση με το 2016, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2018 κατέγραψαν αύξηση της τάξεως του 17% σε σύγκριση με το πρώτο τρίμηνο του 2017. Tο α' εξάμηνο 2017 οι ενάρξεις ήταν περίπου 8% περισσότερες από το αντίστοιχο εξάμηνο του 2016.Tο α' εξάμηνο 2017 οι ενάρξεις ήταν περίπου 8% περισσότερες από το αντίστοιχο εξάμηνο του 2016. Αυξημένες κατά 4% ήταν οι εγγραφές επιχειρήσεων το εξάμηνο Ιανουαρίου - Ιουνίου 2018, έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2017.
