Μετά από μια πενταετία σχεδόν ολοκληρωτικής παύσης στην ανάπτυξη των φωτοβολταϊκών η αγορά υπό εντελώς νέα σχήματα λειτουργίας καταγράφει και πάλι κινητικότητα. Η εξέλιξη αυτή συνίσταται σε δύο πυλώνες, έναν αυτόν της ανεξάρτητης παραγωγής όπως παραδοσιακά την αποκαλούμε όπου ο παραγωγός πουλάει στον Διαχειριστή την παραγωγή του και δεύτερον αυτόν της συμψηφιστικής αυτοπαραγωγής όπου ο παραγωγός συμψηφίζει την ενέργεια που παράγει με αυτήν που καταναλώνει για τις ανάγκες του νοικοκυριού ή της επιχείρησης του κάποιες άλλες ώρες (net-metering).
Όσον αφορά το κομμάτι των ανεξάρτητων παραγωγών έχουν συμβεί τεκτονικές αλλαγές στους μηχανισμούς στήριξης και αποζημίωσης των νέων έργων. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2016 στα πλαίσια του ν. 4414/2016 στα φωτοβολταϊκά έχει εγκαινιαστεί και λειτουργεί κανονικά το καθεστώς των μειοδοτικών διαγωνισμών ως προς την διεκδίκηση και απονομή τιμής αποζημίωσης για την παραγωγή τους, η οποία όμως επιπλέον επηρεάζεται και από τις υπόλοιπες αλλαγές που δρομολογήθηκαν στην ίδια την χονδρεμπορική αγορά με το επονομαζόμενο target model και εν προκειμένω την εξισορρόπηση, δηλαδή την ποινολόγηση με όρους αγοράς των αποκλίσεων μεταξύ πραγματικής παραγωγής κάθε 15λεπτο από την δηλωθείσα στην προημερήσια ή την ενδοημερήσια αγορά. Ο συνδυασμός αυτός έχει αυξήσει σημαντικά το ρίσκο των σχετικών επενδύσεων αφού ακόμη και αν κάποιος κλειδώσει σε μειοδοτικό διαγωνισμό έστω μια κάπως συμφέρουσα Τιμή Αναφοράς με βάση και την πτώση του κόστους της τεχνολογίας, εν τούτοις η λειτουργία της επένδυσης του μπορεί οικονομικά καίρια να επηρεαστεί έως και ανατραπεί μέσω των χρεώσεων για εξισορρόπηση, δηλαδή την ποινολόγηση των αποκλίσεων του, αφού τα φωτοβολταϊκά όπως και τα αιολικά ως στοχαστικές πηγές ενέργειας δεν μπορούν να προβλέπουν επακριβώς την παραγωγή τους και μάλιστα με ακρίβεια 15λέπτου που απαιτεί το πλαίσιο του target model.
Υπό το φως αυτό αναμένεται η τάση να οδηγήσει κυρίως σε χαρτοφυλάκια μεγάλων έργων που θα μπορούν να αντέξουν ή να διαχειριστούν τους κινδύνους και την αβεβαιότητα. Η Πολιτεία βεβαίως που ορθά δεν επιθυμεί να δημιουργηθούν ολιγοπώλια στα νέα φωτοβολταϊκά, έχει, στο πλαίσιο των Κατευθυντήριων Γραμμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αξιοποιώντας σχετικές προβλέψεις τους, δημιουργήσει επιμέρους κατηγορίες που προστατεύονται ως ένα βαθμό από την αβεβαιότητα του νέου τοπίου. Δυστυχώς ωστόσο στην εφαρμογή αυτών των ρυθμίσεων παρατηρούνται σοβαρές στρεβλώσεις μέσω της υπαίτιας κατάτμησης μεγάλων έργων σε μικρότερα ισχύος κάτω του 1 MW ή ακόμη και των 500 kWp παρεισφρέοντας έτσι στην Κατηγορία Ι των μειοδοτικών διαγωνισμών της ΡΑΕ εκτοπίζοντας μαζικά τους μικρομεσαίους παίκτες. Το στοίχημα εν κατακλείδι για την Πολιτεία νομίζουμε είναι τα φωτοβολταϊκά να κρατήσουν τον κοινωνικά και οικονομικά αποκεντρωμένο χαρακτήρα που τα γνωρίσαμε και στα νέα έργα και να μην αλωθεί ή πολύ χειρότερα αφελληνιστεί ο χώρος μόνο από πολύ μεγάλες επενδύσεις που ωστόσο θα καταστήσουν σε οικονομικούς όρους τον παραγόμενο ηλεκτρισμό εισαγόμενο μέσω της εκροής συναλλάγματος από τα μερίσματα των εταιρειών αυτών.
