Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Ιταλία
Ελπίδες "Μιλανέζε"
Τρίτη, 05/03/2019

Οταν στα τέλη του περασμένου χρόνου ο φίλος καθηγητής Πιέρο Γκράλια μου έλεγε στο Μιλάνο ότι η πόλη του είναι διαφορετική από την υπόλοιπη Ιταλία, κρατώντας ακόμα τις δημοκρατικές της παραδόσεις, ομολογώ ότι τον άκουγα με κάποια επιφύλαξη. Μετά το τελευταίο Σαββατοκύριακο οι επιφυλάξεις μου διαλύθηκαν. Δεν είναι και εύκολο πράγμα στις μέρες μας να κατεβάσεις 200.000 πολίτες στο δρόμο με κεντρικό σύνθημα «Πρώτα οι άνθρωποι» σε αντιδιαστολή στο λαϊκίστικο «Πρώτα οι Ιταλοί» του Ματέο Σαλβίνι της Λέγκα. Αυτό ακριβώς συνέβη στην Πιάτσα Ντουόμο την Κυριακή.

Οι Μιλανέζοι έδωσαν πολλές ελπίδες αυτό το Σαββατοκύριακο ότι η Ιταλία δεν είναι μια ολότελα χαμένη υπόθεση. Βεβαίως οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το κόμμα του εθνολαϊκιστή υπουργού Εσωτερικών έχει σκαρφαλώσει στο 36%, αλλά, με δεδομένη τη ρευστότητα του ιταλικού πολιτικού σκηνικού, αυτό δεν σημαίνει και τόσα πολλά, αν πρώτα δεν «εξαργυρωθεί» και στις κάλπες. Αλλωστε η άνοδος του ενός λαϊκιστή γίνεται σε βάρος του άλλου χωρίς να αλλάζει σημαντικά τη «σούμα».

Θα ήταν βεβαίως επικίνδυνα αφελές να βγάλει κανείς το συμπέρασμα ότι μια και μόνο μαζική και μαχητική διαδήλωση κατά του ακροδεξιού λαϊκισμού μπορεί να σηματοδοτήσει και την αρχή του τέλους του. Αλλά με την ίδια σιγουριά μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υπάρχει ακόμα η Ιταλία της ανθρωπιάς, της δημοκρατίας και της αξιοπρέπειας, η οποία δεν έχει πετάξει λευκή πετσέτα. Δημοκράτες και προοδευτικοί άνθρωποι υπάρχουν άλλωστε και σε μια σειρά από χώρες, όπου κυβερνούν δεξιοί λαϊκιστές όπως στην Αυστρία, στην Ουγγαρία, στην Πολωνία και αλλού, έστω και αν βρίσκονται σε μειοψηφική θέση.

Το παράδειγμα του Μιλάνου θα έπρεπε ίσως να τους κάνει όλους να σκεφτούν ότι δεν αρκεί να κάθονται σπίτι και να κουνούν με απογοήτευση το κεφάλι για τα καμώματα της «Πλειοψηφίας», που δεν είναι πάντα «πραγματική» αν συνυπολογίσει κανείς το γεγονός ότι οι πλειοψηφίες βγαίνουν συνήθως από συμμετοχές της τάξης του 60-65% σε εκλογικές διαδικασίες. Χωρίς, δηλαδή, να ακούγεται η φωνή του ενός τρίτου σχεδόν των πολιτών που συχνά αντιδρούν απαξιώνοντας απλώς την πολιτική και την ίδια τη δική τους συμμετοχή στα κοινά. Το γεγονός ότι η ακροδεξιά κατορθώνει να κινητοποιεί και να συσπειρώνει τις δυνάμεις της, την κάνει πολλές φορές να φαντάζει ισχυρότερη από ότι πραγματικά είναι. Και της «επιτρέπει» να μιλά και εξ ονόματος των απογοητευμένων τμημάτων της κοινωνίας, τα οποία δεν την έχουν ψηφίσει. Αυτό είναι κάτι που θα έπρεπε να προβληματίσει όλους τους δημοκρατικά σκεπτόμενους ανθρώπους. Οι Μιλανέζοι, που σηκώθηκαν από τον καναπέ για να εκφράσουν τα δημοκρατικά τους πιστεύω και όχι για να στηρίξουν ένα κόμμα δίνουν πράγματι μια ελπίδα για την Ευρώπη.