Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Εξαγωγείς δημοκρατίας
Τρίτη, 26/03/2019

H εθελοντική αφέλεια ευδοκίμησε στις εποχές, που κάποιοι είχαν βαφτίσει πρόωρα ως «τέλος της ιστορίας». Είναι όμως σίγουρο ότι ακόμα θα υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν στο μυθιστόρημα των αρχών του '90 περί «εξαγωγής» της δυτικού τύπου δημοκρατίας στην Ανατολική Ευρώπη. Με βάση τα σημερινά δεδομένα τους αξίζει να τους συγχαρούμε γιατί έχουν καταρρίψει κάθε ρεκόρ σε αυτού του είδους τον εθελοντισμό.

Δεν χρειαζόταν να αρχίσει να καταρρέει το κλασσικό δυτικοευρωπαϊκό δικομματικό σύστημα για να καταλάβει κανείς πόσο επικίνδυνη ήταν αυτή η αντίληψη περί εξαγωγής της δυτικοευρωπαϊκής δημοκρατίας, περί εμφύτευσης και ανθοφορίας της σε κοινωνίες που δεν την γνώριζαν και ουσιαστικά δεν την επέλεξαν. Είχε φανεί η επικινδυνότητα του εγχειρήματος και σε άλλες περιπτώσεις και πολύ πιο άμεσα (βλέπε την αποκαλούμενη αραβική άνοιξη).

Στη σημερινή Ανατολική Ευρώπη αποδεικνύεται πόσο ανιστόρητη και επιφανειακή ήταν αυτή η προσέγγιση. Τα πολιτικά συστήματα εκεί ποτέ δεν μπόρεσαν να σταθεροποιηθούν και από ένα σημείο και μετά άρχισαν να γεννούν τέρατα ή αυτοκράτορες ή και τα δύο μαζί. 

Δεν είναι μόνο ο Ορμπαν στην Ουγγαρία, ο Μπάμπις στην Τσεχία, ο Κατσίνσκι στην Πολωνία. Βλέπουμε να συμβαίνει το ίδιο σήμερα και στη Σερβία με το Βούτσιτς, ένα ακόμα εκλεκτό μέλος της οικογένειας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Ενας αυτοκράτορας, που από εθνικιστής έγινε κεντροδεξιός μέσα σε μια νύχτα, πριν από μια δεκαετία επειδή οι εγκέφαλοι των Βρυξελλών δεν είχαν άλλον άνθρωπο να μοιράσουν αυτό το ρόλο. 

Την ώρα λοιπόν που στη Δύση παραδοσιακά κόμματα τείνουν προς εξαφάνιση, στην Ανατολή ο κόσμος,  στη μεγάλη του πλειοψηφία και κυρίως η νεολαία, έχει περάσει σε μια φάση απόρριψης συνολικά της πολιτικής, αφού σχεδόν παντού δεν υπάρχει καμιά εναλλακτική λύση απέναντι στο «κακό». Αυτό άλλους οδηγεί στην πλήρη αποστασιοποίηση και ιδιώτευση, άλλους τους στέλνει στην αγκαλιά δημαγωγών. Καλό για τη δημοκρατία δε μπορείς να το πείς. Ούτε καν για εκείνη την κονσερβοποιημένη δημοκρατία, που ήθελαν να εξάγουν οι «πατέρες της ευρωπαϊκής ιδέας» στις αρχές της δεκαετίας του '90.