Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Ο επίλογος δεν έχει ακόμα γραφτεί
Δευτέρα, 11/11/2019

Μπορεί σε κάποιους να ακουστεί πολύ σκληρό, αλλά τα φαινόμενα σήψης της Ανατολικής Γερμανίας, αλλά και των αδερφών κρατών της στην κεντροανατολική Ευρώπη, τα οποία άρχισαν να αποκαλύπτονται με δραματικό τρόπο από τα μέσα της δεκαετίας του '80 και με αφορμή την «περεστρόικα» του Γκορμπατσόφ, έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με τα τρέχοντα συμπτώματα κρίσης του οικοδομήματος, που λέγεται ΕΕ.

Ενας τεράστιος γραφειοκρατικός μηχανισμός, που πρώτο μέλημα έχει την αυτοσυντήρησή του, ανεξαρτήτως εκλογικών κύκλων και πολιτικών προσωπικοτήτων, στις οποίες υποτίθεται ότι λογοδοτεί. Εξωθεσμικά δημιουργήματα παίρνουν αποφάσεις, τις οποίες απλά καλούμαστε να αποδεχτούμε, επειδή «δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική». Μια νομενκλατούρα που ζει πολλαπλάσια καλύτερα από το μέσο πολίτη και τον βομβαρδίζει με υποδείξεις και ντιρεκτίβες, που τελικά επηρεάζουν την καθημερινότητά του. Μια επίσημη τεχνητή γλώσσα, με αρκτικόλεξα ατελείωτων τίτλων, νεολογισμούς και καλολογικά στοιχεία, που προσπαθούν απλά να εξωραϊσουν την πραγματικότητα και να μας αποδείξουν, πόσο πολύ τα έχουμε ανάγκη. 

Ηγεσίες, που συχνά αναγκάζονται να τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις, για να καλοπιάσουν χολωμένους πολίτες, οι οποίοι όμως είναι δύσκολο να δώσουν ξανά δάνεια εμπιστοσύνης σε πολιτικά συστήματα, που μοιάζουν με κλειστά κλαμπ συγκεκριμένων οικογενειών, καστών, αποφοίτων ακριβών σχολείων και συγκεκριμένων άβατων ιδρυμάτων. Τεράστιες ανισότητες, που ξεπερνούν κατά πολύ εκείνες για τις οποίες προκαλούσαν το μίσος των πολιτών τα λιγοστά υψηλόβαθμα κομματικά στελέχη της ΓΛΔ, που μπορούσαν να απολαμβάνουν μια κιτς απομίμηση δυτικού τρόπου ζωής. Μέσα ενημέρωσης, που βομβαρδίζουν καθημερινά με ψευδείς ή στοχευμένες ειδήσεις, πολύ πιο ύπουλες και αληθοφανείς από τις φτηνές, και χαζοχαρούμενες αναλύσεις των πλήρως ελεγχόμενων κομματικών εντύπων. 

Αδιαφορία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις μιας πολιτικής, που και τότε και τώρα μιλά για ανάπτυξη, χωρίς να συνυπολογίζει και χωρίς να θέλει ή να μπορεί να μετρήσει το κόστος της κλιματικής καταστροφής. Τα ανελεύθερα καθεστώτα του ανατολικού μπλοκ είχαν σπάσει πολλά ρεκόρ οικολογικών καταστροφών (μην ξεχνάμε και το Τσέρνομπιλ), αλλά η συνεχής προσπάθεια να υποβαθμιστούν οι συνέπειες της επιβολής του άκρατου νεοφιλελευθερισμού, με μοναδικό στόχο το κέρδος δεν είναι τελικά η άλλη πλευρά ενός ίδιου νομίσματος;

Σήμερα μπορεί να μην παρακολουθούν τους πολίτες των ευρωπαϊκών χωρών μυστικοί πράκτορες της Στάζι, μπορεί να μην είναι εγκατεστημένος στον από κάτω όροφο του διαμερίσματος ο χαφιές με τους κοριούς, όπως στις «Ζωές των άλλων», όμως τα κινητά μας, οι πιστωτικές μας κάρτες κάνουν πολύ πιο καλά τη δουλειά, τα στοιχεία, που συλλέγουν για μας κάθε δευτερόλεπτο οι κολοσσοί του ίντερνετ, οι επιχειρήσεις κινητής τηλεφωνίας, οι αεροπορικές εταιρίες, οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές, τα σούπερ μάρκετς είναι πολύ πιο πλήρη και πολύ πιο λεπτομερή.

Ισως για κάποιους μια τέτοια σύγκριση να φαντάζει ιεροσυλία. Ομως ας μείνουμε στην ουσία. Μπορεί να μην ζούμε με το φόβο του χωροφύλακα. (Αν και για αυτό θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει τα κίτρινα γιλέκα στη Γαλλία.) Αλλά τα ζητήματα δημοκρατίας, προστασίας του περιβάλλοντος, διασφάλισης της ιδιωτικότητας μας, περιορισμού της εξουσίας μη εκλεγμένων οργάνων και μηχανισμών είναι ζητήματα, που αφορούν ολόκληρη την Ευρώπη και το σύνολο των πολιτών της, χωρίς καμιά εξαίρεση. Δεν έχει σημασία, πόσοι το καταλαβαίνουν. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό. Ακριβώς επειδή μετά την πτώση του Τείχους δεν ήρθε ούτε το τέλος της ιστορίας, ούτε ο επίγειος παράδεισος, ούτε δικαιώθηκε η ΤΙΝΑ.