Τι σχέση μπορεί να έχει μια δασική περιοχή στη Σουηδία με το Τέξας των Ηνωμένων Πολιτειών; Κι όμως, μπορεί… Όταν κοινός παρονομαστής των δύο γίνονται οι ΑΠΕ και, συγκεκριμένα, η αιολική ενέργεια. Με τη μία χώρα μετά την άλλη να υιοθετούν όλο και πιο φιλόδοξα πλάνα για να επιτύχουν τους περιβαλλοντικούς στόχους που έχουν θέσει, το φαινόμενο ανάπτυξης πρότζεκτ εναλλακτικών μορφών ενέργειας σε μέρη που δεν θα το περίμενε κανείς γίνεται όλο και πιο συχνό φαινόμενο. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το Markbygden, μία απομακρυσμένη περιοχή στη βόρεια Σουηδία σπαρμένη από εκατομμύρια νεαρά έλατα, στην οποία αναπτύσσεται το μεγαλύτερο χερσαίο αιολικό πάρκο της Ευρώπης.
Ανάμεσα στα έλατα «ξεφυτρώνουν» κάθε εβδομάδα κατά μέσον όρο δύο ανεμογεννήτριες, ενώ το υπό ανάπτυξη αιολικό πάρκο έχει προσελκύσει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον τόσο από τον ενεργειακό τομέα όσο και από τον χρηματοπιστωτικό. Είναι ενδεικτικό ότι επιχειρήσεις όπως η General Electric και η Macquarie Group σχεδιάζουν να επενδύσουν στο έργο έως και 7 δισ. δολάρια. Σε ένα έργο ζωτικής σημασίας για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών, αλλά και για τις εξαγωγές της Σουηδίας, καθώς μέσα στο ερχόμενο έτος βγαίνουν «off» δύο παλιοί αντιδραστήρες. Μέρος της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παράγεται θα πωλείται επίσης σε πελάτες, συμπεριλαμβανομένης της Norsk Hydro, από τους μεγαλύτερους παραγωγούς αλουμινίου στον κόσμο.
Η μεγάλη άνθηση που γνωρίζει ο κλάδος της αιολικής ενέργειας στο βόρειο τμήμα είναι τόσο έντονη που κάποιοι την παρομοιάζουν με την αιολική «έκρηξη» που σημειώθηκε στο Τέξας τις τελευταίες δεκαετίες, με αποτέλεσμα να είναι σήμερα ο μεγαλύτερος παραγωγός αιολικής ενέργειας στις ΗΠΑ. Κοινό στοιχείο; Οι μεγάλες, ελεύθερες εκτάσεις γης και οι κλιματικές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Στοιχεία που δεν συναντά κανείς σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το πρότζεκτ της Svevind στο Markbygden εκτείνεται συνολικά σε 111.000 στρέμματα. Σε μια περιοχή όπου, όταν ξεκίνησε η κατασκευή του έργου, το 2012, υπήρχαν μόλις έξι κάτοικοι. Το μεγάλο «μπουμ», όμως, της αιολικής ενέργειας στη Σουηδία δεν περιορίζεται στο Markbygden, καθώς την ίδια ώρα βρίσκονται σε εξέλιξη διάφορα μεγάλα έργα και η παραγωγή αιολικής ενέργειας στη μεγαλύτερη οικονομία της Σκανδιναβίας αναμένεται να διπλασιαστεί τα επόμενα τρία χρόνια. Οι ίδιες οι εταιρείες λένε ότι προτιμούν τη Σουηδία από τη Γερμανία, λόγω του ρυθμιστικού πλαισίου της που καθιστά ευκολότερη τη σχετική αδειοδότηση.
Όταν το πάρκο ολοκληρωθεί, θα παράγει σχεδόν εξίσου μεγάλη ισχύ με τους δύο πυρηνικούς αντιδραστήρες του εργοστασίου της Vattenfall στη νότια Σουηδία, που προγραμματίζεται να βγουν εκτός παραγωγής μέχρι το τέλος του 2020. Αυτό θα βοηθήσει τη Σουηδία να διατηρήσει το πλεόνασμα που έχει στην παραγωγή ενέργειας, αλλά και να εξάγει ενέργεια σε διάφορες άλλες αγορές, από τη Γερμανία μέχρι τη Βρετανία, όπου οι εγκαταστάσεις στην ξηρά έχουν μειωθεί. Η νέα δυναμικότητα στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη αγορά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρώπη, υποχώρησε στα 0,3 γιγαβάτ στο πρώτο εξάμηνο, σε σύγκριση με 2,4 γιγαβάτ που ήταν το 2018. Ωστόσο, η αιολική ενέργεια στην ξηρά έφτανε να καλύπτει έως το 17% της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος στη χώρα πέρυσι.
Για να μπορέσει η Σουηδία να επιτύχει τον πολιτικό στόχο που έχει θέσει, να φτάσει έως το 2040 να παράγει όλη της την ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εγκατεστημένη χερσαία δυναμικότητα θα πρέπει σχεδόν να τριπλασιαστεί μέσα στα επόμενα 20 χρόνια, σύμφωνα με εκτιμήσεις της RWE, ενός από τους μεγαλύτερους «παίκτες» στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ παγκοσμίως. Αν το καταφέρει, η Σουηδία θα ξεπεράσει τη σημερινή δυναμικότητα του Τέξας.
Πτώση-ρεκόρ στην παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη
Την ίδια ώρα, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από άνθρακα αναμένεται να σημειώσει πτώση-ρεκόρ, της τάξης του 3%, φέτος, σύμφωνα με έρευνα που δημοσίευσε η εξειδικευμένη βρετανική ιστοσελίδα Carbon Brief. Κατά την ίδια, οι ανά τον κόσμο ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες καύσης άνθρακα λειτουργούν φέτος στο 54% του δυναμικού τους, κατά μέσο όρο, γεγονός που αναμένεται να πιέσει προς τα πάνω το κόστος του παραγόμενου ηλεκτρικού ρεύματος, προκειμένου να καλυφθεί το κεφαλαιουχικό κόστος.. Η μείωση ισοδυναμεί, μάλιστα, με περίπου 300 τεραβατώρες. Είναι, δηλαδή, μεγαλύτερη από τη συνολική ποσότητα ενέργειας που παρήγαγαν Γερμανία, Ισπανία και Βρετανία μαζί από την καύση άνθρακα το 2018.
Η πτώση αυτή στην παραγωγή ενέργειας από άνθρακα οφείλεται κατά κύριο λόγο στο γεγονός ότι αρκετές μεγάλες μονάδες παραγωγής στις ΗΠΑ κλείνουν, στο ότι έχει μειωθεί η παραγωγή ενέργειας από άνθρακα στην Ινδία, αλλά και στην επιβράδυνση της παραγωγής που καταγράφεται στην Κίνα. Σημαντικό ρόλο παίζει, ωστόσο, και η αύξηση της ενέργειας που παράγεται από καθαρότερες πηγές, αλλά και η επιβράδυνση ή και μείωση της ζήτησης παγκοσμίως. Είναι ενδεικτικό ότι φέτος, για πρώτη φορά ιστορικά, υπογράφηκαν στην Κίνα τα πρώτα συμβόλαια που κοστολογούν την αιολική και την ηλιακή ενέργεια στην ίδια τιμή με την ενέργεια που παράγεται από την καύση άνθρακα.
