Διαμορφωτές αγοράς -marketmakers-, φορείς συλλογικής εκπροσώπησης -aggregators-, ενεργειακές κοινότητες είναι λίγοι μόνον από τους νέους όρους αλλά και τις νέες δραστηριότητες που γεννιούνται στην αγορά ηλεκτρισμού με το target model και την επέκταση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Η μία μετά την άλλη, οι μεγαλύτερες εναλλακτικές εταιρείες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας, από τα ΕΛΠΕ ως τον όμιλο Μυτιληναίου, την ΤΕΡΝΑ, την NRG και άλλες, ετοιμάζονται πυρετωδώς για να δώσουν το «παρών» στη νέα χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, στην οποία πλέον συμμετέχουν και οι ΑΠΕ.
Πρόσφατα, κορυφαίο στέλεχος της NRG, εταιρείας του ομίλου της Motor Oil, δήλωσε ότι η εταιρεία ετοιμάζεται να δραστηριοποιηθεί δυναμικά στην αγορά πιστοποιητικών προέλευσης και ως aggregator, δηλαδή ως εκπρόσωπος στις αγορές πολλών μονάδων ΑΠΕ. Το νέο σχήμα περιλαμβάνει τη διαχείριση και πώληση εγγυήσεων προέλευσης ηλεκτρισμού, την εκπροσώπηση στην υφιστάμενη αλλά και στις μελλοντικές ενεργειακές αγορές, που δημιουργούνται με το target model, καθώς και στις διμερείς συναλλαγές ενέργεια, Aξίζει να σημειωθεί ότι η αγορά εγγυήσεων προέλευσης, που τώρα πάει να δημιουργηθεί στη χώρα μας, είναι πολύ δυναμική στην Ευρώπη, εξαιρετικά ανταγωνιστική, με ζήτηση που έφθασε το 2019 στις 550 TWh.
Οι αριθμοί αυτοί δείχνουν ότι το 76% της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ στην Ε.Ε. αξιοποιήθηκε με εγγυήσεις προέλευσης. Στην Ελλάδα, το 2019 εγγυήσεις προέλευσης χρησιμοποιήθηκαν μόλις για 1,6 TWh, δηλαδή για το 15% της παραγόμενης ενέργειας και αφορούσαν κυρίως μεταφορά ενέργειας από παραγωγούς που είναι και προμηθευτές. Ταυτόχρονα, στη ΡΑΕ κατατίθενται αιτήσεις για τη λειτουργία φορέων συλλογικής εκπροσώπησης (ΦΟΣΕ). Τα Ελληνικά Πετρέλαια έχουν καταθέσει αίτηση για άδεια εκπροσώπησης παραγωγών ΑΠΕ, συνολικής ισχύος 300 ΜW.
Πρώτη τον δρόμο προς την κατεύθυνση αυτή έδειξε η Optimus Energy, στην οποία μετέχει η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή, ενώ ο όμιλος Μυτιληναίου έχει λάβει άδεια λειτουργίας ως aggregator για συνολική ισχύ 500 MW. Οι πράσινοι aggregator είναι εκείνοι που θα αναλάβουν να εκπροσωπούν τους μεμονωμένους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρισμού από ΑΠΕ στις νέες αγορές (προημερήσια, ενδοημερήσια και προθεσμιακή καθώς και στην αγορά εξισορρόπησης) στο πλαίσιο της εφαρμογής του target model. Είναι ο νέος τρόπος οργάνωσης της αγοράς μαζί με τη σημαντική αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ και την αναμενόμενη περαιτέρω ανάπτυξή τους, που οδηγούν υποχρεωτικά τους παραγωγούς πράσινης ενέργειας στον ανταγωνισμό έξω από το προστατευτικό περιβάλλον των επιδοτήσεων, των οικονομικών ενισχύσεων και της προτεραιότητας.
Πληροφορίες, μάλιστα, αναφέρουν ότι στο νέο νομοσχέδιο για τις ΑΠΕ, που αναμένεται να κατατεθεί εντός του Φεβρουαρίου στη Βουλή, θα καταργείται και το καθεστώς προτεραιότητας, που είχε χορηγηθεί με προηγούμενο νόμο στις ενεργειακές κοινότητες, έναν θεσμό που δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας μικρής μονάδας ΑΠΕ, από μεμονωμένους ενδιαφερόμενους, π.χ. από τους κατοίκους μίας περιοχής κ.λπ.
Ο λόγος δεν είναι άλλος από την προσπάθεια να ενταχθούν όλες οι δραστηριότητες ΑΠΕ στον ανταγωνισμό. Πρόκειται, όμως, για μία διαδικασία αρκετά πολύπλοκη, καθώς η συμμετοχή στις νέες αγορές απαιτεί ιδιαίτερη τεχνογνωσία, εξειδικευμένα πληροφορικά συστήματα, γνώσεις και εμπειρία για να μπορέσει ο κάθε παραγωγός ενέργειας να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε αυτήν.
Η προσαρμογή στο νέο μοντέλο είναι απαιτητική ακόμα και για τις μεγάλες καθετοποιημένες εταιρείες παραγωγής ηλεκτρισμού. Πολύ δε περισσότερο για τους παραγωγούς ΑΠΕ, πολλοί από τους οποίους, ιδιαίτερα στα φωτοβολταϊκά, είναι μικρές μονάδες και δεν έχουν καμία τέτοια εμπειρία και τεχνογνωσία.
Αυτό το κενό αλλά και όλες τις νέες ευκαιρίες που δημιουργεί η νέα οργάνωση της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρισμού έρχονται να καλύψουν οι νέες δραστηριότητες.
