Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
To μέλλον ανήκει στις γειτονιές
Δευτέρα, 25/05/2020

Η ζωή στις πόλεις δε μπορεί να παραμείνει ίδια μετά την καραντίνα παραδέχονται οι ειδικοί, που αναζητούν πώς να συνδυάσουν την κινητικότητα με την προστασία της υγείας

«Από την στιγμή που οι άνθρωποι ανοίγουν το παράθυρό τους και αναπνέουν καθαρότερο αέρα ή μπορούν να ακούσουν το τιτίβισμα των πουλιών, από τη στιγμή που μπορούν να κινηθούν με το ποδήλατο στους δρόμους της γειτονιάς τους, αρχίζουν και καταλαβαίνουν ότι αυτά είναι κάποια οφέλη, που δεν θα θέλουν να τα χαρίσουν πάλι πίσω».

Για τους κατοίκους της Αίγινας, του Πόρου, της Ύδρας και των Σπετσών ίσως όλα αυτά να μην ήταν ξένα ούτε προ πανδημίας. Αλλά όταν ακούν να τα εκτιμά ένας κάτοικος του Λονδίνου και μάλιστα ο αρμόδιος για ζητήματα πεζοδρόμων και ποδηλατόδρομων της μεγαλούπολης αυτής, μπορούν να συνειδητοποιήσουν πόσο τυχεροί είναι τελικά. Πόσο περισσότερη ποιότητα έχει η καθημερινότητά τους.

Τι συμβαίνει όμως με τους κατοίκους των μεγάλων πόλεων; Μπορούν να απολαύσουν αυτή την πιο ανόθευτη σχέση με τη φύση και μετά την «επανεκκίνηση»;

Η αλήθεια είναι ότι η πανδημία και το lockdown άνοιξαν πολλές συζητήσεις για την επόμενη μέρα και την επιστροφή στη νέα κανονικότητα. Πέραν των αναλύσεων για τις συνέπειες στην οικονομία ή στην εργασία αξίζει να σταθούμε στα παραπάνω λόγια του Γουίλ Νόρμαν, ο οποίος είναι πεπεισμένος ότι η ζωή στις πόλεις δεν θα είναι ίδια ποτέ. Ή τουλάχιστον θα έπρεπε να έχει στόχο να μην ξαναγίνει ίδια. Κατά τη γνώμη του η πανδημία μας απέδειξε ότι τίποτα δε μπορεί να είναι όπως πριν.

Οι εικόνες των στριμωγμένων ανθρώπων μέσα στο μετρό του Λονδίνου (και στα ελληνικά λεωφορεία θα λέγαμε εμείς) δεν αποκάλυψαν μόνο έναν ισχυρό σύμμαχο του κορωνοϊού. Μας επιβεβαίωσαν ότι οι μεγαλουπόλεις χρειάζονται δημόσια δίκτυα συγκοινωνιών, που θα αντέχουν το μέγεθος τους και δεν θα είναι φτιαγμένα με τις προδιαγραφές του περασμένου αιώνα. Ούτε φυσικά η έκκληση ανάγκης «πάρτε το ΙΧ σας, αποφύγετε όσο μπορείτε τα ΜΜΜ» μπορεί να είναι η μεσοπορόθεσμη απάντηση στο πρόβλημα.
Οι άνθρωποι θα πρέπει φυσικά να μάθουν να περπατάνε περισσότερο και να κάνουν περισσότερο ποδήλατο, αλλά δε μπορείς να πας κάνοντας πετάλι σε μητροπόλεις πολλών εκατομμυρίων. Καλύτερες δημόσιες συγκοινωνίες λοιπόν και περισσότερη αποκέντρωση με την αξιοποίηση της ιδέας της «γειτονιάς» θα πρέπει να είναι στο επίκεντρο του σχεδιασμού των πόλεων του μέλλοντος. Είναι ίσως αναπόφευκτο να πρέπει να κάνεις κάποια χιλιόμετρα καθημερινά για να πας στην εργασία σου (αν και το home working σίγουρα θα αποκτήσει μεγαλύτερο μερίδιο στις οικονομίες του μέλλοντος) αλλά δεν χρειάζεται απαραίτητα να διασχίσεις τη μισή πόλη για να πας για ψώνια η διασκέδαση.

Αυτού του είδους την «αποκέντρωση» μαζί με εκείνη των υπηρεσιών είναι που εννοούν οι επιστήμονες. Σε πολλές πόλεις και περιοχές της Βρετανίας η πανδημία και ο φόβος επανάληψής της έχουν κάνει τους πολιτικούς να αναθεωρήσουν προς τα πάνω τα σχέδια τους για ελεύθερους χώρους, ποδηλατόδρομους και πεζόδρομους, βελτίωση της ποιότητας ζωής στις γειτονιές. Θεωρούν ότι είναι και αυτό ένα σημαντικό όπλο για να αντιμετωπιστεί ένα «δεύτερο, τρίτο ή τέταρτο κύμα της πανδημίας».

Φυσικά η «εξαφάνιση» του νέφους σε πολλές μεγαλουπόλεις τις μέρες της καραντίνας ανοίγει πάλι την κουβέντα για την ανάγκη απαγκίστρωσης από μια λογική που έβαζε πάντα σε προτεραιότητα ακόμα περισσότερους αυτοκινητόδρομους. Εδώ στην Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει μια αρχή με τη θέσπιση για περισσότερους δημόσιους ελεύθερους χώρους. Για να μην βρεθούμε πάλι να κατακεραυνώνουμε εκείνους, που τις μέρες της καραντίνας προσπαθούσαν να κάνουν «σωματική άσκηση», περπατώντας σε κάποιες στενές λωρίδες γης και κρατώντας όσο μπορούσαν τις προβλεπόμενες αποστάσεις.