Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Όταν παλεύουν δύο θηρία
Δευτέρα, 27/07/2020

Η πρόσφατη «ήπια» απόφαση της ΕΕ ως απάντηση στην αυταρχική πολιτική της Κίνας στο Χονγκ Κονγκ έδειξε για μια ακόμα φορά το μεγάλο δίλημμα της Ευρώπης. Σε μια εποχή που οι αντεκκλήσεις και οι επιθετικές ενέργειες μεταξύ Πεκίνου και Ουάσιγκτον αποτελούν σχεδόν καθημερινότητα, και ενώ για παράδειγμα οι «αποσχισθέντες» Βρετανοί μοιάζουν να έχουν διαλέξει στρατόπεδο, ακολουθώντας τη σκληρή γραμμή των ΗΠΑ, οι Ευρωπαίοι πασχίζουν να βρουν μια ισορροπία. Αυτός ο σύγχρονος «ψυχρός πόλεμος», η μάχη δύο γιγάντων απειλεί όμως να συντρίψει μια ΕΕ, της οποίας τα κράτη μέλη δεν έχουν πάντα τα ίδια συμφέροντα στις σχέσεις τους με τους δύο μεγάλους. Η να την οδηγήσει σε μια φάση παγωμάρας και στασιμότητας.

Το κακό με αυτή την προσπάθεια μιας σχετικής «ουδετερότητας» είναι ότι δεν ικανοποιεί κανέναν από τους δύο αντιπάλους, οι οποίοι άλλοτε δημόσια και άλλοτε υπογείως θα συνεχίζουν να πιέζουν τόσο τις Βρυξέλλες, όσο κυρίως τις «μεγάλες» πρωτεύουσες να πάρουν θέση. Η ηπιότητα των αποφάσεων της ΕΕ, όπως για παράδειγμα η μάλλον αόριστη υπόσχεση για στήριξη του δημοκρατικού κινήματος στο Χονγκ Κονγκ δεν είναι απαραίτητα απόδειξη αξιοπιστίας και σίγουρα δεν στέλνει σημάδια υψηλής αυτοπεποίθησης. Στις ΗΠΑ προκαλεί ειρωνείες και στην Κίνα σαρκασμό.

Φυσικά η απόφαση θα ήταν πολύ πιο εύκολη αν οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν βάδιζαν σε μια sui generis κατάσταση ιδιόμορφης μεταδημοκρατίας, με έναν πρόεδρο που δείχνει να αδιαφορεί συνολικά για τους δημοκρατικούς θεσμούς συμπεριλαμβανόμενης της ίδιας του της κυβέρνησης. Αλλά με το μέλλον να προβλέπεται αβέβαιο όσο πλησιάζουν οι αμερικανικές εκλογές οι ΗΠΑ κινδυνεύουν να χάσουν οριστικά τον τίτλο του σηματοδότη των «Δυτικών αξιών», του ηγέτη της Δύσης. Φυσικά δεν πρόκειται μόνο για μια προσωπική υπόθεση του Ντόναλντ Τραμπ και του και του προέδρου της Κίνας Σι Τζινπίνγκ. Aλλά σε κάθε περίπτωση η ιδιαιτερότητα του Αμερικανού Προέδρου περιπλέκει την κατάσταση. Ισως κάποιος άλλος στη θέση του να μπορούσε να αποδεχτεί τη δεδομένη πλέον άνοδο της Κίνας σε καθεστώς παγκόσμιας δύναμης και να προσπαθούσε να την αντιμετωπίσει με πιο λογικά μέσα. Από την άλλη τα οικονομικά συμφέροντα που εξασφαλίζουν οι σχέσεις με την Κίνα δεν επιτρέπουν μια εύκολη επιλογή στρατοπέδου, όπως γινόταν στον... προηγούμενο ψυχρό πόλεμο, όταν έτσι και αλλιώς ο αντίπαλος πόλος ήταν η Σοβιετική Ενωση την οποία οι Ευρωπαίοι είχαν απορρίψει ως πολιτικό αλλά και ως οικονομικό σύστημα από το οποίο λίγα είχαν να προσδοκούν.

Στο μεταξύ η κόντρα επεκτείνεται σχεδόν σε όλες τις περιοχές του πλανήτη, αλλά και σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας από το εμπόριο και τη βιομηχανία ως την φηφιακή οικονομία και την αντιμετώπιση του Sars-cov-2. Οσο περισσότερα μέτωπα ανοίγουν, τόσο πιο δύσκολο θα γίνεται και για τους μελλοντικούς ηγέτες των δύο «υπερδυνάμεων» και τις «ελίτ» που τους στηρίζουν να μπορούν να αναζητούν συμβιβασμούς. Αλλά εξίσου δύσκολο θα γίνεται και για τους Ευρωπαίους να προσπαθούν να κρατηθούν σε ίση απόσταση και από τις δύο πλευρές. Η προσπάθεια να τους έχουν και τους δύο σχετικά ικανοποιημένους μπορεί τελικά να έχει ως αποτέλεσμα να βρεθούν και με τους δύο «θυμωμένους».