«Aποκαταστήστε την Ψυχή του Εθνους» γράφει ο ένας. «Σώστε την Ψυχή της Αμερικής» λέει ο άλλος. Δεν έχει και τόση σημασία ποιός λέει τι. «Η σωτηρία της ψυχής είναι πολύ μεγάλο πράγμα» έχει αποφανθεί ο στιχουργός και προφανώς αν μιλάμε για την ψυχή των ΗΠΑ είναι ακόμα μεγαλύτερο. Τέλος πάντων, για να μην αναγκαστείτε να γκουγκλάρετε το πρώτο σύνθημα είναι του Τζο Μπάιντεν και το δεύτερο του Ντόναλντ Τραμπ. Δύο κύριοι που κοντεύουν τα 80 και ποτέ δεν είχαν να ανησυχούν για το αν θα επιβιώσουν οικονομικά, όπως εκατομμύρια συμπατριώτες τους, διεκδικούν την ηγεσία της τελευταίας (πρώην) υπερδύναμης του πλανήτη. Το πώς ακριβώς ορίζουν την ψυχή της Αμερικής δεν θα μας το διευκρινίσουν ποτέ. Η επιτυχία ενός προεκλογικού συνθήματος πάντα οριζόταν από την ευρύτητα της ασάφειας του.
Αλλά η απορία επιμένει: τι θα μπορούσε να σημαίνει αυτό; Η Αμερική έχει αποκτήσει κατά καιρούς διάφορα παρατσούκλια. Λειτούργησε ως πυξίδα της δυτικής δημοκρατίας, ως χώρα των απεριόριστων ελευθεριών και από την εποχή του Ρέηγκαν ουσιαστικά επέβαλε το μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού και του ατομικισμού σε ολόκληρο τον κόσμο. (Εντάξει βοήθησε και η Θάτσερ). Ακόμα και η Ανγκέλα Μέρκελ έχει εξομολογηθεί ότι την περίοδο που ήταν αφιερωμένη στην επιστήμη της, πίσω από το ανατολικογερμανικό τείχος, προτιμούσενα ταξιδεύει με την φαντασία της συχνότερα στις ΗΠΑ, παρά στην «ελεύθερη» Ευρώπη.
Ηταν η πρώτη εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα το 2008, που φάνηκε να μπορεί να δώσει ένα νέο περιεχόμενο σε αυτή την αμερικανική ψυχή και να σπρώξει συνολικά τον δυτικό κόσμο να υιοθετήσει και να εφαρμόσει κάποιες νέες ιδέες. Αλλά ο απολογισμός δεν ήταν αντάξιος των αρχικών προσδοκιών. Η θητεία του πρώτου μαύρου προέδρου δεν αποτέλεσε τομή για την αμερικανική πολιτική και κυρίως για την παρουσία των ΗΠΑ στον κόσμο.
Αντίθετα ο διάδοχός του, ο Ντόναλντ Τραμπ, αποκάλυψε κάποιες όχι και τόσο ευχάριστες πτυχές αυτής της αμερικανικής ψυχής. Η οποία αποδείχτηκε ότι χρειάζεται ίσως και αρκετές συνεδρίες θεραπείας.
Σήμερα ολόκληρος ο πλανήτης παρακολουθεί το σόου μιας προεκλογικής διαδικασίας, που φάνηκε να μην σταματά ποτέ από το 2015 και μετά, από τότε δηλαδή που ο Τραμπ ξεκινούσε την εκστρατεία για την πρώτη του εκλογή. Η παρουσία του τα τέσσερα τελευταία χρόνια έμοιαζε στοχευμένη αποκλειστικά στο πώς θα καταφέρει να επαναλάβει την εκλογική του επιτυχία. Οι περισσότεροι αρχηγοί κυβερνήσεων στην Ευρώπη δείχνουν να ελπίζουν απλώς στο μικρότερο κακό. Στην αποφυγή δηλαδή αυτής της επανεκλογής. Ο αντίπαλος του δεν δημιουργεί καμιά ουσιαστική προσδοκία, πέραν την επιστροφής σε κάποια σχετική προβλεψιμότητα των αποφάσεων του Λευκού Οίκου και του Αμερικανικού Πενταγώνου.
Ο Τζο Μπάιντεν κατάφερε να γίνει το αντίπαλο δέος του Τραμπ, όχι χάρις στην ακτινοβολία του ή τις πρωτότυπες ιδέες του. Ακόμα και όταν στο τέλος της εκστρατείας του αποφάσισε να εμφανιστεί και λίγο «δικαιωματιστής» ή «οικολόγος» ήταν τόσο κραυγαλέο ότι αυτά που εκφωνούσε, του τα είχαν γράψει κάποιοι ταλαντούχοι λογογράφοι κατόπιν υποδείξεως έμπειρων επικοινωνιολόγων. Τίποτα παραπάνω. Αυτό που του έδωσε το χρίσμα ήταν η οικονομική του επιφάνεια και η στήριξη από συγκεκριμένα συμφέροντα, που έχουν κουραστεί από την αλλοπρόσαλη συμπεριφορά του Τραμπ. Εχει υπολογιστεί ότι αυτή η προεκλογική μάχη ήταν η ακριβότερη όλων των εποχών. Λογικό σε μια εποχή που δεν αρκεί να διαφημίσεις τον εαυτό σου μόνο στα κανάλια και να τυπώσεις εκατομμύρια παλστικά σημαιάκια και κονκάρδες. Μόνο από τα τέλη Απριλίου μέχρι σήμερα ο Μπάιντεν έχει ξοδέψει πάνω από 365 εκατομμύρια δολάρια, ρίχνοντας το βάρος του κυρίως στις αμφίρροπες, στις διεκδικούμενες πολιτείες. Στηρίχτηκε σε κάποιους δισεκατομμυριούχους του κόμματός του, όπως ο πρώην δήμαρχος της Νέας Υόρκης Μάικ Μπλούμπεργκ, που του διέθεσε περίπου 15 εκατομμύρια δολάρια για να παίξει μαζικά σποτάκια στο Τέξας και στο Οχάιο, δύο πολιτείες που ο Τραμπ είχε κερδίσει το 2016 με... περίπατο.
Αν τώρα κάποιοι επιμένουν να αναζητούν την «ψυχή» της Αμερικής ας παρηγορηθούν με τα επιτεύγματα των εταιρειών της. Κινητή τηλεφωνία, ηλεκτρικά αυτοκίνητα, εικονική πραγματικότητα, κινηματογράφος. Η υπερδύναμη μπορεί να ψυχορραγεί αλλά ο καταναλωτισμός θα συνεχίζει να επελαύνει.
