«Επιστήμη είναι η πίστη στην άγνοια των ειδικών». Η φράση αυτή δεν είναι φυσικά δική μου, αλλά ενός Φυσικού, του Αμερικανού Ρίτσαρντ Φίλιπς Φάινμαν, ενός από τους σημαντικότερους θεωρητικούς φυσικούς, ο οποίος τιμήθηκε και με το Βραβείο Νόμπελ Φυσικής (1965) για τη δουλειά του στην Κβαντική Μηχανική.
Κατά τον Φάινμαν, κυρίαρχο ρόλο στην επιστήμη παίζει η αμφισβήτηση των «αυθεντιών» και η εμπιστοσύνη στην «κοινή αίσθηση» και τη «νοημοσύνη της φυσικότητας».
Ο Νομπελίστας Φυσικός ξεχώριζε την επιστημονική διαδικασία από την επιστήμη. Υποστήριζε πως η επιστημονική διαδικασία παράγει «ειδικούς» χωρίς γνώση, όταν ακολουθείται χωρίς το πνεύμα της επιστήμης, που είναι η πρόκληση της εκάστοτε εκδοχής της αλήθειας την οποία υποστηρίζουν οι «ειδικοί». Συνήθιζε να περιγράφει την επιστήμη λέγοντας ότι η δοκιμασία όλων των γνώσεων είναι πειραματισμός. Το πείραμα είναι ο μόνος κριτής της επιστημονικής «αλήθειας».
Ο Φάινμαν προερχόταν από εβραϊκή οικογένεια, αλλά η θρησκεία ποτέ δεν τον συγκίνησε. Η θρησκεία, όπως έλεγε, βασιζόταν στην πίστη, ενώ η επιστήμη στην αμφιβολία και η αμφιβολία ήταν πολύ πιο θελκτική για αυτόν.
Κάτι που ξεχώρισα στο βιογραφικό του ήταν ότι δεν τον δέχτηκαν στο Πανεπιστήμιο «Κολάμπια». Αντ΄αυτού φοίτησε στο MIT, από όπου και πήρε το πρώτο του πτυχίο στη φυσική και τα μαθηματικά και έκανε τη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο Πρίνστον.
Ο πρωθυπουργός μας από την άλλη έγινε δεκτός στο «Κολάμπια», αν θυμάμαι καλά και κορδώνεται για αυτό. Ισως όμως εκεί να μην ασχολήθηκε ποτέ με το να εντρυφήσει στον ορισμό της επιστήμης. Να μην άκουσε δηλαδή τίποτα για τον πειραματισμό, την διαφάνεια, την επαναληψιμότητα ή την επαληθευσιμότητα. Μόνο έτσι παρέχονται οι επστημονικές αποδείξεις και όχι με διατάγματα. Και αυτό που επίμονα επαναλαμβάνει εδώ και εβδομάδες στα αλληλοδιαδεχούμενα διαγγέλματα του είναι να μην αμφισβητούμε τους «επιστήμονες». Οπου ως επιστήμονες, βεβαίως, με βάση και την υπόλοιπη συμπεριφορά του καταλαβαίνουμε ότι εννοεί τα μέλη μιας παρέας, την οποία εμπιστεύεται και η οποία μέσα από άγνωστες στους «εκτός παρέας» διαδικασίες εκδίδει «συστάσεις και οδηγίες», πάνω στις οποίες στηρίζονται υποτίθεται οι πολιτικές αποφάσεις των κυβερνώντων.
Η έκκλησή του κυρίου Μητσοτάκη δεν αποτελεί τίποτα λιγότερα από αναίρεση, και γιατί όχι απαξίωση, της ίδιας της έννοιας της επιστήμης. Γιατί επιστήμη χωρίς αμφισβήτηση και κριτικό έλεγχο δεν είναι επιστήμη. Είναι θρησκεία. Η επιστήμη δεν βασίζεται στο δόγμα του «πίστευε και μη ερεύνα». Η επιστήμη έχει ανάγκη την αμφιβολία για να κατοχυρώσει τη γνώση. Αλλά η πολιτική εξουσία την σιχαίνεται. Προσπαθεί λοιπόν να την απαγορεύσει ή τουλάχιστον να την δαιμονοποιήσει, χρησιμοποιώντας ως άλλοθι μια «επιστημοφάνεια», που δεν έχει όμως καμιά σχέση με επιστήμη.
Η στάση αυτή της πολιτικής που προσπαθεί να ξορκίσει οποιαδήποτε δυσάρεστη απορία δεν προκαλεί καμιά έκπληξη. Αυτό, που είναι ωστόσο λυπηρό, είναι η εθελουσία, όπως αποδεικνύεται, εργαλειοποίηση κάποιων επιστημόνων για την εξυπηρέτηση μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων. Γιατί ακόμα και στην αποκαλούμενη «συνέντευξη τύπου» δεν είδαμε καμιά επιστημονική, βασισμένη σε στοιχεία και αποδείξεις, επαληθεύσιμη επιβεβαίωση πολιτικών αποφάσεων για τα σχολεία, τα λεωφορεία, το κλείσιμο των μικρομάγαζων, το άναρχο άνοιγμα του τουρισμού και τόσα άλλα που τάχα ενέκριναν οι «επιστήμονες». Είδαμε απλώς τη μπάλα να πετάει από την μια εξέδρα στην απέναντι. Αλλά αυτό οι «επιστήμονες» των γηπέδων το αποκαλούν «τουρλουμπούκι», όχι ισχυρή ομάδα που εμπνέει εμπιστοσύνη.
