Το εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας αλλά και η Παιδεία του μέσου Έλληνα, αποτελούν μία από τις πλέον προβληματικές παραμέτρους για μια πορεία ουσιαστικής και πραγματικής ανάκαμψης της χώρας. Το καρκίνωμα της αριστεροκομμουνιστικής "βιομηχανίας" αναχρονισμού αποτελεί τροχοπέδη για το μέλλον.
Η σωστή απόδοση της ελληνικής γλώσσας είχε τις ρίζες της στη γνώση των Αρχαίων Ελληνικών, αλλά η μετάβαση στη δημοτική, συνδυάστηκε με την επιτάχυνση του γλωσσικού αναλφαβητισμού των περισσοτέρων Ελλήνων. Βέβαια, τα πράγματα δεν είναι μαύρα, γιατί η χώρα, χάρις στην ατομική θέληση και τους στόχους φιλόδοξων ανθρώπων, έχει κάνει βήματα μπροστά. Σίγουρα, θα μπορούσαμε να έχουμε ένα καλύτερο επίπεδο και τα πανεπιστήμια μας, αν ήταν οργανωμένα σύμφωνα με τα δυτικά πρότυπα, θα παρήγαγαν ασύγκριτα καλύτερα αποτελέσματα και πιο ποιοτικούς επιστήμονες.
Σήμερα στη χώρα μας, εξακολουθεί να υπάρχει σοβαρό γλωσσικό, εκπαιδευτικό, μαθησιακό και γνωσιακό κενό. Η "βιομηχανία" ίδρυσης σχολών κατά τις τελευταίες δεκαετίες έβαζε κια βάζει πολλές φορές σε δεύτερη μοίρα την πραγματική προαγωγή της επιστημονικής γνώσης και προτάσσει τις... γκαρσονιέρες με τα υψηλά ενοίκια, τις καφετερίες και τα κλαμπ κυρίως της ελληνικής επαρχίας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι μάλλον αρνητικό, καθώς χιλιάδες φοιτητές παραμένουν αιώνιοι και οι περισσότεροι απ΄ όσους παίρνουν πτυχίο, πηγαίνουν για να κολλήσουν ένσημα ως "ντιλιβεράδες", μπάρμεν, μπαργούμεν, πωλητές ρούχων κλπ. Υπάρχουν φυσικά και πολλοί οι οποίοι προχωρούν, εντάσσονται στην αγορά εργασίας, "χτίζουν" καριέρα, δημιουργούν τη δική τους επιχείρηση και προοδεύουν.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια συνοπτική παρουσίαση μιας εικόνας που λίγο έως πολύ έχουμε όλοι μας, είτε έχουμε περάσει από πανεπιστημιακές σχολές είτε όχι. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα λειτουργεί εν πολλοίς χωρίς την αξιολόγηση των λειτουργών του, είναι ιδιαιτέρως δαπανηρό σε σχέση με την απόδοση των πόρων που διατίθενται και κοντά σε όλο αυτό το άρρωστο σύστημα, έχει "κουμπώσει" και ένας προβληματικός ιδιωτικός τομέας όπου συνυπάρχουν υψηλού αλλά και πολύ χαμηλού επιπέδου μοντέλα παροχής της γνώσης.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον υπάρχει ένα ζήτημα που αποτελεί ίσως την πιο σοβαρή παράμετρο του εκπαιδευτικού μας ελλείμματος. Θεωρούμαστε από τους πλέον οικονομικά αναλφάβητους σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είτε λόγω ιδεολογικής προσκόλλησης στα χρεοκοπημένα μοντέλα του Μαρξισμού και τους σοσιαλισμού σοβιετικού τύπου, είτε λόγω αδιαφορίας της Πολιτείας να δημιουργήσει δομές που θα επιτρέψουν την "παραγωγή" οικονομικά σκεπτόμενων πολιτών, το αποτέλεσμα είναι μάλλον απογοητευτικό. Η γνώση των βασικών αρχών της Οικονομικής Θεωρίας και των Χρηματοοικονομικών, πρέπει να συμπίπτει με την αντίστοιχη ελάχιστη γνώση που οφείλουμε να έχουμε για την Ιστορία μας, ως χώρα που αποτελεί σημείο αναφοράς για το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Εδώ δημιουργήθηκε ένας πολιτισμός παγκοσμίου βεληνεκούς, εδώ έγινε πράξη το πολίτευμα της Δημοκρατίας.
Στην εποχή της υπερ-υψηλής τεχνολογίας και της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, οι απαιτήσεις είναι άλλες. Η εισαγωγή και εμπέδωση του "οικονομικού εγγραματισμού", πρέπει να αποτελεί κορυφαίο στόχο για την Πολιτεία μας. Μάλλον, έχει περάσει στα... ψιλά, το γεγονός ότι μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης προβλέπεται η χρηματοδότηση δράσεων που αφορούν στον "χρηματοοικονομικό εγγραματισμό" της χώρας. Για πρώτη φορά, ο υφυπουργός Οικονομικών, αρμόδιος για χρηματοοικονομικά θέματα, Γιώργος Ζαββός, ανέφερε σε εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου ότι η ελληνική κυβέρνηση θέτει ως προτεραιότητα τη χάραξης Εθνικής Στρατηγικής Χρηματοοικονομικής Παιδείας. Είναι κάτι που ο γράφων, έχει αναφέρει πολλές φορές κατά τα τελευταία χρόνια, σε σημείο μάλιστα που τέτοιες αναφορές και αναλύσεις να καταντούν... κουραστικές. Κάλλιο αργά παρά ποτέ...
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η στοιχειώδης χρηματοοικονομική παιδεία αποτελεί δικαίωμα του κάθε πολίτη και η Πολιτεία οφείλει να εξασφαλίζει το περιβάλλον για την παροχή των σχετικών γνώσεων. Ο καλά ενημερωμένος και "οικονομικά εγγράμματος" πολίτης, μπορεί να αποτελέσει "αντίδοτο" ή να δώσει απάντηση στον λαϊκισμό και στον τυχοδιωκτισμό της κομμουνιστικής καθυστέρησης, η οποία χαρακτηρίζει ένα μεγάλο τμήμα του ελληνικού πληθυσμού, αν όχι το μεγαλύτερο. Η οικονομική παιδεία αμβλύνει τις ανισότητες, ενισχύει τους δεσμούς κοινωνικής συνοχής, διαμορφώνει υγιή κουλτούρα επιχειρηματικότητας, αποτελεί "όπλο" κατά της δημοσιουπαλληλικής νοοτροπίας. Η νέα εποχή του ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να συμβαδίζει με τη βελτίωση του γενικόυ επιπέδου των οικονομικών γνώσεων για όλους τους πολίτες. Να ξέρουν τα στοιχειώδη. Δεν θέλουμε πληθώρα οικονομολόγων, αλλά ποσοτικά και ποιοτικά περισσότερους σκεπτόμενους πολίτες.
Στον αναπτυγμένο δυτικό κόσμο, εδώ και δεκαετίες υπάρχει πληθώρα παραδειγμάτων και προτύπων, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία για τη χάραξη μιας εθνικής στρατηγικής για την προαγωγή της χρηματοοικονομικής παιδείας. Μάλιστα, υπάρχει και πρόγραμμα Τεχνικής Βοήθειας, το περίφημο DG REFORM της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Στρατηγική Χρηματοοικονομικού Εγγραμματισμού στην Ελλάδα, το οποίο άρχισε να υλοποιείται φέτος με την συνεργασία του Υπουργείου Οικονομικών και του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Αυτό θα συμπληρωθεί με την πρόσφατη έναρξη επίσημης συνεργασίας της DG FISMA της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τον ΟΟΣΑ για τα σχετικά θέματα.
Το σχέδιο της κυβέρνησης προβλέπει τον συντονισμό όλων των εμπλεκόμενων φορέων της πολιτείας (υπουργεία, εποπτικές αρχές, τοπική αυτοδιοίκηση, επιμελητήρια), όπως και τη συνεργασία της με διεθνείς οργανισμούς, την ακαδημαϊκή και επιχειρηματική κοινότητα, καθώς και την κοινωνία των πολιτών για την ανάπτυξη της Χρηματοοικονομικής Παιδείας. Μάλιστα, αναμένεται να ξεκινήσει σε λίγο καιρό η διαδικασία κατηγοριοποίησης των πολιτικών εκπαίδευσης και επιμόρφωσης των κοινωνικών ομάδων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους (ηλικιακά, κοινωνικά, εργασιακά κ.ά.), τις μαθησιακές ανάγκες τους (απόκτηση γνώσεων για αποταμίευση, ασφάλιση, επένδυση, οικονομικό προγραμματισμό κ.ά.) και τα εκπαιδευτικά μέσα (μαθήματα, συνέδρια, βιβλία, υπολογιστικές προσομοιώσεις κ.ά.).
Η κρίση του χρηματοπιστωτικού συστήματος κατά την τελευταία δεκαετία ανέδειξε με τον εντονότερο τρόπο το τραγικό έλλειμμα της χρηματοοικονομικής παιδείας της χώρας μας: από την κρατική, εταιρική και ατομική υπερχρέωση, Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η χρηματοοικονομική παιδεία όλων των πολιτών, θα μας προφυλάξει στο μέλλον από παρορμητικές κινήσεις και αποφάσεις και θα βελτιώσει την ευημερία και τη χρηματοοικονομική υγεία των πολιτών. Επιπλέον, ο "οικονομικός εγγραματισμός" των πολιτών, θα οδηγήσει και σε βελτίωση των πολιτικών μας επιλογών, έτσι ώστε να μην μας ξανασυμβούν... ατυχήματα ανάλογα με αυτά του 2015, από ανόητους σαλτιμπάγκους και τυχοδιώκτες πολιτικούς που τους έχει βαρέσει η... ανοησία στο κεφάλι!
Η χρηματοοικονομικής παιδεία διαμορφώνει ορθή οικονομική σκέψη και λογική και μπορεί να βοηθήσει σε ατομικό και οικογενειακό επίπεδο ώστε να υπάρξει καλύτερος προγραμματισμός, να τεθούν ποσοτικοί και ποιοτικοί στόχοι. Αν υπήρχε "χρηματοοικονομικός εγγραματισμός" δεν θα χάνονταν περιουσίες από χιλιάδες Έλληνες κατά την περίοδο της χρηματιστηριακής ευφορίας 1997-1999, όπου ο κάθε αδαής και... πικραμένος, νόμιζε ότι θα γίνει πλούσιος σε λίγους μήνες! Επιπλέον, ο κάθε πολίτης θα γνωρίζει τα όρια του σε σχέση με τη λήψη δανείων, με τα ρίσκα που αναλαμβάνει σε επίπεδο επενδύσεων και γενικώς θα έχει μια εικόνα για το πώς μπορεί να προστατεύσει την περιουσία του και να την αυξήσει. Η αύξηση του ΑΕΠ μιας χώρας είναι κυρίως αποτέλεσμα των ορθολογικών επιλογών τόσο σε επίπεδο κυβερνητικών αποφάσεων, όσο και σε επίπεδο εταιρικών και ατομικών επιλογών.
Για παράδειγμα, το στοίχημα της "πράσινης" χρηματοδότησης και των "πράσινων" επενδύσεων είναι κάτι που... φοριέται και θα φορεθεί ακόμη περισσότερο τα επόμενα χρόνια. Ο κάθε πολίτης, πρέπει να γνωρίζει πού, πότε και τι να επενδύσει. Όχι γιατί του το είπε ο... περιπτεράς της γειτονιάς που άκουσε τον... ταξιτζή, ο οποίος είχε κολλητό έναν... υδραυλικό, στον οποίο ένας... ηλεκτρολόγος, του... ξεφούρνισε μια ατάκα ενός υπαλλήλου τραπέζης που "είναι μέσα στα πράγματα".
Αφήσαμε για το τέλος, ίσως το πιο σημαντικό σκέλος της παρέμβασης του υφυπουργού Οικονομικών Γιώργου Ζαββού στην εκδήλωση του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου για την Εθνική Στρατική Χρηματοοικονομικού Εγγραματισμού. Αναφέρθηκε στις ομάδες που κατά προτεραιότητα χρήζουν χρηματοοικονομικής επιμόρφωσης, αρχίζοντας από τους δημοσιογράφους, συνεχίζοντας με τους δικαστικούς και καταλήγοντας στους ακαδημαϊκούς και στους καθηγητές. Πραγματικά εκεί βρίσκεται το "κλειδί" για να αρχίσει η υλοποίηση αυτής της εθνικής στρατηγικής.
Οι δημοσιογράφοι στη συντριπική τους πλειονότητα, είναι οικονομικά αναλφάβητοι. Όταν αυτός που εκπέμπει το μήνυμα στον δέκτη (πολίτη) είναι προβληματικός και αδαής περί τα οικονομικά, τότε το πρόβλημα υπό τον παραμορφωτικό φακό του μέσου, μπορεί να είναι εξαιρετικά σοβαρό. Από κοντά ακολουθούν οι δικαστές, οι οποίοι πρέπει να προσαρμοστούν στις σύγχρονες χρηματοοικονομικές εξελίξεις και αντιστοίχως να τις προσαρμόσουν και να τις ενσωματώσουν στον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουν αποφάσεις με οικονομικό αντίκτυπο, ενώ δεν γίνεται οι ακαδημαϊκοί να κινούνται σε ένα... παράλληλο σύμπαν, αγνοώντας ότι η βάση των αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα, έχει κυρίως οικονομικό υπόβαθρο. Και φυσικά, τον πλέον καταλυτκό ρόλο καλούνται να παίξουν οι καθηγητές που θα διδάξουν τα παιδιά στα γυμνάσια και τα λύκεια.
Οι Αρχές Οικονομικής Θεωρίας και η Χρηματοοικονομική πρέπει να αποτελέσουν βασικά μαθήματα γενικής παιδείας στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Για να μην πούμε ότι πρέπει τα πρώτα... μηνύματα να τα λαμβάνουν οι μαθητες από την Ε΄ και ΣΤ΄ Δημοτικού και χαρακτηριστούμε ως υπερβολικοί. Όλα αυτά είναι αντικείμενο των επιστημόνων και του υπουργείου Παιδείας, που γνωρίζουν όλες τις παραμέτρους του ζητήματος. Η ουσία είναι ότι για πρώτη φορά μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης ξεκινά μια εξαιρετικά σημαντική προσπάθεια, για να γίνει αυτό που έπρεπε να έχει γίνει εδώ και 50 χρόνια, αλλά λόγω διαφόρων πολιτικών... ατυχημάτων, βρεθήκαμε να συζητάμε για την παραμονή μας στην Ευρωζώνη και στην Ευρώπη, για τα... σκισίματα των μνημονίων, για τις... κακές τράπεζες και για τα δάνεια που θα... χάριζαν κάποιοι μαθητευόμενοι μάγοι!
Ένας οικονομικά αναλφάβητος λαός που γίνεται υποχείριο τυχοδιωκτών και ταυτόχρονα οικονομικά αναλφάβητοι πολιτικοί απατεώνες, μπορεί ανά πάσα στιγμή να μας κάνουν "να πυροβολήσουμε τα πόδια μας". Έχουμε αποδείξει ότι είμαστε έτοιμοι για... αυτοχειρία, μπροστά στην κάλπη, αλλά ταυτόχρονα είμαστε και κουτοπόνηρα προετοιμασμένοι για να ρίξουμε τις ευθύνες στους... άλλους. Δεν είναι στραβός ο γυαλός, αλλά εμείς αρμενίζουμε στραβά. Και αρμενίζουμε στραβά γιατί εν πολλοίς δεν διαθέτουμε ορθολογική σκέψη, γιατί είμαστε α(νεκ)παίδευτοι και οικονομικά αστοιχείωτοι. Και φυσικά, πάντα θα πληρώνουμε τα λάθη μας και τον λογαριασμό των... σπασμένων! Γιατί τα λάθη αποτυπώνονται σε αριθμούς και οι αριθμοί συγκροτούν τον τελικό λογαριασμό που καλούμαστε να πληρώσουμε...
