Το 1999 στον απόηχο του σκανδάλου, που αφορούσε κυρίως τη Γαλλίδα Επίτροπο Εντίθ Κρεσόν και τον Ισπανό Μανουέλ Μαρίν εξαναγκάστηκε σε παραίτηση ολόκληρη η Επιτροπή Σαντέρ, που πέρασε στην ιστορία ως η χειρότερη στην ιστορία της ΕΕ. Η Επιτροπή Ελέγχου του Προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε καταγράψει τότε παρατυπίες στην ανάθεση συμβάσεων σε εξωτερικές εταιρείες.

Ακολούθησε η προσπάθεια της Επιτροπής Πρόντι να αναστηλώσει το κύρος του θεσμικού οργάνου, που αποτελεί σκληρό πυρήνα, αλλά και «βαθύ κράτος» του κοινοτικού μηχανισμού. Δημιουργήθηκε η ΟLAF (Ευρωπαϊκό Γραφείο κατά της Διαφθοράς), με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων στο μέλλον.

Ως ένα βαθμό αυτό έγινε δυνατό, αν και οι κατά καιρούς αποκαλύψεις για τις σχέσεις Επιτρόπων με ισχυρά λόμπι και το φαινόμενο των «περιστρεφόμενων θυρών» με τη μετακίνηση στελεχών της Κομισιόν στα ΔΣ επιχειρήσεων και αντιστρόφως, γρατζουνούν αυτή την εικόνα.

Σε κάθε περίπτωση επί σειρά ετών για χώρες όπως η δική μας, όπου η διαπλοκή αποτελεί «δεδομένο», η απευθείας σχέση με τις Βρυξέλλες, σε ότι αφορά υλοποίηση προγραμμάτων, επιδοτήσεις, ενισχύσεις, αναθέσεις αποτελούσε ένα είδος εγγύησης για την αποφυγή φαινομένων διαφθοράς. Αυτή η εικόνα μοιάζει ολοένα και περισσότερο με ψευδαίσθηση, καθώς συσσωρεύονται πλέον πολυάριθμα «μυστήρια» περιστατικά, που θα έπρεπε να προβληματίζουν τους πολίτες.

Ο ρόλος της φον ντερ Λάιεν

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν πρόκειται να περάσει στην ιστορία ως η πιο επιτυχημένη πρόέδρος της Κομισιόν. Ισως αυτό να μην είναι μόνο δική της ευθύνη, αφού βρέθηκε στο τιμόνι της Κομισιόν απέναντι σε προκλήσεις που φάνηκαν πολύ μεγάλες για το πολιτικό της μέγεθος. Ομως το ερώτημα στο μεταξύ είναι αν θα είναι αυτή, που θα συνδέσει το όνομά της και με τα μεγαλύτερα σκάνδαλα ευρωπαϊκού βεληνεκούς, με απρόβλεπτες συνέπειες για το μέλλον της Ενωσης.

Μόνο την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε σωρεία περιστατικών, στα οποία βρέθηκε να πρωταγωνιστεί άμεσα ή έμμεσα και τα οποία δεν συγκαταλέγονται στις πιο λαμπερές στιγμές της ΕΕ. Υπάρχει κατ' αρχάς η υπόθεση των SMS, που αντάλλαξε με τον Αλβέρτο Μπουρλά για να κανονίσει τη συμφωνία μαμούθ με την Pfizer για την προμήθεια 1,8 δισ. εμβολίων. Αρνήθηκε να τα δώσει στη δημοσιότητα, παρά τις οχλήσεις της Ευρωπαίας Συνηγόρου του Πολίτη και κορυφαίων ευρωπαϊκών ΜΜΕ. Τώρα ανέλαβε να ασχοληθεί με την υπόθεση και η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που φυσικά δεν πιάνει στα χέρια της υποθέσεις για ψύλου πήδημα.

Την προηγούμενη ημέρα μια ιταλική εφημερίδα αναφερόταν στη χρηματοδότηση με 32 εκατομμύρια ευρώ ενός επενδυτικού σχήματος στην Ελλάδα, με την συμμετοχή μιας αμερικανικής εταιρείας, στο ΔΣ της οποίας, ως Ιατρικός Διευθυντής μετέχει ο σύζυγος της κυρίας φον ντερ Λάιεν, Χάικο. Ακόμα μια σατανική σύμπτωση.

Μια μέρα μετά η γερμανική die Welt και η γαλλική Le Monde αναφέρονταν στην έρευνα της ολλανδικής ερευνητικής ομάδας «Follow the money», η οποία καταδείκνυε το ρόλο των «μεγάλων τεσσάρων» συμβουλευτικών εταιρειών, τόσο στην επεξεργασία του συνολικού Σχεδίου για το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όσο και στην διαμόρφωση των 27 εθνικών σχεδίων. Οι εταιρείες αυτές πριμοδοτούνται με εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, και το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο αναρωτιέται γιατί δεν αξιοποιείται ο «εσωτερικός μηχανισμός της Επιτροπής» με χιλιάδες εξειδικευμένους υπαλλήλους. Η Κομισιόν συστηματικά κωφεύει σε αιτήματα για περισσότερη διαφάνεια και πληροφόρηση σε σχέση με την επεξεργασία των σχεδίων αυτών.

Η κρίση χτυπά την Ευρώπη, οι εκκλήσεις προς τους Ευρωπαίους πολίτες για εγκράτεια πέφτουν βροχή, αλλά η γενναιοδωρία των Βρυξελλών προς «εξωτερικούς συνεργάτες» όχι μόνο παραμένει αμετάβλητα, αλλά έχει ανέβει και επίπεδο.

Η έλλειψη αυτού που κάποιοι παραπονιούνται ότι ποτέ δεν «φτιάχτηκε», μιας «ευρωπαϊκής κοινής γνώμης» αποδεικνύεται «σωτήρια» για τα «μυστικά» της Κομισιόν. Μήπως ήρθε λοιπόν η ώρα να μιλήσουμε πραγματικά για την «Ευρώπη» και το καθεστώς λειτουργίας της;