Την περασμένη Δευτέρα το βράδυ στη Λειψία μερικές εκατοντάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους με συνθήματα εναντίον των Ουκρανών προσφύγων, που έχουν φτάσει στη Γερμανία και συνεπώς ορισμένοι από αυτούς και στην πόλη τους. Ηταν λίγοι και ανήκαν στην κατηγορία αυτών, που εδώ στην Ελλάδα καθιερώθηκε να αποκαλούμε «ψεκασμένους»: οπαδοί θεωριών συνωμοσίας, εθνικιστές παντός τύπου, νοσταλγοί του Ράιχ, υποστηρικτές του Πούτιν.
Περίπου ταυτόχρονα στην μικρή κωμόπολη Απόλντα της Θουριγγίας η πυροσβεστική εξουδετέρωνε έναν δολοφονικό μηχανισμό και απέτρεπε την τελευταία στιγμή έναν εμπρησμό, που όπως όλα δείχνουν είχε σαν στόχο ένα οίκημα, όπου φιλοξενούνται 147 πρόσφυγες.
Τα περιστατικά αυτά είναι φυσικά μεμονωμένα και δεν απηχούν τις απόψεις της πλειοψηφίας των Γερμανών πολιτών. Ωστόσο δε μπορεί να αγνοηθεί το γεγονός ότι η έλευση πάνω από ενός εκατομμυρίου προσφύγων στη χώρα και κυρίως η διαφαινόμενη προοπτική νέου κύματος, τώρα που οι πύραυλοι άρχισαν πάλι να πέφτουν σε ουκρανικές πόλεις, προκαλεί μια ανησυχία και σε μερικούς ακόμα και δυσφορία. Και η ακροδεξιά είναι έτοιμη να «θερίσει» καρπούς από αυτή τη δυσαρέσκεια, όπως έδειξε η μεγάλη διαδήλωση της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» το περασμένο Σάββατο στο Βερολίνο και ο διπλασιασμός σχεδόν των ποσοστών της, στις εκλογές στην Κάτω Σαξωνία την επόμενη μέρα.
Οι δήμοι ζητούν επιπλέον χρήματα
Την ώρα που οι Γερμανοί καλούνται να φορέσουν «διπλό πουλόβερ» και πολλοί δήμοι αδυνατούν να εγγυηθούν τη θέρμανση ακόμα και σχολείων, το ερώτημα είναι πώς θα καταφέρουν να ζουν σε αξιοπρεπείς συνθήκες αυτοί οι άνθρωποι, και κυρίως για πόσο ακόμα.
Την περασμένη Τρίτη πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση όλων των αρμόδιων φορέων από την Ομοσπονδιακή Υπουργό Εσωτερικών Νάνσυ Φέζερ και τους αρμόδιους υπουργούς των 16 κρατιδίων μέχρι τους εκπροσώπους της Ενωσης των Δήμων και Κοινοτήτων της χώρας. Το βασικό συμπέρασμα της συνάντησης ήταν ότι η κατάσταση θυμίζει κατά πολύ την περίοδο του 2015-2016, με το τεράστιο προσφυγικό κύμα και ότι ενώ λίγο έως πολύ υπάρχει τρόπος να λυθεί το πρόβλημα της στέγασης, το ζήτημα είναι πώς θα χρηματοδοτηθεί η παραμονή αυτών των ανθρώπων στη χώρα. Πώς θα σιτιστούν, θα ζεσταθούν και θα αντιμετωπίσουν τις βασικές τους ανάγκες. Εδώ οι περισσότεροι δήμοι δήλωσαν ότι σηκώνουν τα χέρια ψηλά και θα χρειαστούν βοήθεια από τον ομοσπονδιακό προϋπολογισμό.
Η Νάνσυ Φέζερ δεν έδωσε πάντως κάποια τέτοια υπόσχεση. Υποστήριξε ότι από την αρχή του πολέμου στην Ουκρανία η ομοσπονδιακή κυβέρνηση έχει διαθέσει περίπου 2 δισεκατομμύρια για τη στήριξη των εκτοπισμένων. Επίσης ανακοίνωσε ότι θα δοθούν άμεσα προς χρήση ακόμα 56 ακίνητα του Δημοσίου για τις ανάγκες στέγασης επιπλέον 4.000 ανθρώπων, ενώ από τα υπόλοιπα 300 οικήματα αυτή τη στιγμή χρησιμοποιείται το 68%, αν και όπως παραδέχτηκε πολλές κατοικίες χρήζουν σημαντικών επισκευών και βελτιώσεων.
Συνολικά μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου είχαν αφιχθεί στην χώρα 1,1 εκατομμύρια πρόσφυγες και μετανάστες, από τους οποίους 135.000 έχουν καταθέσει αίτηση ασύλου, ποσοστό κατά 35% υψηλότερο σε σχέση με πέρσι. Τα νούμερα είναι φυσικά πολύ χαμηλότερα σε σχέση με το 2015 (442.000 αιτήσεις ασύλου) και το 2016 (772.000) αφού οι Ουκρανοί/ες δεν προβαίνουν σε μια τέτοια κίνηση.
Πολλοί δήμαρχοι πάντως δήλωσαν ότι η κατάσταση γίνεται κρίσιμη ενόψει του χειμώνα. Στην Λειψία έχει δημιουργηθεί ένας οικισμός με σκηνές, κάτι το οποίο δε μπορεί να θεωρηθεί μόνιμη λύση, ενώ στη Δρέσδη Ουκρανοί φιλοξενούνται σε μια τεράστια «σάλα» για εκθεσιακούς χώρους. Σε αρκετές πόλεις υπάρχουν πρόσφυγες από την Ουκρανία που ακόμα φιλοξενούνται από ιδιώτες, αλλά αυτό είχε επίσης ξεκινήσει στις αρχές του πολέμου ως μια προσωρινή πρωτοβουλία αλληλεγγύης και όχι ως μόνιμη λύση και παρατηρούνται και σε αυτό το επίπεδο οι πρώτες γκρίνιες, τόσο από τους οικοδεσπότες όσο και από τους φιλοξενούμενους.
Οι ανεπιθύμητοι από τρίτες χώρες
Ακόμα πιο δύσκολα είναι τα πράγματα για τους πρόσφυγες από άλλες χώρες. Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης οι πολιτικοί από το χώρο της Χριστιανοδημοκρατίας επέμειναν για μείωση του αριθμού των αφίξεων από μη Ουκρανούς πολίτες και ζήτησαν να διατηρηθούν οι ισχύοντες σχετικά αυστηροί έλεγχοι στα σύνορα Βαυαρίας-Αυστρίας και μετά το τέλος Νοεμβρίου. Επίσης ο υπουργός Εσωτερικών της Βαυαρίας ζήτησε από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να καταστήσει σαφές προς αυτή της Ιταλίας, ότι δεν υπάρχει πρόθεση να γίνουν αποδεκτοί άλλοι αιτούντες άσυλο από εκεί.
Ανάλογη κριτική ασκήθηκε και για άλλες χώρες της ΕΕ όπως η Σλοβακία, που θα κληθούν να αυστηροποιήσουν τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορά τους. Θα ζητηθεί επίσης και από τη Σερβία να σταματήσει να επιτρέπει την ελεύθερη είσοδο (χωρίς βίζα) πολιτών από τρίτες χώρες, οι οποίοι στη συνέχεια επιχειρούν να μπουν στην ΕΕ, με δημοφιλέστερο προορισμό συνήθως τη Γερμανία.
Πάντως υπήρξαν και οι πιο ψύχραιμες φωνές, που επεσήμαναν ότι είναι υπερβολικό να προσπαθούν ορισμένοι πολιτικοί να τρομοκρατήσουν με την απειλή «ανοίγματος της βαλκανικής οδού», εξαιτίας της διέλευσης μερικών εκατοντάδων ανθρώπων. Τα νούμερα είναι ανάξια... φόβου σε σχέση με το 2015-16 και δεν υπάρχει λόγος να δημιουργείται μια τέτοια εντύπωση στην κοινή γνώμη, η οποία έτσι κι αλλιώς έχει πολλά στο μυαλό της εξαιτίας του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης, που βρίσκεται μάλλον μόνο στην απαρχή της.
