Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο
Φλογερές σχέσεις
Πέμπτη, 12/01/2023

Το 2024 όταν θα γίνει 70 ετών η Ανγκέλα Μέρκελ θα δημοσιεύσει την αυτοβιογραφία της. Μέχρι τότε θα πρέπει να περιμένουμε για να δούμε πώς βλέπει τον εαυτό της, η πολιτικός για την οποία έχουν ήδη γραφτεί δεκάδες βιβλία, χιλιάδες άρθρα, εκατομμύρια λέξεις. Το μόνο που μας μαρτύρησε αυτή την εβδομάδα ήταν ότι δεν της άρεσε καθόλου, όταν κάποιοι στην αρχή της καριέρας της την αποκαλούσαν «το κορίτσι του Κολ».

Η δυσφορία της για τον χαρακτηρισμό έχει βάση. Μπορεί κανείς να πιστεύει ότι θέλει για την πρώην καγκελάριο, να την συμπαθεί ή αντιπαθεί, να την εκτιμά ή να την μισεί. Δεν μπορεί όμως να της αμφισβητήσει τον τίτλο της αυτόφωτης. Μιας πολιτικού που προσπαθούσε να δει τα πράγματα συνολικά, τα γεγονότα στο γενικότερο πλαίσιο τους, τις εξελίξεις όχι με κριτήριο την επικοινωνιακή τους απήχηση.

H Μέρκελ επανέλαβε προς το δυτικό ακροατήριο ότι θα πρέπει να ακούει προσεκτικά όσα λέει ο Πούτιν. Τόνισε όμως κάτι πολύ σημαντικότερο. Μια ειρήνη, μια πραγματικά νέα επιθυμητή τάξη πραγμάτων στην Ευρώπη δε μπορεί να υπάρξει χωρίς τη συμμετοχή της Ρωσίας.

Το υπενθύμισε αυτό όχι σε μια τυχαία στιγμή, αλλά την ώρα που στην Πράγα οι ηγέτες 44 χωρών σε μια σύνθεση, που θύμιζε διοργανώσεις της UEFA, αφού συμμετείχαν χώρες όπως το Ισραήλ και το Αζερμπαϊτζάν εγκαινίαζαν την «Ευρωπαϊκή Πολιτική Κοινότητα».

Τη βάφτισαν έτσι με την ευχέρεια που δίνει στην διπλωματία η ασάφεια, όχι πάντα δημιουργική, που είχε την τιμητική της σε μια συνάντηση, που έμοιαζε με κάστινγκ για φωτογράφιση.

Το πρόβλημα ήταν ακριβώς αυτό που επεσήμανε η Μέρκελ και θα έπρεπε να είχε πει ο φλογερός εμπνευστής της συνάθροισης Εμανουέλ Μακρόν. Ολη η γκάμα των θεμάτων στο τραπέζι είχε να κάνει ακριβώς με τον μεγάλο απόντα. Τη Ρωσία. Ασφάλεια, ενέργεια, κλιματική πρόκληση, εξωτερική πολιτική. Τίποτα δε μπορεί να «σχεδιαστεί» ρεαλιστικά όσο το μέλλον της Ρωσίας παραμένει άγνωστος Χ.

Θα ήταν αδύνατο στην παρούσα φάση να καθίσει στο ίδιο τραπέζι ως 45ος ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Αλλά μια καρέκλα αδειανή για τον (όποιο) Ρώσο πρόεδρο μιας επόμενης μέρας, θα έπρεπε να έχει στηθεί στην Πράγα. Αντίθετα ο αόρατος 45ος παίκτης ήταν εκεί και το όνομά του είναι «θείος Σαμ». Μια μέρα μετά οι Νορβηγοί, συμπατριώτες του ΓΓ του ΝΑΤΟ βράβευαν με το Νόμπελ της ειρήνης τον αντι-πουτινισμό και δέχονταν τα συγχαρητήρια του δυτικού Τύπου ακόμα κι από ανθρώπους, που δεν είχαν ποτέ ακούσει το όνομα της βραβευμένης οργάνωσης από το Κίεβο. Η αυταρέσκεια της Δύσης ως αντίδοτο για την έλλειψη προτάσεων.

Το πρόβλημα της ΕΕ και της όποιας μελλοντικής «Κοινότητας», σφιχτής ή χαλαρής έχει να κάνει ακριβώς με την έλλειψη της ικανότητας να δει το πρόβλημα με ειλικρίνεια και στο σύνολό του. Η κρίση στην Ουκρανία δεν θα τελειώσει με την ανάκτηση εδαφών και την παγίωση στο Κίεβο ενός καθεστώτος που οι ίδιοι οι Ευρωπαίοι ένα χρόνο πριν αξιολογούσαν ως «ημι-ελεύθερο». Το ζήτημα δεν είναι να μπει πλαφόν στο αέριο για μερικούς μήνες, αλλά αν η Ευρώπη θα διορθώσει το λάθος να παραδώσει εδώ και δεκαετίες την ενέργεια στα χέρια κερδοσκόπων. Το κακό με τη Γερμανία δεν είναι ότι θα ξοδέψει 200 δισ. για τους «δικούς της», αλλά ότι εδώ και δεκαετίες λειτουργεί δίνοντας προτεραιότητα στα «δικά της». Η απειλή της «αντιευρωπαϊκής» ακροδεξιάς δεν προέκυψε τώρα λόγω της κρίσης, αλλά έχει τις ρίζες της στο πώς όλες οι χώρες της Ευρώπης χειρίστηκαν ή προσποιήθηκαν ότι χειρίζονται μεταπολεμικά το θέμα της αποναζιστικοποίησης. Οι διαφορές στον ορισμό του «κράτους δικαίου» δεν εξετάστηκαν ποτέ μέσα στην ευφορία βεβιασμένων διευρύνσεων. Ο κατάλογος θα μπορούσε να συμπληρωθεί με πολλά ακόμα. Και όλα δείχνουν ότι θα συνεχίζει να αποκτά νέες εγγραφές.