Η 25η Ιουνίου 2023 θα περάσει στην Ιστορία ως μια σημαντική στιγμή στην πολιτική ζωή της Γερμανίας. Για πρώτη φορά η ακροδεξιά «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) κατέκτησε την θέση του επικεφαλής μιας από τις 294 περιφέρειες της χώρας, το Ζόνεμπεργκ της Θουριγγίας. Ο υποψήφιός της Ρόμπερτ Ζέσελμαν συγκέντρωσε στο δεύτερο γύρο ποσοστό 52,8%, επικρατώντας του Χριστιανοδημοκράτη αντιπάλου του, παρά το γεγονός ότι αυτός είχε λάβει την υποστήριξη όλων των κομμάτων του «δημοκρατικού τόξου».
Για την ηγεσία του κόμματος αυτή η νίκη είναι απλώς η αρχή και ο προάγγελος αυτών που έπεται να ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια. Η αισιοδοξία τους κάθε άλλο παρά αστήρικτη είναι. Αν κοιτάξει κανείς τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων δύο μηνών βλέπει ότι σε όλα τα γερμανικά κρατίδια η AfD εμφανίζεται σταθερά με δυναμική ανόδου. Στη Θουριγγία για παράδειγμα φτάνει το 30%, που είναι και το δεύτερο καλύτερο ποσοστό της πίσω από τη Σαξωνία με 32,5%. Σε όλη τη χώρα τα ποσοστά της είναι διψήφια με εξαίρεση το Αμβούργο, το Βερολίνο και το Σλέσβιγκ-Χόλσταϊν. Η μεγαλύτερη της δύναμη είναι σταθερά στα πρώην ανατολικογερμανικά κρατίδια, όπου παντού βρίσκεται πάνω από το 24% και σε τρία από αυτά είναι μάλιστα πρώτη δύναμη.
Στόχος η «ομαλοποίηση»
Υπό αυτή την έννοια δεν δικαιολογείται κανείς να πέφτει από τα σύννεφα για το αποτέλεσμα στο Ζόνεμπεργκ, των 56.000 κατοίκων. Μπορεί να μιλάμε για την μικρότερη πληθυσμιακά περιφέρεια της χώρας, ωστόσο η ηγεσία του κόμματος την έθεσε ως σημαία στο επίκεντρο της εκστρατείας της, που έχει στόχο να κερδηθούν συνολικά οι εκλογές στη Θουριγγία τον ερχόμενο χρόνο. Το επόμενο βήμα θα είναι να κατακτήσουν την πρώτη θέση και σε άλλες περιφέρειες, που για διάφορους λόγους θα χρειαστεί να γίνουν «συμπληρωματικές» εκλογές το επόμενο διάστημα.
Ο μεγάλος στόχος της ακροδεξιάς AfD είναι βεβαίως η «ομαλοποίηση», η αποδοχή δηλαδή του κόμματος ως ένα κομμάτι του πολιτικού συστήματος, που δεν θα αντιμετωπίζεται ως περιθωριακό και θα μπορέσει ενδεχομένως να προτείνει τις υπηρεσίες του στη Χριστιανοδημοκρατία ως πιθανός εταίρος μετά τις επόμενες εκλογές για την Ομοσπονδιακή Βουλή το 2025.
Στην περίπτωση του Ζόνεμπεργκ πάντως δε μπορεί να περάσει απαρατήρητο το γεγονός ότι ο αντίπαλος του ακροδεξιού Ζέσελμαν ήταν ο Χριστιανοδημοκράτης Γιούργκεν Κέππερ, ο οποίος επένδυσε επίσης σε ένα σκληρά λαϊκιστικό νεοσυντηρητικό λόγο, με πολύ σκληρές εκφράσεις εναντίον της κεντρικής κυβέρνησης στο Βερολίνο. Αξιοσημείωτο είναι ακόμα όπως σημειώνει μερίδα του Τύπου ότι σε επίπεδο δήμων και κοινοτήτων, κυρίως στις πρώην ανατολικογερμανικές περιφέρειες υπάρχει συχνά μια ταύτιση απόψεων ή ακόμα και άτυπη συνεργασία για διάφορα θέματα μεταξύ Χριστιανοδημοκρατών και «Εναλλακτικών». Η τάση αυτή έχει ενισχυθεί από το 2021 και μετά, καθώς στο παρελθόν το γεγονός ότι στην καγκελαρία βρισκόταν η Χριστιανοδημοκράτης Μέρκελ δεν επέτρεπε στα τοπικά στελέχη του κόμματος να καταφέρονται με τόση οξύτητα εναντίον της κεντρικής εξουσίας στο Βερολίνο.
Οι δημοσκοπήσεις πάντως τόσο σε τοπικό όσο και σε γενικό επίπεδο δείχνουν ότι παρά τα προβλήματα, που αντιμετωπίζει σήμερα η κυβέρνηση Σολτς των Σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και Φιλελευθέρων τα κέρδη της Χριστιανοδημοκρατίας από τη δεξιά στροφή είναι μάλλον μικρά. Αντίθετα η AfD παραμένει σταθερά σε υψηλή πορεία, κοντά στο 20% σε ομοσπονδιακό επίπεδο και σε μερικές μετρήσεις περνά ακόμα και στη δεύτερη θέση.
Η Γερμανία μελανιάζει
Η εκφορά ακραίου ξενοφοβικού λόγου τελικά ευνοεί τους «γνήσιους εκφραστές» του και όχι τους μιμητές τους. Η Γερμανία «μελανιάζει» σε επικίνδυνο βαθμό, ο δημόσιος διάλογος γέρνει όλο και δεξιότερα, οι υπόλοιπες δυνάμεις υποχρεώνονται να αμυνθούν απέναντι σε ακραία επιχειρήματα και όχι να θέσουν αυτές την ατζέντα. Όλα αυτά δεν είναι απλώς θεωρητικά, αλλά έχουν και πολύ πρακτικό αντίκρυσμα.
«Φυσικά, το εκλογικό αποτέλεσμα είναι ιδιαίτερα πικρό για τους πρόσφυγες και τις τοπικές μειονότητες – γιατί εδώ το αποτέλεσμα των εκλογών κάθε άλλο παρά συμβολικό είναι: ο ανώτατος δημόσιος υπάλληλος της περιφέρειας δεσμεύεται από την ομοσπονδιακή νομοθεσία, αλλά μπορεί ακόμα να προκαλέσει μεγάλη ζημιά σε έξι χρόνια θητείας» παρατηρεί η taz για την «τεχνική» πτυχή της υπόθεσης. Το AfD θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί αυτό το δημόσιο αξίωμα για να υπονομεύσει περαιτέρω τη δημοκρατία εκτιμά ο αρθρογράφος: «θα εξαντλήσει τα περιθώρια για να παρουσιάσει τους πρόσφυγες ως εχθρούς εκείνων των ασθενέστερων κοινωνικών στρωμάτων που αντιμετωπίζουν για παράδειγμα πρόβλημα στέγασης, θα επενδύσει στην πολιτική ανυπακοή προς την κεντρική αλλά και προς την τοπική κυβέρνηση». Η AfD θα παρουσιάσει επίσης την ακροδεξιά ατζέντα της από μια τόσο προνομιακή θέση και εάν υπάρξουν περαιτέρω επιτυχίες - ο επόμενος δεύτερος γύρος εκλογών στο Ράγκουν Γιέσνιτς στη Σαξονία-Άνχαλτ αναμένεται την ερχόμενη Κυριακή - υπάρχει άμεσος κίνδυνος περαιτέρω «ομαλοποίησης». «Το μίσος και η ρητορική μίσους γίνονται πλέον mainstream λόγω της κατάκτησης τοπικών, διοικητικών αξιωμάτων, ο καθημερινός ρατσισμός και οι κλιμακώσεις της δεξιάς βίας είναι πιθανό να αυξηθούν, οι δεξιοί δράστες αισθάνονται επιπλέον νομιμοποιημένοι» καταλήγει η εφημερίδα.
