Ο ΑΔΜΗΕ μπορεί να προωθεί διάφορα πρότζεκτ για τις διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις, αλλά στο εσωτερικό της χώρας η έλλειψη ηλεκτρικού χώρου αναδεικνύεται σε μείζον εμπόδιο για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ. Μεγάλα έργα αναγκαστικά μένουν στην αναμονή επειδή δεν μπορούν να λάβουν όρους σύνδεσης με το σύστημα, πράγμα που αν συνεχιστεί μπορεί να λειτουργήσει σαν μπούμερανγκ, υπονομεύοντας τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), όσον αφορά την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας σχεδιάζει ένα πακέτο μέτρων για να μετριαστεί το πρόβλημα, όμως η αγορά παραμένει επιφυλακτική. Ενδεικτική είναι η περίπτωση του νέου φωτοβολταϊκού σταθμού, ισχύος 250 MW, που σχεδιάζει η HelleniQ Energy στην Αλεξανδρούπολη. Πρόκειται για έργο αδειοδοτικά ώριμο, που περιμένει εδώ και μήνες το πράσινο φως από τον ΑΔΜΗΕ, με το χρονοδιάγραμμα συνεχώς να αναβάλλεται, λόγω της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου. Παρόμοιο πρόβλημα αντιμετωπίζουν και άλλες μεγάλες επενδύσεις σε φωτοβολταϊκούς σταθμούς, που δεν μπορούν να προχωρήσουν για τους ίδιους λόγους. Εάν η κατάσταση αυτή συνεχιστεί, τότε δεν θα πρέπει να αποτελέσει έκπληξη αν οι επενδυτές αρχίσουν σταδιακά να αποσύρονται από τον τομέα.

Πολύπλοκο θέμα

Πρόκειται για ένα πολύπλοκο θέμα που χρειάζεται τεχνικές αλλά και διοικητικές παρεμβάσεις για να αντιμετωπιστεί. Τα προβλήματα συνωστισμού στο δίκτυο δεν είναι μόνο ελληνικό ζήτημα. Ανάλογες καταστάσεις αντιμετωπίζουν πολλές χώρες της Ε.Ε., με τους διεθνείς ευρωπαϊκούς οργανισμούς να κτυπούν καμπανάκι για την αναβάθμιση των υποδομών στα δίκτυα και τη βελτιστοποίηση της χρήσης τους, με την ενσωμάτωση ψηφιακής τεχνολογίας, την ενδυνάμωση της απόκρισης ζήτησης κ.λπ. Ακόμα και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα, εκτιμάται πάντως ότι η ανάπτυξή τους θα δώσει μία διέξοδο.

Ας σημειωθεί ότι ο ΑΔΜΗΕ, ο οποίος «τρέχει» την περίοδο αυτή το πρότζεκτ για το υποβρύχιο καλώδιο που θα συνδέει την Κρήτη με την Κύπρο - και προοπτικά με το Ισραήλ-, προωθεί, συμμετέχει ή στηρίζει μία σειρά ανάλογων σχεδίων, όπως τη διασύνδεση με την Αίγυπτο και το σχέδιο για τη μεταφορά πράσινου ρεύματος ως τη Γερμανία.

Από την πλευρά του, το υπουργείο Περιβάλλοντος - Ενέργειας έχει συγκροτήσει ειδική Ομάδα Διοίκησης Έργου για τις προκλήσεις που συνδέονται με την αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ σε σχέση με τον περιορισμένο διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο.

Στόχος είναι η βέλτιστη χρήση των πόρων του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη δυνατή διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής σε όρους παραγόμενης ενέργειας και κατανομής αυτής στη διάρκεια του 24ώρου.

Η Ομάδα Διοίκησης Έργου, με πρόεδρο τον κ. Δημήτριο Τσαλέμη, που είναι ο προϊστάμενος της Γενικής Διεύθυνσης Ενέργειας, προχωρά στη σύνταξη και την εισήγηση στην υφυπουργό Περιβάλλοντος - Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου μελέτης για την ανάπτυξη και προσαρμογή του νομοθετικού, ρυθμιστικού και κανονιστικού πλαισίου αντιμετώπισης της έλλειψης ηλεκτρικού χώρου, σε σχέση με την ανάπτυξη των ΑΠΕ, λαμβανομένων υπόψη τόσο της αποθήκευσης ηλεκτρισμού όσο και του διακοπτόμενου χαρακτήρα της παραγωγής των ΑΠΕ.

Σε ό,τι αφορά το δίκτυο, η Ομάδα διερευνά ζητήματα χωρητικότητας των δικτύων και αρχών διάθεσης του ηλεκτρικού χώρου, και κυρίως:

1) Τις αρχές, τις μεθόδους και τα εργαλεία υπολογισμού της χωρητικότητας των δικτύων (διαθέσιμος ηλεκτρικός χώρος), για εφαρμογή σε επίπεδο συστήματος μεταφοράς και δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.

2) Τις αρχές κατανομής του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου σε χρήστες (σταθμοί παραγωγής όλων των τεχνολογιών, συμβατικοί και ΑΠΕ, σταθμοί αποθήκευσης).

3) Λύσεις για τη βέλτιστη αξιοποίηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου (συνεγκατάσταση & υβριδοποίηση έργων ΑΠΕ και αποθήκευσης, αξιοποίηση ετεροχρονισμού παραγωγής).

4) Αξιοποίηση δυνατοτήτων που παρέχουν οι λειτουργικοί περιορισμοί του θεσμικού πλαισίου (άρ. 10 του ν.4951/2022). Ανάπτυξη βέλτιστων λύσεων δυναμικών περιορισμών και πλαισίου εφαρμογής τους.

5) Λύσεις για αναβάθμιση της χωρητικότητας των δικτύων προκειμένου να υποδεχθούν έργα ηλεκτροπαραγωγής ΑΠΕ (αύξηση του διαθέσιμου ηλεκτρικού χώρου), μέσω αναβάθμισης των δικτυακών υποδομών και των πρακτικών διαχείρισής τους.

Το έργο της Ομάδας, του οποίου η χρονική διάρκεια υλοποίησης είναι δύο έτη, δεν τελειώνει εδώ, καθώς καλύπτει και άλλα σημαντικά ζητήματα όπως οι περιορισμοί και οι περικοπές παραγωγής σε ΑΠΕ και αποθήκευση, αλλά και οι δυνατότητες μείωσης των περικοπών μέσω της αποθήκευσης.

Ειδικότερα, για τους περιορισμούς και τις περικοπές παραγωγής από έργα ΑΠΕ, εξετάζονται:

i. Διάκριση κατηγοριών περικοπών/περιορισμών παραγωγής σε έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης, σε επίπεδο αγορών και τοπικού κορεσμού των δικτύων, σε συσχέτιση και με τους λειτουργικούς περιορισμούς του θεσμικού πλαισίου (άρ. 10 του ν. 4951/2022).

ii. Αρχές επιμερισμού των περιορισμών έγχυσης σε σταθμούς παραγωγής και αποθήκευσης. Προτεραιοποίηση ανά τεχνολογία και κατηγορία έργων.

iii. Ανάγκη και σκοπιμότητα αποζημίωσης επιμέρους κατηγοριών έργων για απώλεια εσόδων που προκύπτει από την εφαρμογή περιορισμών/περικοπών παραγωγής.

iv. Ανάπτυξη πλαισίου επιβολής περικοπών/περιορισμών παραγωγής σε έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης, ένταξή του στο ευρύτερο πλαίσιο λειτουργίας των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας, εντοπισμός διαδικασιών που ενδείκνυται να υλοποιούνται εκτός αγορών.

v. Προσδιορισμός ρόλου των Διαχειριστών Συστήματος και Δικτύου, του ΕΧΕ, του ΔΑΠΕΕΠ και των ΦοΣΕ στην όλη διαχείριση των περιορισμών που επιβάλλονται σε έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης.

Όσον αφορά τις δυνατότητες μείωσης των περικοπών/απορρίψεων μέσω λύσεων αποθήκευσης, εξετάζονται:

i. Εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης πίσω από τον μετρητή σε σταθμούς παραγωγής ΑΠΕ, οι δυνατότητες που παρέχει το θεσμικό πλαίσιο σε νέα και υφιστάμενα έργα, εντοπισμός αναγκαίων προσαρμογών και προτεινόμενα σχήματα στήριξης των επενδύσεων.

ii. Αναγκαία χαρακτηριστικά σταθμών κεντρικής αποθήκευσης (ισχύς, χωρητικότητα/διάρκεια, γεωγραφική κατανομή) ώστε να εξυπηρετηθεί βέλτιστα η μείωση των απορρίψεων, παράλληλα με τους λοιπούς στόχους μετασχηματισμού του ενεργειακού συστήματος.

iii. Συνεργασία σταθμών ΑΠΕ με σταθμούς αποθήκευσης για διαχείριση των περικοπών: εντοπισμός δυνατοτήτων που παρέχει το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και πρόταση νέων προς θεσμοθέτηση και ρύθμιση.

iv. Πλαίσιο παροχής υπηρεσιών αποσυμφόρησης από έργα αποθήκευσης ή και άλλους συμμετέχοντες στις αγορές, με στόχο την αύξηση της ικανότητας υποδοχής ΑΠΕ των δικτύων και τη μείωση των περικοπών.