Αποχωρώντας το 2015 θα πάρει μαζί του και αρκετές από τις ψευδαισθήσεις, που είχαν συνδεθεί με την «ευρωπαϊκή ιδέα» τις τελευταίες δεκαετίες. Και ίσως αυτοί που θα νοιώσουν το μεγαλύτερο κενό θα είναι όσοι αυτοκατατάσσονται στο χώρο της Αριστεράς και πίστευαν ότι στο τέλος οι «αξίες» είναι αυτές που πάντα επικρατούν σε βάρος των ψυχρών οικονομίστικων υπολογισμών. Το ραντεβού με την πραγματικότητα ήταν όμως σοκαριστικά οδυνηρό και η ιδεολογική φαρέτρα έχει αδειάσει από αρκετά επιχειρήματα, που συντηρούσαν και φαντασιώσεις.
Δεν χρειάζεται να μιλήσουμε πάλι για τη «γερμανική Ευρώπη» και το πώς λειτουργεί. Αυτό που μας αποκάλυψε το 2015 ήταν ότι στη δύσκολη στιγμή ο καθένας κοιτάει να σώσει τον εαυτό του. Το ένστικτο της επιβίωσης είναι το κυρίαρχο σε μια ομάδα, που κάθε άλλο παρά ομαδικό πνεύμα επέδειξε. Θυμηθείτε τις αποστάσεις που κράτησαν οι Podemos σε κάποιες στιγμές που οι ακροβασίες της κυβέρνησης Τσίπρα έμοιαζαν να την οδηγούν κατευθείαν στο κενό. Θυμηθείτε πόσο γρήγορα εξανεμίστηκε η «συμπάθεια» για το «ελληνικό αριστερό πείραμα» που αρχικά φάνηκε να γοητεύει και ένα κομμάτι της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, όταν η γερμανική οργή ξεδιπλώθηκε ανοικτά και με όλη της τη δύναμη κρούσης. Θυμηθείτε τη σιωπή των πολλών μέσα στα Eurogroup περιμένοντας να ακούσουν τι θα πει ο θείος Βόλφγκανγκ για να ...επικροτήσουν τις απόψεις του και να μην βάλουν πρόσθετους μπελαδες στο κεφάλι τους.
Η εσωστρέφεια και οι εθνικοί υπολογισμοί θα έχουν λοιπόν και πάλι την τιμητική τους τη χρονιά που έρχεται. Δεν χρειάζεται να είσαι μάντης για να το πεις. Ολες οι μέχρι τώρα ενδείξεις σε αυτό συνηγορούν και δεν υπάρχει κανένας λόγος να ελπίζει κανείς σε κάτι διαφορετικό.
Θα αντιτείνει κανείς, ότι για πρώτη φορά η γερμανική παντοδυναμία αμφισβητήθηκε τόσο έντονα. Οι αλλαγές κυβερνήσεων σε κάποιες χώρες, οι ανοικτές επικρίσεις του Ρέντσι προς τη Μέρκελ, η δειλή προσπάθεια αποστασιοποίησης του Ολάντ από το σύμφωνο σταθερότητας, η προσπάθεια των Ανατολικοευρωπαίων να χαράξουν δική τους γραμμή σε κάποια θέματα, ακόμα και οι μόνιμες γκρίνιες του Βερολίνου για την πολιτική του Μάριο Ντράγκι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δείχνουν ότι κάποια από τα νήματα που κινούσε μαεστρικά μέχρι πρότινος η Γερμανία έχουν ίσως κοπεί.
Το πρόβλημα είναι όμως ότι όλες αυτές οι «αμφισβητήσεις» είναι τόσο ετερόκλητες, τόσο «υποκινούμενες» από προσωρινά κίνητρα, που δεν μπορούν να αποτελέσουν μια συνεκτική πρόταση για μια «άλλη Ευρώπη».Αντίθετα συχνά δίνουν στη γερμανική πολιτική ελίτ το πλεονέκτημα να εμφανίζει τη δική της «πεπατημένη», ως το μοναδικό δρόμο που θα διασφαλίσει τη συνοχή της Ευρώπης και να πνίγει εν τη γενέσει της οποιαδήποτε άλλη ιδέα. Και ας μην ξεχνάμε ότι σε όλα τα επίπεδα η Γερμανία ήταν αυτή, που κατάφερε να μπλοκάρει οποιαδήποτε κοινή απόφαση θα μπορούσε να πληγώσει τα συμφέροντα της. Είτε μιλάμε για τραπεζική, είτε για ενεργειακή ένωση, είτε για οποιαδήποτε άλλη κοινή πολιτική.
Στους διαδρόμους των Βρυξελλών λοιπόν και του χρόνου οι τεχνοκράτες κάθε φορά που θα ακούν μια καινούρια ιδέα, θα ρωτούν, για να ξέρουν αν αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν μαζί της: «Το Βερολίνο τι λέει για αυτό;» Μόνο που το Βερολίνο θα συνεχίζει να λειτουργεί με την βεβαιότητα του δασκάλου που έχει πάντα δίκιο, που είναι εδώ για να μας δείχνει το σωστό, για να μας μιλήσει και όχι να μας ακούσει.
Ισως η καλύτερη προσωποποίηση της γερμανικής πολιτικής να είναι τελικά ο Χανς Βέρνερ Ζιν. Ο καθηγητής στο Μόναχο που από την πρώτη μέρα εισαγωγής του ευρώ ήταν εναντίον του. Αυτός που πεισματικά επιμένει ότι η Ελλάδα δεν έχει θέση στην Ευρωζώνη. Οχι τόσο για τις θέσεις του, όσο για τον τρόπο του ανθρώπου, που έχει καταπιεί τη σοφία με το κουτάλι. Ο Ζιν μιλάει ακόμα με την βεβαιότητα του οδηγού, που όταν πέσει πάνω σε τοίχο εξηγεί γρήγορα, γιατί δεν θα έπρεπε να είναι εκεί ο τοίχος. Με την οργή του περιπατητή που τον έπιασε μπόρα στο δρόμο χωρίς να έχει μαζί του ομπρέλα και αυτός κατακεραυνώνει τους ουρανούς, που δεν είχαν κανένα λόγο να ανοίξουν. Αυτή η νοοτροπία δεν είναι μακριά από εκείνη του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Και όπως λέει και η γερμανική παροιμία είναι δύσκολο για γέρικους σκύλους να μάθουν καινούρια κόλπα. Ετσι λειτουργεί η Ευρώπη, έτσι έχουν μάθει να κινούνται όλοι σε αυτή. Σε εκείνους που περιμένουν από τον Αη Βασίλη να τους αφήσει δίπλα στο τζάκι το κουτάκι με τα θαύματα, ήρθε μάλλον η ώρα να τους πούμε (με τρόπο) ότι δεν υπάρχει Αη Βασίλης.
Ευχαριστούμε το 28europe.blogspot.com
