Μεγαλύτερη σαφήνεια, περισσότερα στοιχεία για τους επιμέρους στόχους και πληρέστερη τεκμηρίωση του τρόπου κάλυψης των χρηματοοικονομικών αναγκών για το κύμα επενδύσεων των 43,8 δισ. ευρώ που προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλιμα ως το 2030 “ζητά” η Κομισιόν, σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης του ελληνικού ΕΣΕΚ, που ανακοίνωσε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η έκθεση αξιολόγησης αναγνωρίζει μεν το φιλόδοξο σχέδιο που παρουσίασε η Ελλάδα για το 2030, το οποίο αν εφαρμοστεί στο σύνολό του ξεπερνά κατά πολύ- περίπου κατά 17%- τους στόχους που θέτει, επισημαίνει όμως μία μερική αδυναμία στην τεκμηρίωση τόσο του τρόπου μέσω το οποίου θα υλοποιηθούν όλες αυτές οι πολιτικές όσο και της χρηματοοικονομικής τους κάλυψης. Προτείνει δε, σε περίπτωση, που επιτευχθούν όλοι οι στόχοι, η χώρα να διαθέσει το πλεονάζον 17% ή μέρος αυτού για επενδύσεις τρίτων σε ΑΠΕ κλπ, βάσει του σχετικού μηχανισμού που ανακοίνωσε πρόσφατα η ΕΕ.
Ειδκά για τον τομέα του φυσικού αερίου, η έκθεση αναφέρει πως η Ελλάδα σχεδιάζει να επενδύσει σημαντικά ποσά σε νέα δίκτυα, χωρίς όμως το ελληνικό σχέδιο να δείχνει ότι λαμβάνει υπόψη πώς τα νέα δίκτυα θα ενταχθούν στον μακροπρόθεσμο στόχο των μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα το 2050 ή αν θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε άλλες πολιτικές όπως πχ το υψηλό κόστος που θα πρέπει να πληρώσουν οι πελάτες των δικτύων αυτών ή τη γρήγορη απαξίωση των περιουσιακών στοιχείων.
Σχετικά με τις επενδυτικές ανάγκες για της περιόδου 2020- 2030, το ΕΣΕΚ, όπως αναφέρει η έκθεση, παρέχει πληροφορίες για την κατανομή των 43,8 δισ. ευρώ των επενδύσεων σε διάφορους τομείς, καθώς και την πρόθεση της χώρας να χρησιμοποιήσει κοινοτικούς πόρους, μαζί με εθνικούς πόρους και ιδιωτικά κεφάλαια. Το ελληνικό πρόγραμμα υπολογίζει τους διαθέσιμους δημόσιους πόρους (εθνικούς και ευρωπαϊκούς) σε 7,2 δισ. ευρώ ( σε σταθερές τιμές 2018) με το υπόλοιπο ποσό να εκτιμάται ότι θα μοχλευθεί από ιδιωτικά κεφάλαια. Δεν εξηγεί όμως κατά τομέα πολιτικής σε ποιούς κλάδους/τομείς θα χρειαστεί τις ιδιωτικές επενδύσεις.
Σε σχέση με την μακρο-οικονομική αξιολόγηση των προτεινόμενων πολιτικών και μέτρων, η Ελλάδα επικαλείται περαιτέρω μελέτες, κυρίως όσον αφορά στα οφέλη στη δημόσια υγεία από το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων και των ορυχείων.
Η περιγραφή όλων των υφιστάμενων επιδοτήσεων στην ενέργεια και το χρονοδιάγραμμα απόσυρσής του δεν αναπτύσσεται πλήρως στο ΕΣΕΚ, το οποίο δεν φαίνεται να αντανακλά τους διεθνώς χρησιμοποιούμενους ορισμούς για τον σκοπό αυτό. Ωστόσο, παρά τις προκλήσεις που σχετίζονται με την ενεργειακή μετάβαση, η Ελλάδα παρουσιάζει πρόοδο όσον αφορά στη μεταρρύθμιση των επιδοτήσεων που σχετίζονται με τα ορυκτά καύσιμα σε διάφορους τομείς, ενώ διαφαίνεται ο στόχος της αναθεώρησης των υφιστάμενων κοινωνικών πολιτικών, περιλαμβανομένης και της ενεργειακής φτώχειας.
Η έκθεση της Κομισιόν περιγράφει τις βασικές παραμέτρους του Μaster Plan για τη μετάβαση στη μεταλιγνιτική εποχή στη Δ. Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη, αναφέροντας ότι έχουν συνεκτιμηθεί ως ένα βαθμό οι επιδράσεις στην απασχόληση και η απορρόφηση εργατικού δυναμικού στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση.
Η ενεργειακή φτώχεια παραμένει σημαντικό πρόβλημα, το οποίο η χώρα σχεδιάζει να το αντιμετωπίσει κατά τα επόμενα δέκα χρόνια. Στο πλαίσιο αυτό σκοπεύει να οριστικοποιήσει την Πράξη κατά της Ενεργειακής Φτώχειας. Μέτρα για το ζήτημα αυτό λαμβάνονται στο πλαίσιο των μειούμενων αλλά ακόμα υψηλών οφειλών στην αγορά ηλεκτρισμού, όπου η ικανότητά της να εισπράξει τις οφειλές αποτελεί σημαντικό στοιχείο.
Σχετικά με τις ποσοτικές δεσμεύσεις μείωσης της ατμοσφαιρικής μόλυνσης με βάση την Οδηγία 13 για τη Μείωση των Ρύπων, το ΕΣΕΚ μπορεί να έχει αναφορές, παρέχει όμως περιορισμένη πληροφόρηση και ανάλυση για την ποιότητα του αέρα και τις πολιτικές για τις εκπομπές στην ατμόσφαιρα. Αναφέρει το αναμενόμενο θετικό αντίκτυπο από τις σχεδιαζόμενες πολιτικές για τις ΑΠΕ και την ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού δυναμικού αλλά δεν εξηγεί πώς επιτυγχάνονται αυτά τα αποτελέσματα, το αντίκτυπο για κάθε ρυπογόνο στοιχείο κλπ. Η σχέση μεταξύ του ΕΣΕΚ και του Εθνικού Προγράμματος Ελέγχου της Μόλυνσης του Αέρα δεν μπορεί να αξιολογηθεί επειδή η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει ακόμα το Πρόγραμμα Ελέγχου Μόλυνσης του Αέρα στην Επιτροπή.
Σύμφωνα με την έκθεση αξιολόγησης οι στόχοι του ΕΣΕΚ για την ενεργειακή ανακαίνιση του κτιριακού δυναμικού της χώρας θα μπορούσαν να είναι πιο φιλόδοξοι, ενώ σε γενικές γραμμές η τελική εκδοχή του ΕΣΕΚ, όπως παρουσιάστηκε στις αρχές του 2020, θεωρείται ότι μόνον μερικώς συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις για τη διαφάνεια των στοιχείων και τη χρήση των ευρωπαϊκών στατιστικών.
