Γιατί καθυστερεί ο ελληνοβουλγαρικός αγωγός αερίου;  Η βουλγαρική κυβέρνηση  μπορεί εδώ και χρόνια να έχει δηλώσει ότι ο ελληνο-βουλγαρικός αγωγός IGB  αποτελεί προτεραιότητά, ωστόσο  το έργο εξακολουθεί να καθυστερεί, όπως επισημαίνει το Euractiv σε σχετικό ρεπορτάζ

Πριν από σχεδόν δύο χρόνια, ο Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ ανακοίνωσε ότι η έναρξη λειτουργίας του αγωγού TAP θα πρέπει να πραγματοποιηθεί «σε συνέργεια» με την έναρξη του IGB, ο οποίος θα μπορεί να μεταφέρει  1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αερίου ετησίως στη γειτονική χώρα.

Ο αγωγός ΤΑΡ μεταφέρει αζέρικο αέριο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα ως την Ιταλία μέσω Αλβανίας.

Ωστόσο, στο τέλος του 2020, αποδεικνύεται ότι η κατασκευή του ευρωπαϊκού σκέλους του αγωγού  «Turkish Stream » που προωθεί η Gazprom μέσω της Βουλγαρίας προχωρά πολύ πιο γρήγορα από τη διασύνδεση Βουλγαρίας- Ελλάδας, παρά το γεγονός ότι ο Turkish Stream  είναι ρωσικό έργο, ενώ  o IGB θα έφερνε στη  Βουλγαρία  τη πραγματική διαφοροποίηση των προμηθειών και την ασφάλεια εφοδιασμού, στο πλαίσιο της σχετικής πολιτικής της ΕΕ. 

Στα μέσα Νοεμβρίου, ο αγωγός  TAP τέθηκε σε εμπορική λειτουργία. Η σύνδεση της Βουλγαρίας με τον αγωγό είναι υπό κατασκευή, αλλά δεν υπάρχει επίσημη πρόβλεψη για το πότε θα ξεκινήσει να λειτουργεί.

Η καθυστέρηση αυτή έχει προκαλέσει  δυσαρέσκεια στη  Ρουμανία, αλλά και στην Ουκρανία, η οποία ελπίζει επίσης να αποκτήσει φυσικό αέριο από άλλες πηγές,  εκτός από τη Ρωσία.

Η Ουκρανία έχει χάσει δισεκατομμύρια ευρώ από  τέλη διαμετακόμισης, επειδή η Βουλγαρία, η  Τουρκία, η Ελλάδα λαμβάνουν πλέον το  ρωσικό φυσικό αέριο αποκλειστικά από τη γραμμή του Turkish Stream, η οποία συνδέει απ’ευθείας τη Ρωσία με την ευρωπαϊκή πλευρά της Τουρκίας στη Μαύρη Θάλασσα. Στο παρελθόν το ρωσικό αέριο που προοριζόταν για τις  χώρες της ΝΑ Ευρώπης περνούσε από την Ουκρανία.

Η διασύνδεση φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας , θα επέτρεπε  τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τις  ΗΠΑ και άλλες χώρες από τερματικούς σταθμούς Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG)  στην Ελλάδα. Ωστόσο, το μέλλον του αγωγού μήκους 182 χιλιομέτρων, το οποίο κηρύχθηκε προτεραιότητα από τη Βουλγαρία και την Ελλάδα το 2009, είναι ακόμη ασαφές.

«Η σημασία του TAP είναι μεγάλη διότι σχετίζεται άμεσα με τη δυνατότητα εναλλακτικού εφοδιασμού φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Βουλγαρία μέσω του αγωγού Ελλάδας- Βουλγαρίας»,  δήλωσε ο Ivan Hinovski, αναλυτής ενέργειας στη γειτονική χώρα.

Το 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως που η Βουλγαρία αναμένει από το TAP αντιπροσωπεύει περίπου το 33% της κατανάλωσης της. Ξεχωριστά, μέσω της διασύνδεσης, η Βουλγαρία θα μπορούσε να λαμβάνει έως και μισό δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα φυσικού αερίου από το πλωτό τερματικό σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη, όταν κατασκευαστεί.  Έτσι, η χώρα μπορεί να μειώσει την εξάρτησή της από τη Ρωσία για το φυσικό αέριο έως και 50%.

Ωστόσο, δεν φαίνεται να βιάζεται να το κάνει, λέει ο Χινόφσκι.

«Δυστυχώς, η διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας, η οποία είναι το κλειδί για την παράδοση αερίου από τρίτες πηγές , έχει γίνει πεδίο θερμών γεωπολιτικών παιχνιδιών και  έχει καθυστερήσει πάρα πολύ, πράγμα για το οποίο η Βουλγαρία έχει επικριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη Ρουμανία ειδικότερα» ανέφερε.

"Προς το παρόν, οι προσδοκίες είναι ότι ο IGB θα είναι έτοιμoς το δεύτερο εξάμηνο του 2021, απότε αναμένεται να ξεκινήσει η προμήθεια φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν", σχολίασε ο Χινόφσκι.

Η τιμή του φυσικού αερίου από την TAP θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε επίπεδο αγοράς, αλλά η σύμβαση με το Αζερμπαϊτζάν θα αντικατοπτρίζει τον τύπο για την αναπροσαρμογή τιμών σύμφωνα με γενικά αποδεκτά κριτήρια.

«Δυστυχώς, οι τιμές και η μεθοδολογία  αναπροσαρμογή τους σε αυτήν τη σύμβαση παραμένουν μυστικές. Ωστόσο, γενικά, σήμερα οι τιμές όλων των συμβάσεων προμήθειας φυσικού αερίου στην Ευρώπη και στον κόσμο ακολουθούν την αρχή της παρακολούθησης των τιμών των διεθνών ανταλλαγών φυσικού αερίου », εξηγεί ο Hinovski.«Επομένως προσωπικά, δεν περιμένω« εκπληκτικά μεγάλες αποκλίσεις από τις τιμές προηγούμενων συμβάσεων με την Gazpromexport. Αλλά το πιο σημαντικό, σε αυτήν την περίπτωση, είναι η  ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας της χώρας. "

Πάντως ο  ρυθμός υλοποίησης των  δύο αγωγών φυσικού αερίου που κατασκευάζονται σήμερα στη Βουλγαρία απέχει πολύ μεταξύ τους.  Από τη μία πλευρά, ο Turkish Stream σπάει όλα τα ρεκόρ ταχύτητας, ενώ από την άλλη, ο IGB προχωρά με ρυθμούς χελώνας..

"Το σκέλος του Turkish Stream στη Βουλγαρία χτίζεται με τέτοια ταχύτητα  που δημιουργεί δεύτερες σκέψεις για τη Ρωσία και τη προστασία ορισμένων εταιρικών συμφερόντων στη Βουλγαρία και τη Ρωσία , καθώς το 2022 λήγει η σύμβαση με την Gazpromexport για τη προμήθεια φυσικού αερίου", ανέφερε ο αναλυτής.

Ένα άλλο εμπόδιο,  για το οποίο οι ειδικοί έχουν προειδοποιήσει είναι οι καθυστερούμενες οφειλές της Sofia District Heating (εταιρία τηλεθέρμανσης της Σόφιας) για  το φυσικό αέριο, οι οποίες ξεπερνούν ήδη τα 76 εκατομμύρια ευρώ.  Αυτό θέτει σε κίνδυνο τις πληρωμές για χειμερινές προμήθειες από την Gazprom και την έκδοση τραπεζικής εγγύησης για την έναρξη των εισαγωγών φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν  από το 2021.

Η πλευρά του Αζερμπαϊτζάν απαιτεί τραπεζική εγγύηση για την προμήθεια αερίου, σύμφωνα με τη σύμβαση από το 2013. Και οι τράπεζες έθεσαν ως προϋπόθεση για τη χορήγηση της εγγύησης  την επίλυση του προβλήματος με τα χρέη της Sofia District Heating.