Στο προσκήνιο επανέρχονται οι μηχανισμοί αποζημίωσης για την επάρκεια και την ευελιξία του συστήματος, εν όψει της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού που προωθεί η ΕΕ αλλά και της νέας πραγματικότητας που δημιουργεί η αυξανόμενη διείσδυση των ΑΠΕ.
Στο πλαίσιο αυτό, η ΡΑΕ θέτει ήδη το θέμα στο τραπέζι, ζητώντας να εξεταστεί η δημιουργία τέτοιων μηχανισμών, όπως προκύπτει από το αντικείμενο μελέτης, που θα εκπονήσει εξειδικευμένη εταιρία για λογαριασμό της Αρχής. Μάλιστα η ΡΑΕ ήδη προκήρυξε το διαγωνισμό για τον σύμβουλο.
Η μεταρρύθμιση της αγοράς έχει πλέον κριθεί αναγκαία στην Ευρώπη εξ αιτίας της ραγδαία διείσδυσης των ΑΠΕ, οι οποίες προγραμματίζεται να αυξηθούν ακόμα περισσότερο τα επόμενα χρόνια. ‘Ομως η στοχαστική παραγωγή των ΑΠΕ καθιστά αναγκαία την υιοθέτηση μηχανισμών για την αποζημίωση της παροχής υπηρεσιών ευελιξίας και διασφάλισης επάρκειας στο σύστημα από μονάδες σταθερότερης παραγωγής και χαμηλού άνθρακα, για όσα χρόνια χρειαστούν μέχρι οι ΑΠΕ να παρέχουν αξιόπιστη και σταθερή ενέργεια στο σύστημα.
Στο πλαίσιο αυτό η μελέτη θα πρέπει να εξετάσει όλες τις εναλλακτικές επιλογές όπως η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας, η ευέλικτη ζήτηση, η παραγωγή με καύση υδρογόνου, τα συστήματα CCUS (δέσμευσης CO2), η ηλεκτρόλυση, αλλά και οι διασυνδέσεις.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στις προδιαγραφές της μελέτης, με βάση τη σχετική προκήρυξη της ΡΑΕ, περιλαμβάνεται ακόμα η εξέταση επιλογών για την αγορά χονδρικής, ώστε αυτή να παρέχει τα ορθά σήματα για παροχή ευελιξίας, καθώς και της δυνατότητας θέσπισης μόνιμου μηχανισμού για την απαλλαγή των επενδύσεων από κινδύνους, σε περίπτωση που τα σήματα της αγοράς δεν επαρκούν.
Πιο αναλυτικά, η ΡΑΕ ζητεί να εξεταστεί μια Αγορά Διασφάλισης Ισχύος με χαρακτηριστικά ευελιξίας. Ενδεικτικά αναφέρει τη διεξαγωγή ειδικών δημοπρασιών για ευελιξία, ανοικτές σε όλες τις τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα που πληρούν ένα προσυμφωνημένο σύνολο κριτηρίων ευελιξίας, ή με εισαγωγή πολλαπλασιαστών στην τιμή εκκαθάρισης για συγκεκριμένα ευέλικτα χαρακτηριστικά (π.χ. χρόνος απόκρισης, διάρκεια, τοποθεσία). Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός για την ανταμοιβή συγκεκριμένων αναγκών ευελιξίας με την παροχή ισχυρότερων επενδυτικών σημάτων σε ευέλικτες τεχνολογίες.
Παράλληλα, θα πρέπει να εξεταστούν όλες οι επιλογές διασφάλισης της επάρκειας ισχύος με τον πιο αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο, ώστε να υπάρχει ασφάλεια εφοδιασμού. Η ΡΑΕ επικαλείται συμβάντα καταπόνησης του συστήματος, λόγω καιρικών φαινομένων και σημειώνει ότι θα χρειαστούν σημαντικά ποσά σταθερής ισχύος για τη διαχείριση παρατεταμένων περιόδων ασθενών ανέμων/χαμηλής ηλιοφάνειας.
Εξηγεί ότι καθώς στο σύστημα εισέρχονται όλο και περισσότερες ΑΠΕ, η σταθερή ισχύς από θερμικές μονάδες στην χονδρική αγορά σταδιακά θα εκτοπίζεται, περιορίζοντας τις ευκαιρίες για αυτές τις μονάδες παραγωγής να ανακτήσουν το κόστος τους (missing money problem)).
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αξιολογηθεί ένα ευρύ φάσμα επιλογών για την προμήθεια επάρκειας ισχύος και πιο συγκεκριμένα, όπως η Αρχή αναφέρει :
➢ Αγορά Διασφάλισης Ισχύος με συμμετοχή της ισχύος χαμηλών εκπομπών άνθρακα, η οποία είναι μία παρόμοια προσέγγιση με την Αγορά Διασφάλισης Ισχύος με χαρακτηριστικά ευελιξίας, με κύρια διαφορά την απευθείας στόχευση παραγωγών με μονάδες χαμηλών εκπομπών άνθρακα ή με νέα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά.
➢ Οι πληρωμές ισχύος (capacity payments), μια αγοραστική προσέγγιση στην οποία ορίζεται μία τιμή και όλη η ισχύς είναι επιλέξιμη για πληρωμή ισχύος για κάθε «περίοδο συναλλαγών» κατά την οποία είναι διαθέσιμη, συμπεριλαμβανομένης της απόκρισης ζήτησης.
➢ Οι κεντρικές επιλογές αξιοπιστίας (centralized reliability options), όπου το κίνητρο για την παροχή ενέργειας σηματοδοτείται μέσω του επιπέδου τιμολόγησης της αγοράς χονδρικής, αντί μέσω ενός συμβάντος καταπόνησης του συστήματος.
➢ Ο στοχευμένος διαγωνισμός (targeted tender), ο οποίος είναι μια κεντρικώς συντονισμένη διαδικασία για την διασφάλιση της κατασκευής μιας συγκεκριμένης ποσότητας νέας ισχύος, η οποία κρίνεται απαραίτητη για τη βελτίωση της ισορροπίας προσφοράς και ζήτησης.
