Τα πρότζεκτ για την κατασκευή τερματικών σταθμών εισαγωγής υγροποιημένου αερίου (LNG) στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Κροατία ήταν η απάντηση της Κομισιόν στις πιέσεις του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για την κατασκευή 9 ως 11 τερματικών LNG σε χώρες της ΕΕ, με χρηματοδότηση των Βρυξελλών, για την υποδοχή αμερικανικού αερίου.
Σε κοινή συνέντευξη τύπου στο Λευκό Οίκο, που έδωσε πρόσφατα με τον Ιταλό πρωθυπουργό Giuseppe Conte, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι μέρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για το διμερές εμπόριο αφορούσε την πρόσβαση του αμερικανικού αερίου στην αγορά της Ευρώπης, όπου μεγάλο μερίδιο κατέχει το ρωσικό αέριο. Ο Αμερικανός πρόεδρος τόνισε ότι συζητήθηκε η κατασκευή εννέα ως έντεκα τερματικών LNG, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, προκειμένου να καταστούν εφικτές οι αμερικανικές εξαγωγές αερίου σε διάφορες χώρες της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης.
Οι δηλώσεις έγιναν λίγες ημέρες μετά τη συνάντηση που είχαν την περασμένη εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος με τον πρόεδρο της Κομισιόν Jean-Claude Juncker, όταν ο κ. Τραμπ είχε υπογραμμίσει ότι η ΕΕ θα μπορούσε να προμηθεύεται μεγάλες ποσότητες αμερικανικού LNG. Τότε ο κ. Juncker είχε πει ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να κατασκευάσει περισσότερα τερματικά για να υποδεχθεί τις εισροές αερίου.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε στο πρακτορείο Reuters ότι οι διμερείς διαπραγματεύσεις ΕΕ-ΗΠΑ βοήθησαν στη παγίωση ευρωπαϊκής χρηματοδότησης ύψους €278 εκατ. για την κατασκευή τερματικών εισαγωγής LNG στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Κροατία, τα οποία θα μπορούσαν να κατασκευαστούν την περίοδο μεταξύ του 2018 και του 2020.
Ας σημειωθεί ότι ενταγμένο στα Εργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) είναι το πρότζεκτ για το πλωτό τερματικό της Αλεξανδρούπολης (FSRU), έργο που συνδυάζεται με τον ελληνο-βουλγαρικό αγωγό.
Οπως παρατηρεί πάντως ο ιστότοπος Euractiv και τα τρία πρότζεκτ, στα οποία έκανε αναφορά η Κομισιόν, έχουν δρομολογηθεί προ της διοίκησης Τραμπ και τα περισσότερα προωθούνται από ιδιωτικές εταιρίες. Το δυναμικό τους δε θεωρείται σχετικά περιορισμένο, όπως και οι αγορές στις οποίες απευθύνονται
Εξάλλου, περίπου τα 3/4 του υπάρχοντος δυναμικού εισαγωγής LNG της ΕΕ μένει αχρησιμοποίητο, ενώ τα τρία νέα τερματικά στην Ελλάδα, την Κύπρο και την Κροατία δεν αντιπροσωπεύουν παρά ένα πολύ μικρό κλάσμα του συνολικού ευρωπαϊκού δυναμικού. Επιπλέον το έργο στην Κροατία καθυστερεί εδώ και πάνω από μία δεκαετία, ενώ το τέρμιναλ της Κύπρου θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τα νέα κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου.
Η ΕΕ στηρίζει συνολικά 14 έργα υποδομών LNG, τα οποία θα μπορούσαν να αυξήσουν το συνολικό δυναμικό εισαγωγής υγροποιημένου αερίου κατά 15 δισ. κυβικά μέτρα ως το 2021, ενώ το συνολικό δυναμικό LNG της Ευρώπης σήμερα ανέρχεται σε 210 δισ.κ,μ. Τα 14 αυτά πρότζεκτ δεν αφορούν όλα σε εισαγωγικά τέρμιναλ αλλά και σε αγωγούς που θα συνδέουν τερματικά με χερσαία κέντρα διανομής αερίου.
Το 2017 η μέση χρήση των υφιστάμενων τερματικών ήταν μόλις 26% σύμφωνα με την Κομισιόν. Περιθώρια για αύξηση του βαθμού χρησιμοποίησης υπάρχουν αλλά εξαρτώνται από την ανταγωνιστικότητα των τιμών σε σχέση με το αέριο που εισάγεται μέσω αγωγών, όπως το ρωσικό αέριο.
Οι ανταγωνιστικές τιμές είναι το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι αμερικανικές εξαγωγές LNG στην Ευρώπη.
Μέχρι σήμερα οι πιο προσοδοφόρες αγορές για το αμερικανικό LNG είναι η Νότιος και Κεντρική Αμερική, η Ινδία και η ‘Απω Ανατολή. Η Ευρώπη είναι σχεδόν τελευταία στη λίστα, λόγω της άφθονης προσφοράς και των σχετικά χαμηλών τιμών του αερίου από τη Νορβηγία και τη Ρωσία
Τα δεδομένα αυτά θα μπορούσαν να αλλάξουν θεαματικά τα επόμενα χρόνια, καθώς αυξάνει η αμερικανική παραγωγή αερίου και μειώνεται η παραγωγή από τη Βόρεια Θάλασσα και τη Νορβηγία, αφήνοντας χώρο για περισσότερες εισαγωγές από τρίτους.
Η Ρωσία από την άλλη πλευρά ενδεχομένως να μην επιδιώξει να αυξήσει το μερίδιό της στην ευρωπαϊκή αγορά πάνω από το 40%, για να αποφύγει τον αυστηρό έλεγχο από τις αρχές των Βρυξελλών. Ταυτόχρονα αντιμετωπίζει αρκετά προβλήματα με τα σχέδιά της για την ανάπτυξη νέων αγωγών μεταφοράς προς την ΕΕ, όπως ο Nord Stream II (Ρωσία- Γερμανία) και η επέκταση του Turkish Stream.
Oι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι υπάρχουν όρια στο μερίδιο του ρωσικού αερίου στην Ευρώπη, από την άλλη πλευρά όμως η διείσδυση του αμερικανικού LNG σε ανταγωνιστικές ποσότητες και τιμές δεν είναι απλή υπόθεση, τουλάχιστον για τα αμέσως επόμενα χρόνια.
