Οι προκλήσεις των στόχων για το 2030 τέθηκαν στο επίκεντρο της πρώτης ημέρας του 10ου συνεδρίου Athens Energy Dialogues. Κεντρική ομιλήτρια, αντικαθιστώντας τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, ήταν η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Αλεξάνδρα Σδούκου. Η κα Σδούκου συνομίλησε με την κα Natasa Pilides, Minister of Energy, Commerce and Industry, Republic of Cyprus, τον κ. Tarek El Molla, Minister of Petroleum and Mineral Resources, Arab Republic of Egypt, καθώς και με τον κ. Frank Fannon, fm. Assistant Secretary of State, Energy Resources, USA.
O κ. Tarek El Molla αναφέρθηκε στις προοπτικές του East Mediterranean Gas Forum (EMGF). Όπως είπε «τo φυσικό αέριο είναι ο λόγος που μας ενώνει για να επιδιώξουμε σημαντικούς στόχους», έτσι ώστε «οι χώρες της περιοχής να επωφεληθούν από όσα προσφέρει», προκειμένου να διευκολυνθούν διεθνείς επενδύσεις. Ο κ. Molla τόνισε την ανάγκη «να υπάρχει συνεννόηση και ένας κοινός στόχος για να συνεργαστούμε», επισημαίνοντας παράλληλα ότι όλα τα κοινοβούλια των χωρών έχουν ήδη κυρώσει τη σύμβαση αυτή. «Έχουμε ένα forum το οποίο λειτουργεί», ανέφερε, χαρακτηρίζοντάς το ως μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι χώρες που συμμετέχουν είναι η Ελλάδα, η Κύπρος και η Ιταλία από την ΕΕ, αλλά και χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Παλαιστίνη και το Ισραήλ. Πρόσθεσε δε, την συμβολή των ΗΠΑ για τη δημιουργία του Forum, καθώς επιθυμούν να έχουν status παρατηρητή στο εγχείρημα, γεγονός που, όπως είπε θα παίξει σημαντικό ρόλο για τη σταθερότητα στην περιοχή. Ενώ μιλώντας για τις επενδύσεις εξορύξεις υδρογονανθράκων, ανέφερε ότι πρόθεση του EMGF είναι να προωθηθούν οι εν λόγω επιχειρηματικές δραστηριότητες.
«Η συνολική εικόνα είναι ότι η ΕΕ είναι η εμπροσθοφυλακή για τη μείωση της κλιματικής αλλαγής και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως», ανέφερε η Γενική Γραμματέας Ενέργειας και Φυσικών Πόρων του ΥΠΕΝ, Αλεξάνδρα Σδούκου στο πάνελ που σήμανε την έναρξη των εργασιών του Athens Energy Dialogues. Πρόσθεσε ότι αυτό αντικατοπτρίζεται και στη στρατηγική του 2030 για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ενώ επεσήμανε ότι η Ελλάδα ήταν μία από τις πρώτες χώρες που στήριξαν το φιλόδοξο αυτό σχέδιο. «Έχουμε αυτοπεποίθηση, πιστεύουμε ότι θα πιάσουμε τους στόχους» σχολίασε η κ. Σδούκου προσθέτοντας ωστόσο ότι θα πρέπει να υπάρχει περιθώριο ευελιξίας για την προσαρμογή των στρατηγικών. Αναφορικά με την απολιγνιτοποίηση στην Ελλάδα ανέφερε χαρακτηριστικά ότι είναι «αδιαπραγμάτευτη» και θα πραγματοποιηθεί με ορίζοντα το 2028 με παράλληλη αύξηση των ΑΠΕ. Υπογράμμισε ότι δεν θα μείνει κανείς πίσω στην ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας αναφερόμενη στις οικονομικά ασθενέστερες περιοχές της χώρας. Έκανε επίσης λόγο για επενδύσεις της τάξης των 5 δισ. ευρώ για τα δίκτυα ηλεκτρισμού σε βάθος δεκαετίας, οι οποίες μεταφράζονται σε 400 εκατ. ευρώ κατ’ έτος), ανάπτυξη των υποδομών φυσικού αερίου, ευφυή δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας, διασυνδέσεις όλων των νησιών μέχρι το 2030 καθώς και νέα έργα διασυνδέσεων με γειτονικά κράτη. Όπως είπε, δύο ακόμη μεγάλες προτεραιότητες είναι η ηλεκτροκίνηση και το υδρογόνο. Τέλος, πρόσθεσε ότι αν και υπάρχουν ισχυρά κίνητρα για την διάδοση της ηλεκτροκίνησης χρειάζεται ακόμα χρόνος, γι΄ αυτό παράλληλα επιδιώκεται η χρήση καυσίμων χαμηλού άνθρακα. Αναφορικά με την υλοποίηση του αγωγού EastMed τόνισε ότι πρόκειται για έργο «στρατηγικής σημασίας» για την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά ενώ επανέλαβε ότι πρόκειται για μία βιώσιμη επένδυση που θα καταστήσει την Κύπρο εξαγωγέα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2020. Για τα οικόπεδα της Κρήτης, βρίσκεται υπό εξέταση ενώ καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια σχολιάζοντας ότι το «θέμα παραμένει ζωντανό».
Απ΄ την πλευρά του ο κ. Frank Fannon αναφέρθηκε στην πολιτική του Προέδρου Μπάιντεν στα ενεργειακά θέματα και το νέο τοπίο που αναμένεται να διαμορφωθεί μέχρι το 2030. Ο κ. Fanon αναφέρθηκε στη συνέχεια της ενεργειακής πολιτικής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, «προκειμένου να διασφαλιστεί η σταθερότητα και η συνεργασία στην περιοχή». «Έχει γίνει σημαντική δουλειά από όλες τις χώρες», τόνισε ο κ. Fanon επισημαίνοντας την συμφωνία “3+1”, ύστερα και από τη συνάντηση των υπουργών Άντονι Μπλίνκεν και Νίκου Δένδια, υπενθυμίζοντας μάλιστα την ικανοποίηση και των δύο ανδρών.
Όσον αφορά το εγχείρημα του EMGF, τόνισε ότι αυτό έχει να κάνει με το πώς θα ισορροπήσουν οι θέσεις των παραγωγών και των αγοραστών. «Αυτό το έργο, όπως και κάθε έργο που εδράζεται στη συνεργασία το υποστηρίζουμε», δήλωσε.
Ο κ. Fannon επεσήμανε ότι η Ελλάδα παίζει σημαντικό ρόλο στην περιοχή των Βαλκανίων και επανέλαβε ότι ο ρόλος των ΗΠΑ στην περιοχή εδράζεται στην αρχή που έχει να κάνει με τη συνέχεια και τη σταθερότητα. Όσον αφορά την μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής, ο κ. Fannon τόνισε ότι στις ΗΠΑ ίσως «αλλάζει ο τόνος ή το ύφος, αλλά η πολιτική είναι πάντα εκεί», επισημαίνοντας ότι και η νέα κυβέρνηση έχει επαγγελματίες, που θα αντιμετωπίσουν αυτά τα στοιχεία με πραγματισμό.
Τέλος, αναφέρθηκε στην ανάγκη υλοποίησης των σχεδίων επενδύσεων μεγάλης κλίμακας στην περιοχή, καθώς όπως είπε οι αμερικανικές εταιρείες επενδύουν σε όλες τις μορφές ενέργειας με έμφαση στο φυσικό αέριο αλλά και στις ΑΠΕ. Όπως είπε, «ο Covid-19 έχει επηρεάσει και τις επενδύσεις, αλλά ο ενθουσιασμός δεν έχει μειωθεί», γεγονός, που αποδεικνύουν την εμπιστοσύνη των ΗΠΑ στην περιοχή, όπως ανέφερε.
«Πιστεύω ότι η περιφερειακή συνεργασία είναι πολύ κρίσιμη» δήλωσε η Νατάσα Πιλίδη, Υπουργός Ενέργειας της Κύπρου αναφορικά με τις προσπάθειες των χωρών που συμμετέχουν στο EastMed Gas Forum προς την κατεύθυνση της αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην περιοχή. Σχολίασε ότι η πανδημία έχει δημιουργήσει δύσκολες συνθήκες στην αγορά όπως άνοδο των τιμών και διστακτικότητα για νέες επενδύσεις. Τόνισε ωστόσο ότι θα πρέπει να «τρέξουν» τα πιο ώριμα έργα τοποθετώντας την πραγματοποίηση των γεωτρήσεων από τις κοινοπραξίες που δραστηριοποιούνται εντός της κυπριακής ΑΟΖ μέχρι το τέλος του 2021. Πρόσθεσε επίσης ότι βρίσκεται υπό διερεύνηση ανάπτυξη αγωγού με την Αίγυπτο προκειμένου να γίνουν εξαγωγές. Ερωτηθείσα για τον αγωγό EastMed υπογράμμισε ότι πρόκειται για βιώσιμη επένδυση εκτίμησε όμως ότι η απόφαση θα ληφθεί τελικά από την ίδια την αγορά. Κλείνοντας την τοποθέτηση της ανέφερε ότι βασικός γνώμονας για τη χάραξη της ενεργειακής στρατηγικής της Κύπρου είναι το ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα μέχρι το 2050 και το Green Deal σε επίπεδο ηλεκτροπαραγωγής, τομέας για τον οποίο αναπτύσσεται συνεργασία με τις γειτονικές χώρες.
