Καθώς το μάρκετ τεστ για τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή της ΔΕΗ δεν αποδίδει τα αναμενόμενα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού ανακοίνωσε την έναρξη επίσημης έρευνας αντιτράστ  κατά της εταιρίας προκειμένου να  αξιολογήσει  πιθανή καταχρηστική συμπεριφορά στη  χονδρική αγορά, μία υπόθεση, που όπως υποστηρίζουν ορισμένοι κύκλοι, έχει στο επίκεντρο τα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ και ενδεχομένως θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για πώληση συνδυασμένων πακέτων υδροηλεκτρικής και λιγνιτικής ηλεκτροπαραγωγής.

Επί της ουσίας, πρόκειται για τη δεύτερη φάση της έρευνας που είχε ξεκινήσει η DG Com στα μέσα Φεβρουαρίου 2017, με έφοδο τότε στα κεντρικά γραφεία της εταιρίας επί της οδού Χαλκοκονδύλη, όταν  είχαν κατασχεθεί έγγραφα και στικάκια, μετά από καταγγελία, κατά την οποία, σύμφωνα με πληροφορίες, η ΔΕΗ φερόταν να χειραγωγεί τη διαμόρφωση των τιμών στη χονδρική αγορά μέσα από τις προσφορές της κυρίως των υδροηλεκτρικών της μονάδων.

Ας σημειωθεί ότι οι έρευνες αντιτράστ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού διενεργούνται με μυστικότητα ως προς τα στοιχεία, δεν έχουν προθεσμία ολοκλήρωσης, ούτε ημερομηνία λήξης.

Αυτό που σήμερα προκαλεί πολλά ερωτήματα και επιφυλάξεις ως προς τη κίνηση είναι το timing, καθώς η επίσημη έρευνα της Κομισιόν συμπίπτει χρονικά με το πολύ περιορισμένο ως ανύπαρκτο ενδιαφέρον της αγοράς για την πώληση πακέτων λιγνιτικής ενέργειας της ΔΕΗ, όπως αυτό αποτυπώθηκε στο πρόσφατο μάρκετ τεστ. Δεν είναι λίγοι όσοι εξ αιτίας της συγκυρίας αυτής, θυμήθηκαν την παλαιά πρόταση που είχε πέσει στο τραπέζι για τη διάθεση μικτών πακέτων λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής ενέργειας ή ακόμα και την πώληση υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ, της μόνης εταιρίας που διαθέτει μεγάλα υδροηλεκτρικά στη χώρα.

Η έκβαση της όλης  υπόθεσης, η οποία μπορεί να οδηγήσει εκ νέου τη ΔΕΗ στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο όπου θα χρειαστεί χρόνια για να τελεσιδικήσει, ίσως να δώσει την απάντηση, να φωτίσει τα κίνητρα και τους τελικούς στόχους.  Μέχρι τότε όμως η ΔΕΗ θα βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν τόσο για την υπόθεση του λιγνίτη, όσο και για το αίτημα της αποζημίωσης, του μεριδίου της στην αγορά κλπ.

«Όλοι βασιζόμαστε σε λειτουργικές αγορές ηλεκτρικής ενέργειας. Σήμερα ξεκινάμε μια έρευνα για τη συμπεριφορά της ΔΕΗ στη χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα που ενδέχεται να έχει στρεβλώσει τον ανταγωνισμό και να έχει επιβραδύνει τις επενδύσεις στην παραγωγή πιο πράσινης ενέργειας.” ανέφερε η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Κομισιόν και αρμόδια για θέματα Ανταγωνισμού Margrethe Vestager, στην ανακοίνωση για την έναρξη της επίσημης έρευνας κατά της ΔΕΗ.

“Η Ελλάδα πρόσφατα ξεκίνησε ένα φιλόδοξο σχέδιο εξόδου από τον λιγνίτη. Η διασφάλιση αποτελεσματικού ανταγωνισμού είναι ο καλύτερος τρόπος για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ανταγωνιστικές τιμές, τόσο για τους πολίτες, όσο και για τις επιχειρήσεις, καθώς και για την τόνωση των επενδύσεων σε λιγότερο ρυπογόνες πηγές ενέργειας,” πρόσθεσε η κα Vestager.

Στην ανακοίνωση η DG Com τονίζει ακόμα ότι “η ΔΕΗ είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής ηλεκτρικής ενέργειας λιανικής και χονδρικής στην Ελλάδα, ότι ανήκει κατά πλειοψηφία στο ελληνικό δημόσιο,  ελέγχει όλους τους λιγνιτικούς και υδροηλεκτρικούς σταθμούς,  καθώς και μερικά από τα εργοστάσια παραγωγής φυσικού αερίου και ορισμένες μονάδες ΑΠΕ. Δραστηριοποιείται επίσης στην παροχή ενέργειας σε καταναλωτές λιανικής και σε επιχειρήσεις,  εξακολουθώντας να έχει μερίδιο αγοράς άνω των δύο τρίτων.

Η Επιτροπή ανησυχεί για το γεγονός ότι η ΔΕΗ ενδέχεται να έχει περιορίσει τον ανταγωνισμό στις ελληνική χονδρική αγορά ηλεκτρισμού μέσω των  προσφορών της. Ειδικότερα, λαμβανομένης υπόψη της θέσης της ΔΕΗ τόσο σε επίπεδο χονδρικής όσο και σε επίπεδο λιανικής, μπορεί να έχει υιοθετήσει στρατηγικές επιθετικής υποβολής προσφορών που εμποδίζουν την ικανότητα των ανταγωνιστών της ΔΕΗ να την ανταγωνίζονται στις αγορές χονδρικής του ηλεκτρισμού.

Εάν αποδειχθεί αυτή η συμπεριφορά, τότε μπορεί να συνιστά “αρπακτική” πρακτική, η οποία παραβιάζει τους αντιμονοπωλιακούς κανόνες της ΕΕ, ειδικά για την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά (άρθρο 102 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης)” καταλήγει η ανακοίνωση, διευκρινίζοντας ότι η έναρξη της διαδικασίας σημαίνει ότι η Επιτροπή θα εξετάσει τις υποθέσεις κατά προτεραιότητα, αλλά δεν προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας.

Από την πλευρά της η ΔΕΗ εξέδωσε χθες το απόγευμα ανακοίνωση στην οποία αναφέρει ότι “Σε συνέχεια των από 15 και 16 Φεβρουαρίου 2017 ανακοινώσεων της, η ΔΕΗ ενημερώνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε επίσημη διαδικασία για τη διερεύνηση των δραστηριοτήτων της ΔΕΗ στο παρελθόν στην ελληνική χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Η συμμόρφωση με το δίκαιο περί ανταγωνισμού έχει μεγάλη σημασία για τη ΔΕΗ και είναι σε πλήρη αρμονία με την στρατηγική της. Η έναρξη της διαδικασίας δεν προδικάζει το αποτέλεσμα της έρευνας. Η ΔΕΗ δεσμεύεται πλήρως να συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την διευκρίνιση όλων των ανοιχτών ζητημάτων και παραμένει προσηλωμένη στον επιχειρησιακό της μετασχηματισμό, που ανακοίνωσε τον Δεκέμβριο του 2019”

Ας σημειωθεί εξάλλου ότι η Κομισιόν στην ανακοίνωση της αποσαφηνίζει ότι η τρέχουσα έρευνα  δεν σχετίζεται με τον αριθμό υπόθεσης AT.39700 σχετικά με τα προνομιακά δικαιώματα πρόσβασης στον λιγνίτη που είχαν παραχωρηθεί από το ελληνικό κράτος στη δημόσιας ιδιοκτησίας  ΔΕΗ. Δηλαδή δεν αφορά στη γνωστή υπόθεση της καταδίκης της χώρας για το μονοπώλιο της ΔΕΗ στον λιγνίτη και στα αντισταθμιστικά μέτρα (remedy) που αναζητούνται προκειμένου να εφαρμοστεί η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την εξασφάλιση πρόσβασης τρίτων

Το άρθρο 102 της Συνθήκης της ΕΕ, για την παραβίαση του οποίου ερευνάται η ΔΕΗ, απαγορεύει την κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης στην αγορά, η οποία ενδέχεται να επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ κρατών μελών. Η εφαρμογή αυτής της διάταξης ορίζεται στον αντιμονοπωλιακό κανονισμό (κανονισμός 1/2003 του Συμβουλίου), ο οποίος μπορεί να εφαρμοστεί από την Επιτροπή και από τις εθνικές αρχές ανταγωνισμού των κρατών μελών της ΕΕ.