Yπέρ της δεύτερης επιλογής, που προτείνει η ΡΑΕ για το υβριδικό μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού της Κρήτης τάσσεται ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Εταιρειών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), επισημαίνοντας ταυτόχρονα κοινά προβλήματα και στις δύο εναλλακτικές, καθώς αναγνωρίζει ότι οι διαφορές μεταξύ τους αφορούν αποκλειστικά στη διαδικασία εκκαθάρισης των συμμετεχόντων.
Το υβριδικό μοντέλο θα τεθεί σε εφαρμογή ταυτόχρονα με την εμπορική λειτουργία της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης- Πελοποννήσου, ΄που προγραμματίζεται από τον ΑΔΜΗΕ για φέτος τον Ιούλιο.
Στο κείμενο που κατέθεσε ο ΕΣΑΗ στη δημόσια διαβούλευση της Ρυθμιστικής Αρχής για τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς της Κρήτης κατά τη μεταβατική περίοδο 2021-23, ο Σύνδεσμος τονίζει ότι η έλλειψη δοκιμαστικής περιόδου (dry run) αυξάνει τον κίνδυνο μη ομαλής ένταξης της νέας ηλεκτρικής διασύνδεσης Kρήτης- Πελοποννήσου σε εμπορική λειτουργία. Ταυτόχρονα επισημαίνει ότι προκειμένου να λειτουργήσει όσο το δυνατόν συντομότερα η νέα διασύνδεση, οι σχεδιασμοί που προτείνει η Αρχή αποτελούν μια υβριδική λύση που δεν έχει εφαρμοστεί και δεν έχει δοκιμαστεί σε κάποια άλλη αγορά.
“ Βασική παρατήρηση είναι ότι οι διαφορές μεταξύ των δύο επιλογών υλοποίησης αφορούν αποκλειστικά τη διαδικασία εκκαθάρισης των συμμετεχόντων στο ηλεκτρικό σύστημα της Κρήτης. Στο ισοζύγιο προσφοράς και ζήτησης και οι δύο οδηγούν στο ίδιο αποτέλεσμα” τονίζει ο ΕΣΑΗ, καταλήγοντας ότι με το δεδομένο αυτό θεωρεί πιο σωστή τη δεύτερη επιλογή, επειδή “όλοι οι συμμετέχοντες θα λαμβάνουν μέρος στη διαδικασία εκκαθάρισης και καταβολής εγγυήσεων βάσει της συμμετοχής τους. Αυτό εγγυάται καλύτερα και την ασφαλέστερη λειτουργία της αγοράς καθώς διασφαλίζεται χρηματοοικονομικά ο συνολικός όγκος των συναλλαγών “ αναφέρει ο ΕΣΑΗ
Παράλληλα όμως επισημαίνει επιμέρους σημεία, τα οποία δεν έχουν τεκμηριωθεί επαρκώς και αφορούν και τις δύο επιλογές επί της διαδικασίας συναλλαγών με το σύστημα της Κρήτης:
- Είναι εξαιρετικά σημαντικό να υπάρχει πλήρης και στοιχειοθετημένη αιτιολόγηση της λειτουργίας των αντιοικονομικών και ρυπογόνων πετρελαϊκών μονάδων της Κρήτης, οι οποίες μάλιστα θα συνεχίσουν να αποζημιώνονται στο πλήρες κόστος τους και θα εισάγονται με προσφορές προτεραιότητας στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα
- Η αδυναμία επίλυσης της αγοράς της Κρήτης σε πραγματικό χρόνο δημιουργεί ένα πλήρως προστατευόμενο καθεστώς λειτουργίας αυτών,. Δηλαδή οι πετρελαϊκές μονάδες δε θα έχουν καμία επίπτωση σε σχέση με τις αποκλίσεις που δημιουργούν. Αυτή φυσικά η ιδιομορφία θα πρέπει να τελεί υπό αυστηρή παρακολούθηση από τη ΡΑΕ. Όπως αναφέρεται στα κείμενα της δημόσιας διαβούλευσης, η λειτουργία των πετρελαϊκών μονάδων του νησιού σε όλες τις χρονικές περιόδους απαιτείται για λόγους εφεδρείας και πρέπει να περιορίζεται σε ισχύ φόρτισης ίση με το τεχνικό ελάχιστο αυτών. Συνεπώς είναι πολύ σημαντικό, προκειμένου να επιτευχθεί τόσο η σκοπούμενη μείωση του λογαριασμού των ΥΚΩ όσο και ο περιορισμός των εκπομπών CO2, να τηρείται -με την πρόβλεψη εισαγωγής ποινών- η ελάχιστη λειτουργία που απαιτείται για λόγους ασφάλειας εφοδιασμού του νησιού.
3. Το ηλεκτρικό σύστημα της Πελοποννήσου, όπου συνδέεται η συγκεκριμένη διασύνδεση, είναι ήδη εξαιρετικά κορεσμένο εξαναγκάζοντας τον Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ να εφαρμόζει συστηματικά γενικούς περιορισμούς λειτουργίας στις θερμικές μονάδες της περιοχής κατά την επίλυση της Διαδικασίας Ενοποιημένου Προγραμματισμού (ΔΕΠ). Αυτό σημαίνει ότι σε περιόδους υψηλής παραγωγής ΑΠΕ και χαμηλού φορτίου στη Κρήτη, οπότε και η ροή του καλωδίου θα είναι εξαγωγική από το νησί, η κατάσταση συμπίεσης του ηλεκτρικού χώρου στο σύστημα της Πελοποννήσου θα δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο.
4. Είναι απαραίτητο να επικαιροποιούνται και να δημοσιεύονται συστηματικά οι προβλέψεις φορτίου, ΑΠΕ, διαθεσιμότητας θερμικών μονάδων και οι απαιτήσεις εφεδρείων του συστήματος, καθώς όλες οι διαδικασίες συναλλαγών να ακολουθούν την ίδια αρχή.
5. Στην περίπτωση που προκύπτει συμμετοχή των οντοτήτων της Κρήτης στις ενδοημερήσιες αγορές, η δημοσίευση της συμμετοχής των εκπροσώπων φορτίου/παραγωγής πρέπει να δημοσιεύεται πριν τη εκτέλεση των εν λόγω αγορών, όπως περίπου συμβαίνει σήμερα στη χονδρική με τη συμμετοχή του ΔΑΠΕΕΠ στις ενδοημερήσιες αγορές.
6. ο Σύνδεσμός θεωρεί ότι η συμμετοχή του παραγωγικού δυναμικού της Κρήτης όπως και του φορτίου του νησιού θα περιορίζεται -στην πράξη -στο ενδεικτικό πρόγραμμα κατανομής που θα δημοσιεύεται το πρωί και δύσκολα θα μεταβάλλεται μέσα στην ημέρα ακόμα και στην περίπτωση αλλαγής στο πρόγραμμα διαθεσιμότητας μιας θερμικής μονάδας. Αυτό σημαίνει ότι η πρόβλεψη επιβάρυνσης των Εκπροσώπων Φορτίου του νησιού με το κόστος των αποκλίσεων της διασύνδεσης δεν είναι ορθή και δημιουργεί ασύμμετρη ρύθμιση μεταξύ των Προμηθευτών που δραστηριοποιούνται στο διασυνδεδεμένο, στα μη διασυνδεδεμένα νησιά και στο υβριδικό μοντέλο του ηλεκτρικού συστήματος της Κρήτης. Στο πλαίσιο αυτό ο ΕΣΑΗ εκτιμά ότι το κόστος των αποκλίσεων θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στον λογαριασμό των ΥΚΩ.
7. Όσον αφορά την εκκαθάριση της αγοράς εξισορρόπησης στην περίπτωση εξαγωγικής ροής από την Κρήτη, σημειώνουμε ότι το καλώδιο μπορεί να λειτουργεί με κατεύθυνση προς το ηπειρωτικό σύστημα μόνο για λόγους ενίσχυσης της παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ και περιορισμού των περικοπών στην παραγωγή αυτών. Παράλληλα είναι εντελώς στρεβλή η κατά προτεραιότητα ένταξη στην αγορά του διασυνδεδεμένου συστήματος ενέργειας παραγόμενης από τις πετρελαϊκές μονάδες του νησιού και ο χαρακτηρισμός της παραγωγής αυτής, με απλούστευση, ως ΑΠΕ.
Τέλος, ο Σύνδεσμος παρατηρεί ότι στα κείμενα της διαβούλευσης δεν διευκρινίζεται αν οι πετρελαϊκές μονάδες της Κρήτης θα συνεχίσουν να ανακτούν το πλήρες κόστος τους και αν οι προμηθευτές θα συνεχίσουν να ανακτούν, μέσω του ανταλλάγματος για την παροχή των ΥΚΩ_ΜΔΝ, τη διαφορά μεταξύ του κόστους παραγωγής της Κρήτης και της Μεσοσταθμικης Τιμής Αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (όπως αυτή ορίζεται για τη δραστηριοποίηση των Προμηθευτών στη χονδρεμπορική αγορά του Διασυνδεδεμένου Συστήματος). Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΣΑΗ θεωρεί ως δεδομένο ότι αυτή η διαδικασία θα συνεχίσει να υφίσταται ακόμα και με την πλήρη διασύνδεση της Κρήτης στο ΕΣΜΗΕ μέχρι την απόσυρση όλων τα πετρελαϊκών μονάδων της ΔΕΗ που λειτουργούν στην Κρήτη. Επίσης ζητεί την προσθήκη του κόστους των αποκλίσεων στα κόστη που ανακτούν οι Προμηθευτές που δραστηριοποιούνται στην Κρήτη και χαρακτηρίζει ανεπαρκή τον υπολογισμό του εκ των προτέρων ποσοστού εκπροσώπησης σε μηνιαία βάση. Αντι αυτού προτείνει ο υπολογισμός αυτός -και η σχετική ενημέρωση των προμηθευτών- να γίνεται σε ημερήσια βάση, όπως συμβαίνει στο διασυνδεδεμένο σύστημα
Καταλήγοντας, ο ΕΣΑΗ καλεί τη ΡΑΕ σε μια αναλυτικότερη παρουσίαση και προσομοίωση της προτεινόμενης εφαρμογής, εφόσον δεν θα υπάρξει δοκιμαστική περίοδος.
