Σε υψηλά επίπεδα παραμένουν οι τιμές ηλεκτρισμού στη χονδρική αγορά, με τη μέση τιμή για σήμερα να διαμορφώνεται στα 233, 53 ευρώ/MWh, κατά 21,4% πάνω από τα επίπεδα της προηγούμενης ημέρας.

Εδώ και περίπου μία εβδομάδα οι τιμές δείχνουν να σταθεροποιούνται πάνω από τα 200 ευρώ/MWh, με την μέση τιμή για το επταήμερο 11-17/10 να φθάνει στα 206,82  ευρώ/ MWh, που αποτελούν νέο ιστορικό ρεκόρ εβδομάδας.  Aν διατηρηθούν τόσο υψηλά οι τιμές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τότε πολύ σύντομα θα μοιάζουν με σταγόνα στον ωκεανό τα μέτρα που ανακοίνωσε πρόσφαταη κυβέρνηση για τον μετριασμό του κόστους στους λογαριασμούς κατανάλωσης ηλεκτρισμού.

Το μεγάλο πρόβλημα της εγχώριας αγοράς - ή μάλλον ένα από τα προβλήματά της- είναι ότι μετακυλίει τις τιμές χονδρικής στη λιανική, καθώς δεν διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς αντιστάθμισης  κινδύνου , όπως υπογράμμισε ο καθηγητής του ΕΜΠ Παντελής Κάπρος σε ομιλία του σε πρόσφατο συνέδριο.

Οι συνέπειες της τρέχουσα κρίσης τιμών είναι σημαντικές για τη χώρα μας επειδή η αγορά δεν χρησιμοποιεί εργαλεία hedging, όπως είναι για παράδειγμα τα διμερή και τα προθεσμιακά συμβόλαια. Σε άλλες χώρες, όπου αυτοί οι μηχανισμοί λειτουργούν,  οι επιπτώσεις της κρίσης στη λιανική, τόσο στη βιομηχανία όσο και στα νοικοκυριά και τις άλλες επιχειρήσεις  είναι  πιο διαχειρίσιμες, καθώς οι τιμές χονδρικής που διαμορφώνονται καθημερινά στις αγορές επηρεάζουν άμεσα ένα μέρος μόνον του τιμολογίου λιανικής. Μεγάλοι καταναλωτές, όπως οι βιομηχανίες,  καθώς και προμηθευτές έχουν καλύψει ένα μέρος της ποσότητας ηλεκτρισμού που καταναλώνουν είτε με διμερή συμβόλαια απ’ ευθείας με τους παραγωγούς σε πολύ πιο ανταγωνιστικές τιμές είτε έχουν προθεσμιακά συμβόλαια με αντιστάθμιση κινδύνου (hedging), οπότε η τιμή λιανικής δεν είναι υποχρεωμένη να αντανακλά το σύνολο της αύξησης στη χονδρική.

Η τρέχουσα δομή του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά ηλεκτρισμού δεν δημιουργεί τις προϋποθέσεις για διμερή συμβόλαια. Αντίθετα ευνόησε τη συγκέντρωση έκτακτων - και υψηλών - κερδών για ορισμένες από τις εταιρίες του κλάδου, ενώ παράλληλα  απέτυχε να μεταφέρει στις τιμές καταναλωτή το φθηνότερο κόστος των ΑΠΕ. Η πράσινη ενέργεια και αργότερα η αποθήκευση μπορούν να σχηματίσουν ενεργειακά χαρτοφυλάκια με σταθερές τιμές για τους καταναλωτές

Αξίζει να σημειωθεί ότι με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ-τα οποία δεν είναι οριστικά- η μέση τιμή ηλεκτρισμού στην εγχώρια Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε τον Σεπτέμβριο στα 136,844 ευρώ/MWh, έναντι 127,599 ευρώ/MWh τον Αύγουστο και 55,441ευρώ/MWh  τον Ιανουάριο 2021 ενώ αν συμπεριληφθούν οι λογαριασμοί προσαυξήσεων και οι αποκλίσεις, η τελική τιμή χονδρική έφθασε τον Σεπτέμβριο στα 147,136 ευρώ/MWh, έναντι 136,824 ευρώ/MWh τον Αύγουστο και 63,914 ευρώ/MWh τον Ιανουάριο.

Η κυριότερη αιτίας της μεγάλης αύξησης  ήταν η εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου, το οποίο καθορίζει πλέον τη χονδρική τιμή ηλεκτρισμού. Στο ευρωπαϊκό μοντέλο στόχο (target model) η τιμή διαμορφώνεται με βάση την οριακή μονάδα, δηλαδή την πιο ακριβή μονάδα που εισέρχεται τελευταία στο σύστημα και αυτές πλέον είναι μονάδες που “καίνε” φυσικό αέριο, δεδομένης της στροφής της ΕΕ στα καθαρότερα καύσιμα.

Η προσωρινή εξάρτηση της ηλεκτροπαραγωγής από το φυσικό αέριο,  το καύσιμο μετάβασης προς την κλιματική ουδετερότητα, ήταν γνωστή στις Βρυξέλλες, ανέφερε ο κ. Κάπρος, επισημαίνοντας ότι στο πακέτο  πολιτικής δεν συμπεριελήφθηκαν οι  απαραίτητοι μηχανισμοί hedging.

Mακροπρόθεσμα η απάντηση στις αυξανόμενες τιμές του αερίου μπορεί να είναι η επιτάχυνση της εγκατάστασης ΑΠΕ και η αποθήκευση ενέργειας, όμως το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί στο μεσοδιάστημα.