Mε φουλ τις μηχανές για την αύξηση της συμμετοχής του λιγνίτη στο σύστημα δουλεύει η ΔΕΗ, κατά από τη διπλή πίεση, της εκτίναξης της τιμής του αερίου και του ενδεχόμενου έλλειψης, αν η Ρωσία κλείσει τη στρόφιγγα προς την Ευρώπη. Καθώς δε, οι διεθνείς γωοπολιτικές εξελίξεις μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δείχνουν ότι η ενεργειακή κρίση ήλθε για να μείνει, είναι πολύ πιθανόν να χρειαστούν και θεσμικού χαρακτήρα παρεμβάσεις, προκειμένου να αλλάξουν τελείως τα πλάνα, όσον αφορά στη διατήρηση σε λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων τα επόμενα χρόνια. Και τούτο, γιατί οι περιοριστικές αποφάσεις, που ισχύουν σήμερα σχετικά με τις ώρες λειτουργίας που έχει μπροστά της κάθε μονάδα, δεν επιτρέπουν ούτε τη χρήση τους στο μάξιμουμ σήμερα για να μην εξαντληθούν πρόωρα οι ώρες λειτουργίας, αλλά ούτε και τις αναγκαίες επενδύσεις, -ειδικά μετά από τόσα χρόνια υποεπένδυσης και στοιχειώδους συντήρησης.
Το πρώτο βήμα έγινε με την απόσυρση από το ΥΠΕΝ του αιτήματος που είχε υποβάλει στην Κομισιόν για την υιοθέτηση μηχανισμού Στρατηγικής Εφεδρείας, δηλαδή μηχανισμού αποζημίωσης της ΔΕΗ για τη διατήρηση μέρους της λιγνιτικής παραγωγής για λόγους επάρκειας του συστήματος. Η ενεργειακή κρίση κατέστησε το αίτημα άκαιρο αφού οι λιγνιτκές μονάδες δουλεύουν κανονικά εντός της αγοράς με χαμηλότερο κόστος από αυτές του φυσικού αερίου. Πάντως το ΥΠΕΝ επιφυλάσσεται να επαναφέρει το αίτημα στο μέλλον εφόσον χρειαστεί.
Από τα μέσα Ιουνίου και αναλόγως της εκάστοτε συμμετοχής των ΑΠΕ στο σύστημα οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ έχουν ανεβάσει σημαντικά την παραγωγή τους.
Έτσι ενώ στις 18 και 19 Ιουνίου η συμμετοχή του λιγνίτη στο μίγμα παραγωγής βρισκόταν στο 7%, στις 20/6 αυξήθηκε στο 9%, στις 21/6 στο 12% και από τις 22 έως τις 25 Ιουνίου κινήθηκε μεταξύ 20% και 22%. Από τις 26 Ιουνίου έως και χθες 5 Ιουλίου η συμμετοχή του λιγνίτη στο μίγμα παραγωγής κινείται μεταξύ13% και 17%.
Ας σημειωθεί ότι τον Μάιο η παραγωγή ηλεκτρισμού από λιγνίτη αντιπροσώπευε το 5,8% της συνολικής παραγωγής, ενώ στο διάστημα Ιανουαρίου - Μαΐου, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 9,3%. Το πρώτο τρίμηνο του έτους είχε μειώσει τη λιγνιτική παραγωγή της κατά 150 GWh σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
Με σημαντική καθυστέρηση σε σχέση με τη Γερμανία και άλλες χώρες, οι οποίες είχαν επανέλθει στον άνθρακα/λιγνίτη από το 2021, λόγω των υψηλών τιμών του αερίου που καθιστούσε πιο συμφέρουσες τις ανθρακικές μονάδες, η ελληνική κυβέρνηση έδωσε τον Μάρτιο, δια στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, το σήμα για την επιστροφή στον λιγνίτη
Τότε ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε την αύξηση κατά 50% της παραγωγής λιγνίτη στα ορυχεία της ΔΕΗ και την ολοκλήρωση της απολιγνιτοποίησης το 2028 έναντι του 2025, όπως προγραμματιζόταν αρχικώς. Δεν αποκλείεται να χρειαστεί και νέα παράταση στο μέλλον, καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία αλλά και άλλα γεγονότα απέδειξαν ότι ο ενεργειακός σχεδιασμός πρέπει να στηρίζεται στην ασφάλεια και στην εθνική επάρκεια και όχι μόνον στο κόστος και στο κέρδος.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η επάρκεια φέτος το καλοκαίρι και τον ερχόμενο χειμώνα η ΔΕΗ εφαρμόζει εδώ και μήνες πρόγραμμα αύξησης των αποθεμάτων λιγνίτη στις αυλές των λιγνιτικών μονάδων. Προβλέπει δε αύξηση της λιγντικής παραγωγής στις 6,5 - 7 TWh έως τον Απρίλιο του 2023.
Και αυτό όταν το 2021 η παραγωγή ενέργειας από λιγνίτη ανήλθε σε 5,3 TWh ενώ η αρχική πρόβλεψη για το 2022 ήταν 4,3TWh.
Σε ότι αφορά τη διαθεσιμότητα των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ πρέπει να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής έχουν αποσυρθεί οι μονάδες Αμύνταιο 1 και2, Καρδιά 3 και 4. Από την άλλη πλευρά, οι υπόλοιπες λιγνιτικές μονάδες έχουν περιορισμένες ώρες λειτουργίας, με βάση τους αρχικούς σχεδιασμούς για την απόσυρσή τους.
Η μονάδα της Μελίτης, σύμφωνα με την απόφαση του ΥΠΕΝ έχει διαθέσιμες 11.000 ώρες λειτουργίας συνολικά από 1.8.2021 έως 31.12.2023.
Η Μεγαλόπολη 4 έχει διαθέσιμες 35.600 ώρες λειτουργίας συνολικά από 1.8.2021 έως 31.12.2025.
Οι μονάδες του Αγίου Δημητρίου 1και 2 έχουν διαθέσιμες 1.500 ώρες λειτουργίας ως ετήσιο κυλιόμενο μέσο όρο πενταετίας από την 1.7.2020 έως και την 30.6.2025.
Κάθε μια από τις μονάδες του Αγίου Δημητρίου 3 και 4 έχουν διαθέσιμες 13.600 ώρες λειτουργίας ως ετήσιο κυλιόμενο μέσο όρο πενταετίας από την 1.8.2021 έως και την 31.12.2023.
Η μονάδα 5 του Αγίου Δημητρίου έχει διαθέσιμες 35.600 ώρες συνολικά από την 1.8.2021 έως 31.12.2025.
Είναι πολύ πιθανόν για κάποιες από τις μονάδες, και κυρίως αυτές που οι ώρες λειτουργίας τους λήγουν το 2023, να απαιτηθεί παράταση, προκειμένου και να δουλέψουν στο μάξιμουμ αλλά και να γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις.
Ας σημειωθεί ότι τον Σεπτέμβριο θα τεθεί σε λειτουργία η νέα λιγνιτική μονάδα Πτολεμαΐδα 5 της ΔΕΗ ισχύος 660 MW, όπως ανακοίνωσε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας
