H χονδρική τιμή ηλεκτρισμού στην εγχώρια αγορά μπορεί να έχει υποχωρήσει σημαντικά από τα υψηλά επίπεδα του καλοκαιριού, παραμένει όμως η ακριβότερη της Ευρώπης, ένα φαινόμενο που ο πρόεδρος της ΡΑΕ Θανάσης Δαγούμας απέδωσε στη μεγάλη εξάρτηση του συστήματος από το φυσικό αέριο και τις εισαγωγές.
Χθες, η μέση τιμή ηλεκτρισμού στην Αγορά Επόμενης Ημέρας διαμορφώθηκε στα 194,12 ευρώ/MWh, 3% πάνω από το προηγούμενο κλείσιμο. Η συμμετοχή του φυσικού αερίου, του οποίου επίσης οι τιμές έχουν πέσει, έφθασε στο 36,2% του ηλεκτροπαραγωγικού μείγματος με τις εισαγωγές να κατακτούν τη δεύτερη θέση, με ποσοστό 26,2% της ποσότητας ηλεκτρισμού που διακινήθηκε στο σύστημα. Το μερίδιο των ΑΠΕ ήταν στο 23,4%, του λιγνίτη στο 8,9% και των υδροηλεκτρικών στο 2,5%, ενώ η Κρήτη συμμετείχε με 2,2% στη συμβατική παραγωγή και 0,5% στις ΑΠΕ.
Όσο η ελληνική αγορά παραμένει η ακριβότερη, τόσο αυξημένες θα είναι και οι εισαγωγές, λόγω της ίδιας της αρχιτεκτονικής του Target Model, του ευρωπαϊκού μοντέλου -στόχου για τις ενιαίες και συζευγμένες αγορές, το οποίο αυτόματα διοχετεύει τις ροές προς την αγορά με τις υψηλότερες τιμές. Ο μόνος περιορισμός είναι οι τεχνικές δυνατότητες μεταφοράς ρεύματος από τις διασυνδέσεις.
Η τιμή ΤΤF του αερίου έχει βέβαια παρουσιάσει μεγάλη πτώση, όμως το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει κερδίσει κάτι από το χαμένο έδαφος. Εχει ξεφύγει από τα χαμηλά των 100 ευρώ/mWh -και κάποιες ημέρες ήταν ακόμα χαμηλότερα- όμως έχει ανακάμψει πάνω από τα 120 ευρώ. Χθες, το TTF στο συμβόλαιο Δεκεμβρίου έκλεισε στα 125,100 ευρώ/MWh (0,606%)
Παρά την αποκλιμάκωση των δύο προηγούμενων μηνών, οι αναλυτές παραμένουν εξαιρετικά επιφυλακτικοί. Μία σειρά από παράγοντες, όπως οι σχετικά ήπιες -ως τώρα- καιρικές συνθήκες στη Βόρεια και τη Κεντρική Ευρώπη, η πλήρωση των αποθηκών στο 90%, τα πλοία που μεταφέρουν LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) και “κάνουν ουρά” έξω από τις δεξαμενές αποθήκευσης- επαναεριοποίησης περιμένοντας να βρουν την κατάλληλη χρονοθυρίδα εκφόρτωσης, έχουν χαλαρώσει σημαντικά την πίεση στις τιμές. Όμως κανείς δεν μπορεί να προεξοφλήσει το αύριο.
Μία επιδείνωση των καιρικών συνθηκών στην Ευρώπη ή στην Ασία, μία απότομη απόσυρση των αποθεμάτων και ένας διαγκωνισμός μεταξύ κρατών και εταιριών για την αναπλήρωσή τους - όπως συνέβη τους προηγούμενους μήνες, μπορεί και πάλι να οδηγήσει στην εκτίναξη της τιμής.
Στο πλαίσιο αυτό, κανείς δεν μπορεί να είναι αισιόδοξος.
Από την άλλη πλευρά, οι προσπάθειες της Ευρώπης για την επβολή ενός πλαφόν στην ενδοημερήσια διακύμανση της τιμής TTF μπορεί να έχουν προχωρήσει πολύ, αλλά ακόμα δεν έχουν φθάσει στην τελική συμφωνία. Η Ολλανδία, η χώρα που φιλοξενεί το trading του ΤΤF, ήταν αρχικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα εξαιρετικά αρνητική στην επιβολή οποιουδήποτε περιορισμού, όπως δήλωσε πρόσφατα ο κ. Δαγούμας σε εκδήλωση του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου. “Let the market work”, αφήστε την αγορά να δουλέψει, ήταν η μόνιμη απάντηση των Ολλανδών στις εκκλήσεις άλλων χωρών για τη λήψη κάποιων μέτρων. Μόνον το πολύ τελευταίο χρονικό διάστημα, όταν το ολλανδικό hub άρχισε να νιώθει την αμφισβήτηση από την αντίστοιχη βρετανική αγορά, το ΝΒΡ, ενώ παράλληλα αυξανόταν και ο αριθμός των χωρών που επιζητούσαν την επιβολή κάποιων ορίων στις διακυμάνσεις, η Χάγη δέχθηκε να συζητήσει το θέμα, με τον αρμόδιο Ολλανδό υπουργό να προσέρχεται στη διαπραγμάτευση με τον ομόλογό του υπουργό Περιβάλλοντος- Ενέργειας Κώστα Σκρέκα και μαζί με άλλες τρεις χώρες να καταλήγουν σε μία κοινή επιστολή προς τις Βρυξέλλες. Το κείμενο περιελάμβανε αναφορές στο “corridor” τιμών, δηλαδή σε μία ζώνη διακύμανσης και σε κάποιους μηχανισμούς “circuit breakers”, κάτι σαν “κόφτες” τιμών στις απότομες ενδοημερήσιες διακυμάνσεις.
Ακόμα όμως και αν λυθεί το ζήτημα με το όποιου τύπου πλαφόν στο TTF, το πρόβλημα της ελληνικής αγοράς δεν λύνεται, όσο παραμένει εξαρτημένη σε τόσο μεγάλο βαθμό από το φυσικό αέριο, για το οποίο όλες οι προβλέψεις είναι ότι θα παραμείνει σε υψηλά επίπεδα- μπορεί όχι στα ρεκόρ, αλλά σίγουρα δεν θα επιστέψει στις προ κρίσης κλίμακες. Πρόκειται για ένα δομικό πρόβλημα της εγχώριας αγοράς, το οποίο με βάση τους σημερινούς σχεδιασμούς θα χρειαστεί πολλά χρόνια για να λυθεί, μέχρι η διείσδυση των ΑΠΕ και της αποθήκευσης ηλεκτρισμού στο σύστημα να φθάσει σε επίπεδα αξιόπιστης κάλυψης της ζήτησης.
Στην Ιταλία, όπου λειτουργεί η μία από τις δύο συζευγμένες με την Ελλάδα αγορές η μέση τιμή ηλεκτρισμού διαμορφώνεται για σήμερα στα 190,95 ευρώ/MWh (44,5%), που είναι η δεύτερη υψηλότερη στην ΕΕ μετά την ελληνική πρωτιά με τα 194,12 ευρώ/MW. Στην επίσης συζευγμένη βουλγαρική αγορά η μέση τιμή ήταν τα 181,36 ευρώ/MWh (-2,11%). Στη Γερμανία η αντίστοιχη τιμή διαμορφώθηκε στα 178,54 ευρώ/MWh (73,3%), στη Φινλανδία μόλις στα 58,59 ευρώ/MWh (-36%) και στη Γαλλία στα 186,15 ευρώ/MWh. To ιβηρικό μοντέλο (Ισπανία και Πορτογαλία) με το πλαφόν στην τιμή αερίου ηλεκτροπαραγωγής αποδίδει για σήμερα μέση τιμή 150,44 ευρώ/MWh. Γενικά οι τιμές στις περισσότερες χώρες κινήθηκαν μεταξύ 170-180 ευρώ.
Μπορεί χθες το ελληνικό premium σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη να ήταν περιορισμένο. Ομως το πρόβλημα για την οικονομία και την κοινωνία της χώρας μας, αν η Ελλάδα σταθεροποιηθεί ως χώρα εισαγωγέας ρεύματος με τις υψηλότερες τιμές στην Ευρώπη, θα είναι πολύ μεγάλο.
