Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες στις 23-24 Μαρτίου για να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις σχετικά με τη φιλοδοξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τολμηρή δράση στα κλιματικά ζητήματα και την κλιμάκωση της καθαρής ενέργειας ενάντια στους διαφορετικούς πόρους των μελών της, τις κλονισμένες οικονομίες και τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Μια δυνητικά εκτενής συζήτηση συνεχίζεται σχετικά με τον τρόπο αναμόρφωσης των ενεργειακών συστημάτων, των αγορών και των υποδομών της ηπείρου, καθώς αναπτύσσει ένα σχέδιο για την επίτευξη στόχων για μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 55% έως το 2030 και διασφαλίζει ότι η ΕΕ έχει πρόσβαση σε κρίσιμες πρώτες ύλες και τη βιομηχανική υποστήριξη που απαιτείται.
Τα προτεινόμενα βήματα χρειάζονται συμφωνία από τα όργανα της ΕΕ προτού τεθούν σε εφαρμογή. Η ώθηση έρχεται ως απάντηση στις κινήσεις των ΗΠΑ προς την αυτάρκεια σε καθαρή ενέργεια, ιδιαίτερα τη θέσπιση του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού του 2022 που περιλαμβάνει 369 δισεκατομμύρια δολάρια σε κεφάλαια και κίνητρα για την εγχώρια παραγωγή. Ο Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος Εσωτερικών Αγορών της ΕΕ, δήλωσε νωρίτερα αυτό το μήνα ότι οι ΗΠΑ και η Κίνα «εμπλέκονται σε έναν αγώνα επιδοτήσεων», σε σχόλιά του στο Reuters.
«Χρειαζόμαστε ένα ρυθμιστικό περιβάλλον που μας επιτρέπει να κλιμακώσουμε γρήγορα τη μετάβαση στην καθαρή ενέργεια», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάϊεν, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. «Η ζήτηση αυξάνεται στην Ευρώπη και παγκοσμίως, και ενεργούμε τώρα για να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να καλύψουμε περισσότερο αυτή τη ζήτηση με την ευρωπαϊκή προσφορά». Η Ευρώπη εξακολουθεί να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές για τις περισσότερες τεχνολογίες «καθαρού μηδέν», με περισσότερο από το 90% των ηλιακών φωτοβολταϊκών πάνελ και άλλων εξαρτημάτων να προέρχονται από την Κίνα, καθώς και το 25% των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και μπαταριών.
Η συζήτηση επικεντρώνεται στη βασική νομοθεσία που πρότεινε το Συμβούλιο στα μέσα Μαρτίου στο πλαίσιο του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ιδιαίτερα στον νόμο Net-Zero Industry Act, ο οποίος ορίζει ότι τουλάχιστον το 40% των βασικών τεχνολογιών όπως τα ηλιακά φωτοβολταϊκά και η αιολική ενέργεια πρέπει να κατασκευάζεται εγχώρια έως το 2030, με μέτρα για την επιτάχυνση, την απλούστευση και τη χρηματοδότηση της παραγωγής, καθώς και τον νόμο περί κρίσιμων πρώτων υλών, ο οποίος στοχεύει στην εξασφάλιση της εγχώριας προμήθειας των απαραίτητων υλικών.
Ο νόμος Net-Zero θέτει ετήσιους στόχους που πρέπει να επιτευχθούν έως το 2030 για τις παραγωγικές ικανότητες της ΕΕ, όπως 30 GW για ηλιακές φωτοβολταϊκές τεχνολογίες, 31 GW αντλιών θερμότητας, 550 GWh μπαταριών και 10 εκατομμύρια μετρικούς τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου. Το συμβούλιο θα το ενθάρρυνε αυτό απλοποιώντας τα καθεστώτα κρατικών ενισχύσεων, θέτοντας φορολογικές ελαφρύνσεις ως κίνητρα και ταχεία αδειοδότηση. Μια εσωτερική νομοθετική ανάλυση της πρότασης της ΕΕ αναφέρει ότι οι επενδυτικές ανάγκες από τώρα έως το 2030 θα μπορούσαν να κοστίσουν από 52 δισεκατομμύρια ευρώ έως 119 δισεκατομμύρια ευρώ, με βάση το επίπεδο εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Τα ζητήματα επιδοτήσεων για πράσινες τεχνολογίες είναι επίσης αμφιλεγόμενα μεταξύ των χωρών μελών, με τη Γαλλία και τη Γερμανία να προτιμούν τη χαλάρωση των κανόνων κρατικής βοήθειας, αλλά τα μικρότερα έθνη να είναι λιγότερο υποστηρικτικά. Έχει επίσης ζητηθεί η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Κυριαρχίας σε όλη την ΕΕ. Το ερώτημα εάν πρέπει να επεκταθούν οι τύποι πυρηνικής ενέργειας που ορίζονται ως καθαρή ενέργεια έχει ήδη γίνει αμφιλεγόμενο. Η Γαλλία αντλεί σχεδόν το 75% της ηλεκτρικής ενέργειάς της από την πυρηνική ενέργεια, σύμφωνα με την Παγκόσμια Πυρηνική Ένωση και επιθυμεί ο ορισμός της καθαρής ενέργειας να περιλαμβάνει ευρύτερα τύπους διαφορετικούς από τους μικρούς πυρηνικούς αντιδραστήρες και τους προηγμένους αντιδραστήρες, όπως συμβαίνει τώρα.
Εν τω μεταξύ, ορισμένοι βιομηχανικοί όμιλοι εγείρουν ανησυχίες σχετικά με το εάν μπορούν να επιτευχθούν στόχοι καθαρής ενέργειας με τεχνολογίες που δεν έχουν ακόμη αποδειχθεί σε τέτοια κλίμακα. Ο Βόλφγκανγκ Νίντερμαρκ, πρόεδρος της BDI, της Ομοσπονδίας Γερμανικών Βιομηχανιών, που εκπροσωπεί 37 εμπορικούς ομίλους, είπε ότι η επίτευξη των στόχων του νόμου περί κρίσιμων πρώτων υλών θα είναι δύσκολη χωρίς μια «απαραίτητη επίθεση χρηματοδότησης». Και, ακόμη, ότι οι αμερικανικές εταιρείες εξόρυξης μπορούν να διαγράψουν το 10% των δαπανών τους στο πλαίσιο του IRA, μια διάταξη που «άξια μίμησης και για την Ευρώπη». Ο Κριστόφ Ζιπφ, εκπρόσωπος του εμπορικού ομίλου αιολικής ενέργειας WindEurope, που εδρεύει στις Βρυξέλλες, λέει ότι το βιομηχανικό σχέδιο της Πράσινης Συμφωνίας μπορεί να υποστηρίξει την καινοτομία, αλλά η κλιμάκωση της αιολικής ενέργειας στην Ευρώπη αφορά περισσότερο τον όγκο. Σε μια σύντομη ενημέρωση στα μέσα Μαρτίου, ο διευθύνων σύμβουλος του ομίλου Giles Dickson λέει ότι το μπλοκ της ΕΕ «έχει μια μεγάλη αλυσίδα εφοδιασμού αιολικής ενέργειας σήμερα, αλλά δεν είναι αρκετά μεγάλη για να παράγει αυτούς τους όγκους που ορίζονται στους στόχους». Υποστηρίζει ότι οι λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς για το πώς οι κυβερνήσεις θα χρησιμοποιήσουν την προτεινόμενη «νέα ευελιξία για να στηρίξουν τις πράσινες βιομηχανίες».
