Η μη βιώσιμη κατανάλωση στην Ευρώπη (και όχι μόνο) είναι ένας από τους κύριους μοχλούς της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας βιοποικιλότητας και της ρύπανσης. Σύμφωνα με δύο τελευταίες ενημερώσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), η αύξηση της αποδοτικότητας στην παραγωγή μείωσε ορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, αλλά δεν αρκεί αυτό για να φτάσει η κατανάλωση στην Ευρώπη σε βιώσιμο επίπεδο. Θα χρειαστεί βαθύτερος μετασχηματισμός των καταναλωτικών προτύπων.
Η ανάλυση του ΕΟΠ δείχνει ότι οι περισσότερες περιβαλλοντικές πιέσεις από την οικιακή κατανάλωση στην Ευρώπη δεν έχουν αλλάξει σημαντικά από το 2000 έως το 2019: οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου και οι εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων μειώθηκαν, αλλά η χρήση γης, υλικών και νερού αυξήθηκε ή παρέμεινε σχετικά σταθερή. Την ίδια περίοδο, η κατανάλωση των νοικοκυριών στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 26%, με περίπου τα τρία τέταρτα των δαπανών να προορίζονται για τρόφιμα, στέγαση και υπηρεσίες.
Η ενημέρωση του ΕΟΠ υπογραμμίζει ότι οι τρέχουσες τάσεις κατανάλωσης στην Ευρώπη δεν είναι βιώσιμες, καθώς τα κέρδη αποδοτικότητας στην αλυσίδα αξίας της παραγωγής δεν φαίνεται να είναι αρκετά για να αντισταθμίσουν τα αυξανόμενα επίπεδα κατανάλωσης μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, πολλά οικοσυστήματα βρίσκονται, ήδη, υπό πίεση πολύ πέρα από την ικανότητα αναγέννησής τους.
Σύμφωνα με την ενημέρωση του ΕΟΠ σχετικά με τις συνθήκες και τις οδούς για βιώσιμη και κυκλική κατανάλωση στην Ευρώπη, η μετάβαση προς μια πιο κυκλική οικονομία στην Ευρώπη, με περισσότερη επαναχρησιμοποίηση, λιγότερα απόβλητα και μεγαλύτερη προσοχή στη βιοποικιλότητα, μπορεί να μειώσει σημαντικά τις αρνητικές επιπτώσεις της κατανάλωσής μας. Αυτό απαιτεί ισχυρές πολιτικές, νέα επιχειρηματικά μοντέλα και αλλαγές στα πρότυπα κατανάλωσης.
Πιο συγκεκριμένα, η ενημέρωση του ΕΟΠ υπογραμμίζει ότι οι μειωμένες πιέσεις και οι επιπτώσεις μπορούν να επιτευχθούν με τη στροφή της κατανάλωσης σε προϊόντα και υπηρεσίες που χρησιμοποιούν λιγότερα υλικά ή ανανεώσιμες και ανακυκλωμένες πηγές.
Καταναλώνοντας λιγότερο, για παράδειγμα, μεγαλύτερης διάρκειας ζωής προϊόντα ή με κοινή χρήση μοντέλων που μπορούν να μειώσουν τη ζήτηση για νέα προϊόντα και με την κλιμάκωση του κυκλικού σχεδιασμού του προϊόντος που επιτρέπει μεγαλύτερη χρήση και ευκολότερες επισκευές, επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση.
