Tην ένταξη των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής φυσικού αερίου σε ένα μηχανισμό αμοιβής για την ευελιξία και τη διαθεσιμότητα που παρέχουν στο σύστημα  επιδιώκει ο Σύνδεσμος των Ανεξάρτητων Παραγωγών Ενέργειας (ΕΣΑΗ), στο πλαίσιο του “παράθυρου” -έστω και περιορισμένου-, που αφήνει η όλη συζήτηση για το capacity mechanism στις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται την περίοδο αυτή σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού.

Μάλιστα το ζήτημα, όπως και η άρση των έκτακτων μέτρων που επιβλήθηκαν λόγω της κρίσης στην αγορά ηλεκτρισμού είναι δύο από τα κρίσιμα  θέματα που σκοπεύει να θέσει ο ΕΣΑΗ στον νέο υπουργό Περιβάλλοντος-Ενέργειας Θεόδωρο Σκυλακάκη, κατά την πρώτη τους συνάντηση, μία συνάντηση που δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα εν όψει των προγραμματικών δηλώσεων της κυβέρνησης.

Η υιοθέτηση των μηχανισμών αμοιβής δεν αποτελούν θέση μόνον των ελληνικών εταιριών. ‘Εχουν προταθεί και από τη Eurelectric, τον Σύνδεσμο των εταιριών ηλεκτρισμού της Ευρώπης, του οποίου αντιπρόεδρος ανέλαβε πρόσφατα ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΔΕΗ Γιώργος Στάσσης. Επίσης, ο υπηρεσιακός υπουργός Ενέργειας Παντελής Κάπρος έθεσε το ζήτημα στο τελευταίο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο.

Ο μηχανισμός δυναμικότητας (capacity mechanism) που προβλέπει η Κομισιόν στο  σχέδιο μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρισμού δεν αφορά στις μονάδες φυσικού αερίου αλλά κυρίως στην απόκριση της ζήτησης και στην αποθήκευση ηλεκτρισμού. Πολλές χώρες-μέλη όμως, ανάλογα με το βασικό καύσιμο που χρησιμοποιούν για τη σταθερή παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, ζητούν να ενταχθούν σε μηχανισμό αμοιβής η πυρηνική ενέργεια, το φυσικό αέριο ακόμα και ο άνθρακας.

Η ανάγκη για τους μηχανισμούς που θα αμείβουν την ευελιξία και/ή τη διαθεσιμότητα των συμβατικών μονάδων θα αυξάνται σε όλη τη διάρκεια της ενεργειακής μετάβασης, όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ στο σύστημα, καθώς θα χρειάζονται ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες που θα μπορούν να δώσουν ρεύμα, όταν οι ΑΠΕ δεν παράγουν, δηλαδή όταν δεν φυσά και όταν βραδυάζει, μέχρι να αναπτυχθούν τα επαρκή συστήματα αποθήκευσης, τα οποία προς το παρόν βρίσκονται σε εμβρυακό στάδιο.

Για παράδειγμα σήμερα, στο ελληνικό σύστημα οι μονάδες φυσικού αερίου πρέπει να έχουν διαθέσιμο το 80% της δυναμικότητας τους, ώστε όταν δύει ο ήλιος να καλύπτουν το κενό που δημιουργείται από το «σβήσιμο» των φωτοβολταϊκών. 

Η διαθεσιμότητα αυτή, που συνεπάγεται ένα υψηλό κόστος για τη μονάδα αερίου πρέπει να καλύπτεται από κάποιο  μηχανισμό αμοιβής.

Ας σημειωθεί ότι στη χώρα μας, όπως και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, έχουν λειτουργήσει στο παρελθόν παρεμφερείς μηχανισμοί αμοιβής συμβατικών μονάδων για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο σύστημα.

Ο ΕΣΑΗ έχει αναθέσει σε εταιρία του εξωτερικού την εκπόνηση  μελέτης για τον σχεδιασμό του μηχανισμού, την οποία σκοπεύει να παρουσιάσει στη νέα ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος- Ενέργειας. Αν ο μηχανισμός αυτός υιοθετηθεί θα μπορούσε να λειτουργήσει το τρίτο τρίμηνο του 2024.

Όσο για το θέμα της έγκρισής του από την ΕΕ, κύκλοι της αγοράς εκτιμούν ότι η τελευταία συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, αφήνει ορατό το ενδεχόμενο το όλο ζήτημα να παραπεμφθεί στη διεύθυνση Ενέργειας της Κομισιόν και όχι στην αυστηρή διεύθυνση Ανταγωνισμού, με τους τους ακόμα αυστηρότερους κανονισμούς για τις Κρατικές Ενισχύσεις.