Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναμένεται να μειωθεί κατά 3% το 2023 στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων είκοσι ετών, σύμφωνα με νέες εκτιμήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας (IEA).
Όπως τονίζεται αρμοδίως, οι σπειροειδείς τιμές της ενέργειας και η οικονομική επιβράδυνση στις ευρωπαϊκές οικονομίες ευθύνονται κυρίως για τη μείωση της ζήτησης.
Μια πτώση ρεκόρ 6% σε διετή βάση στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ καταγράφηκε κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, δείχνοντας το βαρύ πλήγμα που επέφερε στους καταναλωτές και τις βιομηχανίες της Ευρώπης η ενεργειακή κρίση μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Η βιομηχανική επιβράδυνση ευθύνεται για τα δύο τρίτα της καθαρής μείωσης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ το 2022. Αυτό θέτει υπό πίεση τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα στην Ευρώπη, σύμφωνα με την έκθεση της IEA, καθώς η παραγωγή του κλάδου συνεχίζει να υστερεί παρά τις τιμές που μειώνονται από τα υψηλά ρεκόρ του περασμένου έτους. Η έκθεση αναφέρει ότι οι επιδοτήσεις στο εξωτερικό, όπως ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ (IRA) και ο νόμος για τον Πράσινο Μετασχηματισμό της Ιαπωνίας «επηρεάζουν τη μείωση της παραγωγής, το κλείσιμο εργοστασίων και την παύση και την εκτροπή των επενδύσεων».
Εν τω μεταξύ, η παγκόσμια ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας πρόκειται να αυξηθεί, λόγω της απαλλαγής από τον άνθρακα των ενεργειακών συστημάτων, της αυξανόμενης χρήσης ψύξης εσωτερικών χώρων, καθώς ανεβαίνουν οι παγκόσμιες θερμοκρασίες και της ανάπτυξης στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες οικονομίες. Η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας προβλέπεται να αυξηθεί στην Κίνα και την Ινδία, με την Κίνα να αναμένεται να σημειώσει ετήσια αύξηση 5,2% τα επόμενα δύο χρόνια.
Αυτές οι αναδυόμενες χώρες συνεχίζουν να βασίζονται στα ορυκτά καύσιμα, με την Κίνα και την Ινδία να αυξάνουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύση άνθρακα το πρώτο εξάμηνο του 2023 λόγω των περικοπών στην υδροηλεκτρική ενέργεια που προκαλούνται από την ξηρασία.
Η ΔΟΕ προβλέπει ανάκαμψη της παγκόσμιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας το 2024 καθώς βελτιώνονται οι οικονομικές προοπτικές και λέει ότι το 2024 θα μπορούσε να γίνει το πρώτο έτος κατά το οποίο παράγεται περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια παγκοσμίως από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας παρά από άνθρακα. Οι νέες πληροφορίες ήρθαν καθώς η Επιτροπή Βιομηχανίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου υποστήριξε τα σχέδια για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ με βάση μια συμφωνία που συνήφθη από τα κύρια ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα νωρίτερα αυτόν τον μήνα.
Η μεταρρύθμιση , που κατατέθηκε για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο, στοχεύει να προστατεύσει τους καταναλωτές από τις αυξανόμενες τιμές, να ενισχύσει την απορρόφηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να διατηρήσει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των ευρωπαϊκών εταιρειών σε μια ολοένα και πιο ανταγωνιστική παγκόσμια σκηνή.
Το Κοινοβούλιο υποστήριξε το δικαίωμα των καταναλωτών για πιο σταθερές, μακροπρόθεσμες συμβάσεις, απαγορεύοντας στους προμηθευτές να μπορούν να αλλάζουν μονομερώς τους όρους μιας σύμβασης και να διακόπτουν την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ευάλωτους πελάτες.
Υποστήριζε επίσης τις λεγόμενες «Συμβάσεις για τη διαφορά» (CFD), όπου οι δημόσιες αρχές μπορούν να αποζημιώνουν τους παραγωγούς ενέργειας εάν οι τιμές της αγοράς πέφτουν πολύ απότομα, αλλά μπορούν να εισπράττουν πληρωμές από αυτούς εάν οι τιμές είναι πολύ υψηλές.
«Αυτή η μεταρρύθμιση στοχεύει να δώσει στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μια αίσθηση σταθερότητας, ώστε να μην χρειαστεί ποτέ ξανά να βιώσουμε τις τιμές αυτής της κρίσης», δήλωσε ο εισηγητής του Κοινοβουλίου για το φάκελο, Nicolás González Casares.
Ωστόσο, η θέση του Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε δεν περιλαμβάνει ανώτατο όριο στα απροσδόκητα έσοδα των ενεργειακών εταιρειών σε μια μελλοντική ενεργειακή κρίση, ένα μέτρο που υποστήριξε αρχικά ο Casares. Η ΕΕ εισήγαγε έναν προσωρινό απροσδόκητο φόρο στις ενεργειακές εταιρείες το 2022 για να βοηθήσει στη μείωση των λογαριασμών των καταναλωτών κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης. «Δεν το είδαν όλες οι πολιτικές ομάδες με τον ίδιο τρόπο», είπε.
Το κεντροδεξιό ΕΛΚ και οι βιομηχανικές ομάδες είχαν αντιταχθεί στο ανώτατο όριο εσόδων ως αποτρεπτικό για τις επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες.
Η προγραμματισμένη μεταρρύθμιση υποστηρίχθηκε από 55 ευρωβουλευτές, ενώ 15 ψήφισαν κατά και 2 απείχαν. Η Επιτροπή ψήφισε επίσης την έναρξη διαπραγματεύσεων με το Συμβούλιο, απόφαση που θα χρειαστεί έγκριση στην επόμενη σύνοδο ολομέλειας.
Ωστόσο, οι υπουργοί της ΕΕ δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να καταλήξουν σε κοινή θέση λόγω δυσκολιών στην επίτευξη συμφωνίας που ικανοποιεί 27 χώρες με πολύ διαφορετικές οικονομίες και ενεργειακά μείγματα. Η Ισπανία, η οποία κατέχει την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ, αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην εξεύρεση συμβιβασμού.
