H πρώτη ημέρα εφαρμογής του αμφιλεγόμενου φόρου, των 10,20 ευρώ/MWh που επέβαλε η Σόφια στην τράνζιτ διέλευση ρωσικού φυσικου αερίου, κύλησε χθες με κανονικές τις ροές του καυσίμου, όπως μεταδίδουν τα διεθνή πρακτορεία και χωρίς η Gazprom να έχει πληρώσει το συγκεκριμένο τέλος, σύμφωνα με το Montel.
Το μεγάλο ερώτημα βέβαια είναι αφενός πώς θα αντιδράσει η Βουλγαρία εάν ο ρωσικός κολοσσός αερίου Gazprom δεν συμμορφωθεί με τον φόρο, αλλά και τι θα συμβεί αν η Gazpom αποφασίσει να διακόψει τις ροές σε περίπτωση κλιμάκωσης της απαίτησης της Βουλγαρίας.
Ας σημειωθεί ότι ρωσικό αέριο - αγωγού μέσω Βουλγαρίας εισάγει η Ελλάδα, καθώς και χώρες όπως η Αυστρία, η Ουγγαρία και η Σερβία, με τις δύο τελευταίες να εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά από το αέριο αυτό. Μάλιστα οι δύο χώρες έχουν ήδη καταγγείλει στην ΕΕ την μονομερή απόφαση της Βουλγαρίας, ενώ η Αθήνα προς το παρόν δεν έχει προχωρήσει σε κάποια κίνηση, με τον υπουργό Περιβάλλοντος- Ενέργειας Θόδωρο Σκυλακάκη να δηλώνει πρόσφατα ότι όσο διαρκεί η διαπραγμάτευση ΔΕΠΑ-Gazprom για τη ρήτρα take or pay, η χώρα δεν πρόκειται να προχωρήσει σε κάποια ενέργεια. Εκτός της ΔΕΠΑ, ρωσικό αέριο μέσω Βουλγαρίας εισάγει και ο όμιλος Μytilineos.
Ο ρωσικός όμιλος έχει πολλές μακροπρόθεσμες συμφωνίες προμήθειας στην περιοχή, με τη μεγαλύτερη να αφορά την ουγγρική κρατική εταιρεία κοινής ωφελείας MVM για ποσότητα 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα/έτος μέσω Σερβίας και επιπλέον 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα το χρόνο μέσω Αυστρίας.
Οι ποσότητες αερίου που διακινήθηκαν χθες transit από τη Βουλγαρία, με προέλευση από τον αγωγό Turkstream έφθαναν σε περίπου 32 εκ. κμ./ημέρα, όσο περίπου και την Παρασκευή, σύμφωνα με τα στοιχεία από του Entso-G, του ευρωπαϊκού φορέα των Διαχειριστών Συστημάτων Μεταφοράς Αερίου.
Μέχρι στιγμής, παραμένει ασαφές πόσες από τις εταιρείες που χρησιμοποιούν το βουλγαρικό σύστημα έχουν πληρώσει τον πρόσθετο φόρο, αλλά μια πηγή κοντά σε μεγάλο αγοραστή φυσικού αερίου μέσω Βουλγαρίας, ανέφερε ότι ο κύριος χρήστης, ο ρωσικός γίγαντας φυσικού αερίου Gazprom δεν είχε πληρώσει και χρησιμοποίησε κανονικά τον αγωγό.
«Υποθέτω ότι ούτε η Gazprom ούτε η Βουλγαρία θέλουν να χάσουν αυτές τις ροές», δήλωσε ένας αναλυτής, προσθέτοντας ότι η Βουλγαρία μπορεί να βρεθεί σε μια περίεργη κατάσταση, καθώς θα χρειάζεται να συνεχίσει τη διαμετακόμιση, ακόμα κι αν δεν εισπράττει το επιπλέον ποσό από την Gazprom. Σε μία τέτοια περίπτωση, η Σόφια θα μπορούσε να προσφύγει στο δικαστήριο, κατέληξε ο αναλυτής.
Από την άλλη πλευρά, άλλοι αναλυτές όπως η η Κάτια Γιαφιμάβα, του Ινστιτούτου Ενεργειακών Μελετών της Οξφόρδης, φαίνεται να θεωρούν ότι το νέο βουλγαρικό μέτρο έρχεται σε σύγκρουση τόσο με τους κανόνες τόσο της ΕΕ όσο και του ΠΟΕ, οπότε θα ήταν δύσκολο η υπόθεση αυτή να σταθεί στο δικαστήριο.
Ας σημειωθεί ότι μία παρόμοια ιδέα είχε διατυπωθεί πέρυσι σε επίπεδο ΕΕ για την επιβολή δασμών εισαγωγής στο ρωσικό φυσικό αέριο σε όλα τα σύνορα της ΕΕ, αλλά τελικώς η πρόταση απορρίφθηκε, κυρίως λόγω του φόβου ότι θα διακοπούν όλες οι προμήθειες.
«Τώρα η Βουλγαρία φαίνεται να ακολουθεί μόνη της αυτή την ιδέα, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τις προμήθειες», είπε η αναλύτρια. «Θα περίμενα από την Gazprom να παρέχει φυσικό αέριο στα σύνορα και εάν η Βουλγαρία σταματούσε να το δέχεται για περαιτέρω διαμετακόμιση, εφόσον δεν είχε καταβληθεί η επιπλέον πληρωμή, τότε θα προκαλούσε κρίση» κατέληξε.
Πάντως χθες αυτό δεν συνέβη, ενώ ούτε οι συμμετέχοντες στο ολλανδικό hub, όπου διαπραγματεύονται τα συμβόλαια υγροποιημένου αερίου TTF φάνηκαν να ανησυχούν ιδιαίτερα για νέα κρίση στον ευρωπαϊκό εφοδιασμό, με την τιμή TTF για παράδοση τον επόμενο μήνα, λίγο πριν τη λήξη της συνεδρίασης διαμορφωνόταν στα 47,365 ευρώ/MWh (+1,572%).
ΔΕΣΦΑ
Εν τω μεταξύ χθες ο ΔΕΣΦΑ πραγματοποίησε τις δημοπρασίες για την εκφόρτωση φορτίων υγροποιημένου αερίου (LNG) κατά τα έτη 2027 και 2028, συγκεντρώνοντας σημαντικό ενδιαφέρον από τους χρήστες. Στο πλαίσιο αυτό, στο τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας, για το 2027 “ έκλεισε” προς εκφόρτωση ποσότητα υγροποιημέου αερίου 34,5 ΤTWh και για το 2028 ποσότητα 23 TWh.
