"Χαρακτηριστικά που ευνοούν την εμφάνιση στρεβλώσεων του ανταγωνισμού έχει η αγορά πετρελαιοειδών στην Ελλάδα”, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού κ. Δημήτρης Κυριτσάκης με επιστολή του πέντε σελίδων που απέστειλε στην Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων (ΠΟΠΕΚ).

Το “Business Energy” έχει στη διάθεση του την επιστολή η οποία εστάλη στις 4 Φεβρουαρίου στην ΠΟΠΕΚ και απαντά στα ερωτήματα των βενζινοπωλών για το πως διαμορφώνονται οι τιμές των υγρών καυσίμων, για το αν λειτουργεί ο ανταγωνισμός καθώς και για το πως εξηγείται να σημειώνουν μεγάλη πτώση οι διεθνείς τιμές των καυσίμων και αυτές να μην περνούν στην εγχώρια αγορά. Ο κ. Κυριτσάκης, σύμφωνα με τα βασικά σημεία του εγγράφου του που αποκαλύπτει το “Business Energy”, τονίζει μεταξύ άλλων: “Πράγματι, τα χαρακτηριστικά της αγοράς πετρελαιοειδών, τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα, είναι τέτοια (π.χ. δυοπώλιο στη διύλιση, ολιγοπώλιο στη χονδρική εμπορία εισόδου, κάθετες ενοποιημένες επιχειρήσεις), που ευνοούν την εμφάνιση στρεβλώσεων του ανταγωνισμού”, λέει ο πρόεδρος της Επιτροπής και συνεχίζει: “Επιπλέον, δεν υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες (π.χ. νομοθεσία περί τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας) που να επιτρέπουν στις εταιρίες χονδρικής πώλησης και τους λοιπούς εισαγωγείς (μεγάλους τελικούς καταναλωτές ή ακόμη και ομάδες ανεξάρτητων πρατηρίων) να εισάγουν απευθείας πετρελαϊκά προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιμές”. Ο ίδιος εντοπίζει άλλη μία αδυναμία της αγοράς: “Επιπροσθέτως, η διαφάνεια των τιμών στο στάδιο της διύλισης και της λιανικής πώλησης μπορεί να οδηγεί σε παράλληλες συμπεριφορές και ομοιόμορφες χρεώσεις”.

Ο κ. Κυριτσάκης απαριθμεί τα μέτρα που έχει προτείνει κατά το παρελθόν η Επιτροπή Ανταγωνισμού στις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των των προαναφερόμενων και υπενθυμίζει με νόημα την ευθύνη της εποπτείας της αγοράς που έχουν τα υπουργεία Οικονομίας και Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ).

Ο ίδιος προτρέπει την ΠΟΠΕΚ να προβεί σε καταγγελία στην Επιτροπή Ανταγωνισμού: “Αν έχετε στη διάθεσή σας, ως Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων, συγκεκριμένα στοιχεία, που συνιστούν ενδείξεις παράβασης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του ν. 3959/2011, μπορείτε, εφόσον το επιθυμείτε, να υποβάλετε καταγγελία ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού”.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής δηλώνει ότι “ο κλάδος των πετρελαιοειδών βρίσκεται διαχρονικά στην αιχμή του ενδιαφέροντός της (σ.σ. Επιτροπής Ανταγωνισμού) και η παρακολούθηση της αγοράς, για τον εντοπισμό συμπεριφορών επιχειρήσεων που αντιβαίνουν στο δίκαιο του ανταγωνισμού είναι διαρκής”.

Κόστος τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας.

Η ανεξάρτητη διοικητική αρχή υπενθυμίζει ότι το 2008 και το 2012 είχε προτείνει “προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του ανταγωνισμού στο στάδιο της διύλισης και τη συνακόλουθη διαμόρφωση των τιμών να υποχρεωθούν οι εταιρίες διύλισης να γνωστοποιούν στη ΡΑΕ και το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας το κόστος τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας που χρεώνουν στις εταιρίες εμπορίας και τους μεγάλους τελικούς καταναλωτές, τόσο στην εγχώρια αγορά (βενζίνες, πετρέλαιο κίνησης, θέρμανσης) όσο και στη διεθνή αγορά (αεροπορικά, ναυτιλιακά καύσιμα). Επίσης η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει προτείνει να υποχρεωθούν οι εταιρίες διύλισης να προβαίνουν σε αναλυτικό επιμερισμό των στοιχείων κόστους που περιλαμβάνονται στην προσαύξηση (premium) που χρεώνουν τις εταιρίες εμπορίας και τους μεγάλους καταναλωτές”. Στο σημείο αυτό ο κ. Κυριτσάκης υπενθυμίζει ότι η πρόταση αυτή, το 2008, είχε τροποποιηθεί από τον τότε υπουργό Ανάπτυξης με αποτέλεσμα “οι εταιρίες διύλισης και οι εταιρίες εμπορίας να γνωστοποιούν στο υπουργείο Ανάπτυξης το εκάστοτε ισχύον αντάλλαγμα τήρησης αποθεμάτων ασφαλείας που εμπεριέχεται στις τελικές τιμές πώλησης. Το αντάλλαγμα”, σημειώνει ο πρόεδρος, “ενδέχεται να περιέχει, πέραν των στοιχείων του κόστους για την τήρηση των αποθεμάτων ασφαλείας, και ένα περιθώριο κέρδους για τις εταιρίες διύλισης”.

Γνωστοποίηση τιμών

Η Επιτροπή Ανταγωνισμού δείχνοντας ως αρμόδιους το υπουργείο Οικονομίας και τη ΡΑΕ, υπογραμμίζει πως “ο νομοθέτης προβλέπει υποχρέωση γνωστοποίησης τιμών στους αρμόδιους φορείς. Ειδικότερα, οι κάτοχοι άδειας διύλισης και χονδρικής εμπορίας καυσίμων υποχρεούνται να γνωστοποιούν στον υπουργό Οικονομίας και τη ΡΑΕ τον τρόπο, με τον οποίο διαμορφώνονται οι εργοστασιακές (ex factory) τιμές των πετρελαιοειδών προϊόντων. Αν η ΡΑΕ, από την επεξεργασία των στοιχείων καθώς και των στοιχείων που προκύπτουν από τις τιμοληψίες που διεξάγει το υπουργείο Οικονομίας και από το Παρατηρητήριο Τιμών Υγρών Καυσίμων, διαπιστώνει εναρμονισμένες πρακτικές ή άλλες στρεβλώσεις του υγιούς ανταγωνισμού, διαβιβάζει τα στοιχεία αυτά στην Επιτροπή Ανταγωνισμού”.

Εκπτώσεις στα τιμολόγια

Στην επιστολή του κ. Κυριτσάκη προς την ΠΟΠΕΚ γίνεται αναφορά και στην απόφαση που είχε λάβει η Επιτροπή Ανταγωνισμού το 2007 σχετικά με την υποχρέωση που έχουν οι εταιρίες εμπορίας πετρελαιοειδών να χορηγούν τις πιθανές εκπτώσεις προς τα πρατήρια. Αυτές πρέπει να δίνονται σε όλη την επικράτεια “με βάση αντικειμενικά κριτήρια και τα κριτήρια, οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης καθώς και η μεταβολή τους θα πρέπει να κοινοποιούνται στην Επιτροπή Ανταγωνισμού”. Θυμίζει ακόμη “την υποχρέωση που επέβαλε στις εταιρίες εμπορίας ώστε να αναγράφουν στα τιμολόγια το ποσό έκπτωσης (ευρώ ανά λίτρο).

Ο ίδιος σημειώνει ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού υποχρέωσε τις εταιρίες εμπορίας στην καθιέρωση απολογιστικών εκπτώσεων όγκου σε ενιαία (εθνική) κλίμακα για κάθε εταιρία που θα αποδίδονται βάσει πιστωτικού σημειώματος (απολογιστικά) στο τέλος της συμφωνηθείσας χρονικής περιόδου. Οι απολογιστικές, όπως και οι βασικές εκπτώσεις (επί τιμολογίου) συμπεριλαμβάνονται ρητώς στις σχετικές συμφωνίες μεταξύ των εταιριών εμπορίας και των πρατηριούχων”. Στο θέμα αυτό ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού τονίζει ότι με απόφαση της αρχής “απαγορεύτηκε η χορήγηση υποστηρικτικών εκπτώσεων διότι αφενός μπορούν να αποβούν μέσο διακριτικής μεταχείρισης σε ενδοσηματικό επίπεδο, αφετέρου δεν συμβάλλουν στη γενικότερη μείωση των τιμών υπέρ του καταναλωτή, δεδομένου του στενά τοπικού γεωγραφικού τους χαρακτήρα.”

Ανεφάρμοστα τρία από τα 31 μέτρα.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού σημειώνει ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει συνολικά προτείνει στις κυβερνήσεις τη λήψη 31 μέτρων. Από αυτά τρία δεν έχουν νομοθετηθεί: “Το πρώτο είναι ο Ανεξάρτητος Φορέας Τήρησης Αποθεμάτων Ασφαλείας, με βαρύνουσα όμως, σημασία για την εξομάλυνση της αγοράς. Έχει προβλεφθεί νομοθετικά στο νόμο 4121/2013 ωστόσο δεν έχουν προχωρήσει οι λεπτομέρειες ίδρυσης του Κανονισμού του Φορέα με την έκδοση του αναγκαίου Προεδρικού Διατάγματος”.

Το δεύτερο μέτρο, κατά τον κ. Κυριτσάκη, είναι πως “δεν έχει καταργηθεί η υπάρχουσα νομοθετική πρόβλεψη για την τήρηση των αποθεμάτων ασφαλείας”.

Το τρίτο μέτρο είναι ο μη περιορισμός του χρόνου δεκαετίας σε πενταετία για την απαιτούμενη ελάχιστη διάρκεια της μίσθωσης ή παραχώρησης αποθηκευτικού χώρου για την απόκτηση ισόχρονης άδειας χονδρικής εμπορίας υγρών καυσίμων.