Πιέσεις για μία γενναία αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρισμού ασκούν πολλές χώρες στην ΕΕ, εν όψει του πακέτου που αναμένεται να παρουσιάσει τον Μάρτιο η Κομισιόν με τις προτάσεις της για τη μεταρρύθμιση της αγοράς.
Η ενεργειακή κρίση έφερε στο προσκήνιο τις αδυναμίες και τις αστοχίες του υφιστάμενου σχεδιασμού της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, με αρκετές χώρες- μέλη να ζητούν πρακτικές λύσεις για την εξασφάλιση επαρκούς και φθηνής ενέργειας τόσο για τους καταναλωτές όσο και για τις επιχειρήσεις.
Η διαβούλευση για τη μεταρρύθμιση της αγοράς έχει ήδη ξεκινήσει στους κόλπους μίας Ομάδας Εργασίας για την Ενέργεια υπό την ηγεσία της σουηδικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ.
Οι εθνικοί εκπρόσωποι έχουν κληθεί να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με ζητήματα όπως το πώς θα διασφαλιστεί η διάθεση νέας, καθαρής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην αγορά και τον τρόπο προστασίας των καταναλωτών από την υπερβολική αστάθεια των τιμών.
Ας σημειωθεί ότι η Ελλάδα, μέσω δηλώσεων τόσο του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη όσο και του υπουργού Περιβάλλοντος-Ενέργειας Κώστα Σκρέκα έχει εκφραστεί δημόσια υπέρ ενός μοντέλου διαχωρισμού της χονδρικής αγοράς ανάλογα με το CAPEX και το ΟPEX, δηλαδή των τεχνολογιών παραγωγής ηλεκτρισμού με υψηλή κεφαλαιουχική δαπάνη (CAPEX) όπως πχ οι ΑΠΕ από τη μία πλευρά και των τεχνολογιών με υψηλή λειτουργική δαπάνη (OPEX) όπως πχ η ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα.
Το τρέχον μοντέλο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας σχεδιάστηκε σε διαφορετικούς χρόνους και έχει αποδειχθεί ευάλωτο σε καταστάσεις πίεσης Τώρα χρειάζεται μια γενική διόρθωση για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, είχε υποστηρίξει η υπουργός Ενέργειας της Ισπανίας Teresa Ribera. Παρεμφερείς απόψεις έχει εκφράσει και η Γαλλία, όπως και άλλες χώρες, ζητώντας ένα σύστημα το οποίο θα αποδίδει στους καταναλωτές τα οφέλη των ΑΠΕ, παρέχοντας ταυτόχρονα κίνητρα για περισσότερες πράσινες επενδύσεις.
Σήμερα η τιμολόγηση του ηλεκτρισμού στη χονδρική αγορά γίνεται με βάση την τιμή της οριακής μονάδας, δηλαδή της ακριβότερης παραγωγικής μονάδας που εισέρχεται στο σύστημα, που κατά κανόνα είναι μονάδα φυσικού αερίου.
Ωστόσο πολλοί φορείς αντιτάσσονται σε θεμελιώδεις αλλαγές στην αγορά, εκτιμώντας ότι το τρέχον σύστημα αποδίδει, όπως αναφέρει σχετική έκθεση του ACER, του ευρωπαϊκού φορέα των ρυθμιστών Ενέργειας.
Ως μία λύση στις αντιθέσεις μεταξύ των χωρών για την αναμόρφωση της αγοράς, που ταυτόχρονα έχει τη δυνατότητα σταθεροποίησης των τιμών ηλεκτρισμού προβάλλονται τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια προμήθειας. Τα διμερή συμβόλαια (PPA) μπορούν να εξασφαλίσουν κίνητρα για πράσινες επενδύσεις, χαμηλότερο κόστος αλλά και προβλεψιμότητα τιμών, που είναι αναγκαία για την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
