Kαι ξαφνικά η ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα/λιγνίτη επανέρχεται στο προσκήνιο. Το φετινό καλοκαίρι, με τον καύσωνα, την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρισμού, την εκτίναξη των τιμών του φυσικού αερίου και τη σχετική άπνοια που μείωσε την παραγωγή των αιολικών, επέστρεψε και η ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα/λιγνίτη, όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και σε αρκετές χώρες της ΕΕ, όπως και στη Βρετανία.
Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι ιστορικά υψηλές τιμές του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με την υπο-απόδοση των ΑΠΕ σε ακραίες καιρικές συνθήκες θα κρατήσουν ζωντανή την παραγωγή από άνθρακα/λιγνίτη στην Ευρώπη και τους υπόλοιπους μήνες του 2021.
Για πρώτη φορά από το 2018 και παρά την εκτίναξη της τιμής των ρύπων αποδοτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με άνθρακα είναι πιο κερδοφόρες από μονάδες φυσικού αερίου.
Στη Γερμανία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ο άνθρακας κέρδισε μερίδιο αγοράς στο ενεργειακό μείγμα από το φυσικό αέριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του ινστιτούτου Fraunhofer ISE, καθώς οι εισαγωγείς αερίου έδωσαν προτεραιότητα στην αναπλήρωση αποθεμάτων στις αποθήκες αερίου της χώρας.
Στη Βρετανία οι ανθρακικές μονάδες παρείχαν ενέργεια στο σύστημα για περισσότερες από 60 ημέρες συνεχόμενα, με το σερί αυτό να σταματά στις 20 Αυγούστου. Κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2020 οι ανθρακικές μονάδες στη Βρετανία λειτούργησαν μόνον για 4 ημέρες σ Αλλά και στη χώρα μας η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μείγμα ανέβηκε σε διψήφια ποσοστά για αρκετές ημέρες του Ιουλίου και του Αυγούστου, για να καλυφθεί η ζήτηση, καθώς η συμμετοχή των ΑΠΕ και ειδικά των αιολικών ήταν μειωμένη λόγω της άπνοιας κατά την περίοδο του καύσωνα. Τις τελευταίες ημέρες πάντως η συμμετοχή του λιγνίτη στο εγχώριο μείγμα έχει περιοριστεί στο 2% από 12-15% που κινήθηκε τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Entso- E στην Ολλανδία τον Αύγουστο η ηλεκτροπαραγωγή από άνθρακα ξεπέρασε την παραγωγή από φυσικό αέριο. Αν οι υψηλές τιμές του αερίου στην Ολλανδία συνεχίσουν να βάζουν πλαφόν στην κερδοφορία των μονάδων αερίου, η στροφή στον άνθρακα αναμένεται να συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες.
Σε βάθος χρόνου ως το 2030 η ανάλυση του οίκου ICIS δείχνει ότι από τις ευρωπαϊκές αγορές θα αποσυρθούν 50GW άνθρακα, 19GW λιγνίτη και 21GW πυρηνική ενέργειας. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού του παραγωγικού δυναμικού αναμένεται να αντικατασταθεί από ΑΠΕ, θα χρειαστούν όμως και μονάδες φυσικού αερίου για να καλύπτουν τα ελλείμματα της διακοπτόμενης παραγωγής των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
‘Οπως συνέβη και στην Ελλάδα τις ημέρες του καύσωνα - και όχι μόνον- η άπνοια καθήλωσε την αιολική παραγωγή. Τον Ιούνιο στη Γερμανία η παραγωγή ηλεκτρισμού από τις ανεμογεννήτριες έπεσε κατά 31% σε σχέση με τον Ιούνιο του 2020 και τον Ιούλιο ήταν μειωμένη κατά 15% σε ετήσια βάση. Ανάλογη πτώση παρουσίασε και η παραγωγή των χερσαίων αιολικών και των φωτοβολταϊκών στην Ολλανδία σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020, σύμφωνα με τα στοιχεία του Entso-E. Ωστόσο τη συνολική αιολική παραγωγή στην Ολλανδία βοήθησε η λειτουργία δύο μεγάλων νέων έργων offshore, των Borssele III and IV στη Βόρεια Θάλασσα, με αποτέλεσμα το τελικό σύνολο να είναι υψηλότερο από αυτό του 2020.
Η αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου ΤΤF στο ολλανδικό hub κατά 35% τον Ιούνιο -άνοδος που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με υψηλούς ρυθμούς- είχε σαν αποτέλεσμα η ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο να περιοριστεί . Για παράδειγμα στη Γερμανία μειώθηκε κατά 36% τον Ιούλιο σε σχέση με τα επίπεδα του Ιουλίου 2020. Το “κενό” αντισταθμίστηκε σε μεγάλο βαθμό από την αύξηση της ηλεκτροπαραγωγής με χρήση άνθρακα, λιγνίτη και πυρηνικής ενέργειας.
Η παραγωγή λιθάνθρακα (hard coal) σχεδόν διπλασιάστηκε το δίμηνο Ιουνίου- Ιουλίου. Η μεγάλη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, που το 2021 είναι η μεγαλύτερη από όλες τις υπόλοιπες ενεργειακές πρώτες ύλες, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ICIS κατέστησε τις μονάδες φυσικού αερίου λιγότερο επικερδείς σε σχέση με τις μονάδες άνθρακα. Με βάση τους ίδιους υπολογισμούς, τον Αύγουστο έσπασε το ένα σερί 31 μηνών, που ξεκίνησε από τον Δεκέμβριο του 2018, κατά το οποίους το αέριο ήταν πιο επικερδές από τον άνθρακα στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με το ICIS, o Δεκέμβριος του 2021 είναι ο μήνας που θα κορυφωθεί η διαφορά κερδοφορίας υπέρ του άνθρακα και σε βάρος του αερίου.
