Μηχανισμούς αποζημίωσης της δυναμικότητας των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής που λειτουργούσαν εμπορικά πριν τις 4 Ιουλίου 2019, καθώς και Συμβόλαια για τη Διαφορά (CFD) για νέες και παλαιές ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες, όλα υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις, προβλέπει το σχέδιο της ισπανικής προεδρίας για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού.
Πρόκειται για το σχέδιο που τέθηκε σε συζήτηση στο Άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, που πραγματοποιήθηκε στη Βαγιαδολίδ της Ισπανίας, με εμφανή τον στόχο της Μαδρίτης να επιτύχει τη συμβιβαστική φόρμουλα, που θα γεφυρώσει τις διαφορές μεταξύ της Γαλλίας και της Γερμανίας και θα επιτρέψει τη μεταρρύθμιση της αγοράς. Στο Συμβούλιο, από ελληνικής πλευράς, συμμετείχαν ο υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας Θόδωρος Σκυλακάκης και η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου.
Σύμφωνα με την ισπανική πρόταση οι μηχανισμοί αμοιβής της δυναμικότητας για τις μονάδες που λειτουργούσαν εμπορικά πριν τις 4/7/2019 θα μπορούν να εφαρμόζονται ως τις 31 Δεκεμβρίου 2028, εφόσον τίθεται ζήτημα επάρκειας, κατά παρέκκλιση του ορίου εκπομπών CO2.
Ας σημειωθεί ότι η ΕΕ απαγορεύει από το 2019 τη χρηματοδότηση μέσω μηχανισμών δυναμικότητας (capacity mechanism) σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που εκπέμπουν περισσότερα από 550g CO2/kWh.
Επιπρόσθετα, η πρόταση για το capacity mechanism προβλέπει ότι :
- Οι μηχανισμοί στήριξης που θα υιοθετήσουν τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να εφαρμόζονται μέσω δημοπρασιών.
- Οι μονάδες παραγωγής που εκπέμπουν περισσότερα από 550 g CO2 ανά kWh, δεν θα πρέπει να ενισχύονται για περίοδο μεγαλύτερη του ενός έτους.
- Η ισχύς του μέτρου θα είναι έως τις 31η Δεκεμβρίου 2028.
- Η στήριξη μέσω του Μηχανισμού θα αφορά μόνο την ισχύ που απαιτείται για την επίλυση του ζητήματος επάρκειας που εντοπίστηκε κατά τη διαδικασία της υποβολής προσφορών.
- Ο μηχανισμός δεν θα πρέπει να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στους σχεδιασμούς των κρατών μελών για την κλιματική ουδετερότητα.
Σχετικά με τα Συμβόλαια για τη Διαφορά (CfD) , το ισπανικό σχέδιο αναφέρει ότι θα αφορούν τόσο επενδύσεις σε νέες εγκαταστάσεις ηλεκτροπαραγωγής, όσο και σε υφιστάμενες αλλά με συγκεκριμένους όρους, όπως ότι το CfD θα αφορά σε :
- Επενδύσεις που στοχεύουν στην ουσιαστική ανανέωση των υφιστάμενων μονάδων.
- Επενδύσεις που αποσκοπούν στην ουσιαστική αύξηση της δυναμικότητας τους.
- Επενδύσεις που στοχεύουν στην παράταση της διάρκειας ζωής κατά τουλάχιστον 10 χρόνια.
Ταυτόχρονα, τα CfD θα πρέπει να κινούνται εντός ορισμένων ορίων, προκειμένου :
- Να περιοριστεί η στρεβλωτική επίδραση του καθεστώτος στήριξης στη λειτουργία, παροχή ενέργειας και τη διατήρηση μιας εγκατάστασης ή στην συμπεριφορά υποβολής προσφορών.
- Να διασφαλίζεται ότι η ελάχιστη αμοιβή θα ευθυγραμμίζεται με το κόστος της νέας επένδυσης, θα εγγυάται τη μακροπρόθεσμη οικονομική βιωσιμότητα της εγκατάστασης και θα αποφεύγει την υπερ-αποζημίωση
- Να λειτουργούν ανασταλτικά στον αδικαιολόγητο ανταγωνισμό και τις στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά.
Για τις επενδύσεις που στοχεύουν στην παράταση της διάρκειας ζωής υφιστάμενων μονάδων παραγωγής προβλέπεται ότι το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του CfD σε σχέση με τον συνολικό όγκο ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από την υπάρχουσα εγκατάσταση, δεν θα υπερβαίνει την αναλογία μεταξύ της νέας επένδυσης και της αρχικής ακαθάριστης αξίας της επένδυσης. Επίσης τα έσοδα που προκύπτουν από τέτοιου είδους CfD δεν θα μπορούν να αναδιανεμηθούν στους τελικούς πελάτες, που είναι επιχειρήσεις.
Η Κομισιόν θα πρέπει να παρακολουθεί την εφαρμογή των CfDs από τα κράτη μέλη και τις επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και την εσωτερική αγορά. Στο πλαίσιο αυτό όλες οι χώρες θα πρέπει να υποβάλλουν έκθεση στην Επιτροπή για τα CfD έως την 1η Ιανουαρίου 2025 και στη συνέχεια κάθε χρόνο, μαζί με πληροφορίες, όπως η ποσότητα της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, το ποσό των εσόδων που εισπράττονται και η αναδιανομή τους.
Στις περιπτώσεις εκείνες που η Επιτροπή κρίνει ότι τα μέτρα που εφαρμόζει μία χώρα παραβιάζουν τη νομοθεσία της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τότε η Κομισιόν θα εκδίδει συστάσεις για την αντιμετώπιση των στρεβλώσεων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι απόπειρες που έχουν γίνει ως σήμερα για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρισμού “κόλλησαν” στις ενστάσεις που διατυπώνουν η Γερμανία, το Βέλγιο, η Αυστρία και το Λουξεμβούργο για τη χρήση CfD για υφιστάμενες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού, εκτιμώντας ότι μπορεί να προκαλέσουν στρεβλώσεις στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για ένα προβληματισμό, που ουσιαστικά αφορά στη Γαλλία, η οποία επιδιώκει τα CfD για να χρηματοδοτηθεί η ανακαίνισης των πυρηνικών της μονάδων.
Στόχος της ισπανικής προεδρίας είναι οι διαβουλεύσεις μεταξύ των χωρών να καταλήξουν σε ένα συμβιβασμό τον Σεπτέμβριο, προκειμένου στις 17 Οκτωβρίου το όλο σχέδιο να τεθεί στο Συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας και οι διαδικασίες να ολοκληρωθούν ως το τέλος του χρόνου, οπότε λήγει και η θητεία της Ισπανίας ως προεδρεύουσας χώρας της ΕΕ
