Πολύ περιορισμένες αλλαγές στο υφιστάμενο καθεστώς για  την ποσότητα ηλεκτρισμού που μπορεί να διατεθεί με διμερή συμβόλαια προτείνει ο Σύνδεσμος των Ανεξάρτητων Παραγωγών Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΑΗ), εμμένοντας κατά βάση στη διατήρηση του υφιστάμενου καθεστώτος.

Στην πρόσφατη διαβούλευση που διενήργησε η ΡΑΕ σχετικά με το θέμα αυτό και ειδικότερα για τον ορισμό των ποσοστών στους δύο βασικούς συντελεστές που προσδιορίζουν την “ελεύθερη” προς διάθεση ποσότητα για  το 2023, ο ΕΣΑΗ ήταν ο μόνος φορέας που διατύπωσε ανοικτά τις θέσεις του. Κατατέθηκε μόνον μία ακόμα τοποθέτηση στη διαβούλευση, από  έναν φορέα ή εταιρία, που  προτίμησε την άκρα μυστικότητα, διατηρώντας ως “εμπιστευτικά” τόσο την ταυτότητά του όσο και τις θέσεις του.

Το ισχύον πλαίσιο, το προβλέπει ότι μόνον εταιρίες  με μερίδιο αγοράς άνω του 40% μπορούν να διαθέτουν ως το 20% της παραγωγής τους με διμερή συμβόλαια, δηλαδή το μέτρο αφορά μόνον στη ΔΕΗ. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το Χρηματιστήριο Ενέργειας στο πλαίσιο της εισήγησης του έχει προτείνει να αυξηθεί στο 25% η ποσότητα που θα μπορεί να διατίθεται με διμερή συμβόλαια.

Από την άλλη πλευρά, οι μεγάλοι καταναλωτές, δηλαδή οι βιομηχανίες επί χρόνια πιέζουν για μεγαλύτερη απελευθέρωση στις ποσότητες που θα διατίθενται με διμερή συμβόλαια  και όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές πλέον ζητεί  να ισχύει για όλους τους παραγωγούς, ΔΕΗ και ιδιώτες, το ίδιο ποσοστό επί της παραγωγής, το οποίο θα μπορεί να πωλείται με διμερή συμβόλαια.

Ο  ΕΣΑΗ πάντως ζητεί να   παραμείνουν ως έχουν τα ποσοστά στους δύο συντελεστές, δηλαδή το 20% για τον δείκτη FHR (Forward Hedging Ratio) - ή το ποσοστό Α% όπως ορίζεται στη διαβούλευση, που αφορά στην ποσότητα που μπορεί να διατεθεί- και το 40% για το μερίδιο αγοράς, δηλαδή τον δεύτερο συντελεστή- το λεγόμενο ποσοστό Χ της διαβούλευσης-.  Ωστόσο, θεωρεί ότι για την γενικότερη εξυπηρέτηση της εκτέλεσης διμερών συμβολαίων με φυσική παράδοση στην Αγορά Επόμενης Ημέρας και δεδομένης της επίδρασης που ασκεί το υφιστάμενο πλαφόν τιμής ανά τεχνολογία παραγωγής,   θα πρέπει να εξεταστεί η εισαγωγή ενός μονοψήφιου ποσοστού, κάτω του 5%, εξαίρεσης από την εκκαθάριση με την τιμή εκκαθάρισης της αγοράς επόμενης ημέρας , το οποίο θα εφαρμόζεται ομοιόμορφα σε όλους τους προμηθευτές. Το ποσοστό αυτό , το οποίο θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον συντελεστή  Α% για την δεσπόζουσα επιχείρηση, δηλαδή τη ΔΕΗ,  θα δώσει, σύμφωνα με τον ΕΣΑΗ,  τη δυνατότητα σύναψης και φυσικής παράδοσης ενέργειας από διμερή συμβόλαια, μεταξύ των προμηθευτών/εκπροσώπων φορτίου μεγάλων καταναλωτών  και διαφορετικών τεχνολογιών παραγωγής.

Επιχειρηματολογώντας υπέρ της άποψής του, ο ΕΣΑΗ αναφέρει ότι ο καθορισμός ορίου στον δείκτη FHR, έχει εισαχθεί ως μέτρο στην Αγορά Επόμενης Ημέρας με σκοπό να περιορίσει τη δυνατότητα της δεσπόζουσας επιχείρησης, εν προκειμένω, της ΔΕΗ, να επηρεάσει τόσο τον μηχανισμό διαμόρφωσης τιμής, όσο και  την αποτελεσματικότητα της αγοράς. Και τούτο, γιατί η δεσπόζουσα εταιρία, προφανώς λόγω του μεγέθους της και του διαφοροποιημένου χαρτοφυλακίου παραγωγής θα μπορούσε να χρησιμοποιεί στρατηγικές προσφορών σε συνδυασμό με εκτεταμένη χρήση προθεσμιακών προϊόντων φυσικής παράδοσης.

Όπως προβλέπει το ρυθμιστικό πλαίσιο, το εν λόγω μέτρο αξιολογείται περιοδικά ως προς την πραγματική κατάσταση των συνθηκών ανταγωνισμού στη χονδρεμπορική και τη λιανική αγορά και κρίνεται με βάση την απώλεια σημαντικού μεριδίου της δεσπόζουσας επιχείρησης στη λιανική αγορά.

Τα πραγματικά όμως δεδομένα δείχνουν ότι η ΔΕΗ  αναμένεται να ενισχυθεί το 2023 τόσο ως ως παραγωγός όσο και ως  προμηθευτής ηλεκτρισμού. Όσον αφορά στην παραγωγή, από τις αρχές του επόμενου έτος αναμένεται να τεθεί σε πλήρη λειτουργία η νέας λιγνιτική μονάδα στην Πτολεμαΐδα με  παράλληλη λειτουργία των υπόλοιπων λιγνιτικών μονάδων  εξαιτίας της μεταβολής του προγράμματος απόσυρσης. Ταυτόχρονα συνεχίζεται η αναστολή της διάθεσης λιγνιτικής παραγωγής στην προθεσμιακή αγορά . Επίσης μέσα στο 2023 αναμένεται να λειτουργήσει και η υδροηλεκτρική μονάδα στη Μεσοχώρα.

Σχετικά με την προμήθεια, τα στοιχεία του 2022 έδειξαν ότι δεν υφίσταται καμία αποκλιμάκωση, με το μερίδιο της δεσπόζουσας επιχείρησης να παραμένει σε επίπεδα της τάξης του 65%, παρατηρεί ο Σύνδεσμος

Τέλος, ο ΕΣΑΗ θεωρεί ότι μια παράλληλη αύξηση του δείκτη FHR, σε συνδυασμό με την προβλεπόμενη από το υπό αναθεώρηση ΕΣΕΚ αυξημένη διείσδυση των ΑΠΕ ως  το 2030, μπορεί  να οδηγήσει σε μειωμένη δυνατότητα αποκάλυψης τιμών στην Αγορά Επόμενης Ημέρας. Επίσης θα μπορούσε να επιτρέψει την ένταξη με προτεραιότητα παλαιών μη ανταγωνιστικών/αποδοτικών μονάδων, κάτι που συνδυαστικά με την αυξημένη διείσδυση ισχύος ΑΠΕ θα οδηγούσε σε σημαντικό περιορισμό τη συνολική ισχύ με ουσιαστικές προσφορές στις βραχυπρόθεσμες αγορές, διαμορφώνοντας έτσι μία αγορά που θα καθιστούσε  αδύνατη τη στήριξη των νέων επενδύσεων.